See хата on Wiktionary
{
"anagrams": [
{
"word": "Ахат"
},
{
"word": "Ахта"
},
{
"word": "Таха"
}
],
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Дом/ru",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Женский род/ru",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Неодушевлённые/ru",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские лексемы",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские слова, тип морфемного строения R-f",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русские существительные, склонение 1a",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Русский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/ru",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "моя хата с краю"
}
],
"etymology_text": "Древнее заимств. восточными славянами из языка скифов и сарматов (kata «дом, землянка»), где оно является суф. производным (страд. причаст.) от кат- «копать». Хата буквально — «выкопанная в земле», ср. авест. kata «комната, кладовая, погреб».",
"forms": [
{
"form": "ха́та",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "хат",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́те",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́там",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ту",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́той",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тою",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тами",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́те",
"tags": [
"prepositional",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тах",
"tags": [
"prepositional",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "дом"
}
],
"hyponyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "мазанка"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "дом"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "квартира"
}
],
"lang": "Русский",
"lang_code": "ru",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"уменьш.-ласк. формы"
],
"word": "хатка"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"уничиж. формы"
],
"word": "хатёнка"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"уничиж. формы"
],
"word": "хатишка"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"увелич. формы"
],
"word": "хатища"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хатный"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"author": "Лермонтов",
"date": "1839–1841",
"ref": "М. Ю. Лермонтов, «Герой нашего времени», 1839–1841 гг. [НКРЯ]",
"source": "НКРЯ",
"text": "Я его оставил в покое, взял свечу и пошёл в хату.",
"title": "Герой нашего времени"
}
],
"glosses": [
"крестьянский дом в украинской, белорусской и южнорусской деревне — бревенчатый или мазанка"
],
"id": "ru-хата-ru-noun-tMl6uMrH"
},
{
"examples": [
{
"author": "Владимир Козлов",
"date": "2002",
"ref": "В. В. Козлов, «Гопники», 2002 г. [НКРЯ]",
"source": "НКРЯ",
"text": "И он берет кассеты у своих знакомых пацанов и показывает у себя на хате.",
"title": "Гопники"
}
],
"glosses": [
"жилище"
],
"id": "ru-хата-ru-noun-NZalavTP",
"raw_glosses": [
"разг. шутл. жилище"
],
"tags": [
"colloquial",
"humorous"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "Ru-хата.ogg",
"ipa": "ˈxatə",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/22/Ru-хата.ogg/Ru-хата.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Ru-хата.ogg",
"tags": [
"singular"
]
},
{
"ipa": "ˈxatɨ",
"tags": [
"plural"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "хатка"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "жилище"
}
],
"tags": [
"declension-1",
"feminine",
"inanimate"
],
"translations": [
{
"lang": "Английский",
"lang_code": "en",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hut"
},
{
"lang": "Баварский",
"lang_code": "bar",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "Hittn"
},
{
"lang": "Белорусский",
"lang_code": "be",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "хата"
},
{
"lang": "Идиш",
"lang_code": "yi",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "כאַטע"
},
{
"lang": "Итальянский",
"lang_code": "it",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "capanna"
},
{
"lang": "Немецкий",
"lang_code": "de",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "Hütte"
},
{
"lang": "Нидерландский",
"lang_code": "nl",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hut"
},
{
"lang": "Норвежский",
"lang_code": "no",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hytte"
},
{
"lang": "нюнорск",
"lang_code": "nn",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hytte"
},
{
"lang": "Польский",
"lang_code": "pl",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "chata"
},
{
"lang": "Португальский",
"lang_code": "pt",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "mucambo"
},
{
"lang": "Португальский",
"lang_code": "pt",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "mocambo"
},
{
"lang": "Турецкий",
"lang_code": "tr",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "kulübe"
},
{
"lang": "Украинский",
"lang_code": "uk",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "хата"
},
{
"lang": "Финский",
"lang_code": "fi",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "kota"
},
{
"lang": "Французский",
"lang_code": "fr",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hutte"
},
{
"lang": "Чешский",
"lang_code": "cs",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "chata"
},
{
"lang": "Шведский",
"lang_code": "sv",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hydda"
},
{
"lang": "Шведский",
"lang_code": "sv",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "koja"
},
{
"lang": "Эсперанто",
"lang_code": "eo",
"raw_tags": [
"искусственный язык"
],
"sense": "крестьянский дом",
"word": "kabano"
},
{
"lang": "Эстонский",
"lang_code": "et",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "onn"
},
{
"lang": "Японский",
"lang_code": "ja",
"roman": "hut",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "小屋"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Башкирские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Башкирский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Ошибки/ba",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова арабского происхождения/ba",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/ba",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "От араб. خطاء (xaṭāʾ) ‘ошибка’.",
"forms": [
{
"form": "хата",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталар",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаның",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙың",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хатаға",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарға",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаны",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙы",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатала",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙа",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хатанан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"ошибка"
],
"id": "ru-хата-ba-noun-RNQJCunk"
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "χɑˈtɑ"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Белорусские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Белорусские существительные, склонение 1°a",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Белорусский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Дом/be",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Женский род/be",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Неодушевлённые/be",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова венгерского происхождения/be",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/be",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "хата, тачка, дачка"
}
],
"etymology_text": "Происходит от общеслав. сhаtа, из др.-венг. формы современного венг. ház «дом», ср. ханты χоt «дом, шалаш», k̔àt` — то же, фин. kоtа, которые происходят из авест. kаtа- «дом, яма». Отсюда русск., укр., белор. ха́та, польск. сhаtа. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.",
"forms": [
{
"form": "ха́та",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́т",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́це",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́там",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ту",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́тай",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́таю",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тамі",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́це",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тах",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
}
],
"lang": "Белорусский",
"lang_code": "be",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хатні"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Захадзі ў хату, калі ласка."
}
],
"glosses": [
"хата (аналогично русскому слову)"
],
"id": "ru-хата-be-noun-ux3xiTj9"
}
],
"sounds": [
{
"audio": "Be-хата.ogg",
"ipa": "ˈxata",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/e/e9/Be-хата.ogg/Be-хата.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Be-хата.ogg",
"tags": [
"singular"
]
},
{
"ipa": "ˈxatɨ",
"tags": [
"plural"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "дом"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "будынак"
}
],
"tags": [
"declension-1",
"feminine",
"inanimate"
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Караимские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Караимский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/kdr",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/kdr",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Караимский",
"lang_code": "kdr",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"ошибка"
],
"id": "ru-хата-kdr-noun-RNQJCunk"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарские наречия",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарские прилагательные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "хата ясарга"
},
{
"word": "хата җибәрергә"
}
],
"forms": [
{
"form": "xata",
"tags": [
"romanization"
]
},
{
"form": "хата",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталар",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаның",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарның",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хатага",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарга",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаны",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарны",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатада",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарда",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатадан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталардан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хаталык"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хаталанырга"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"наречия"
],
"word": "хаталы"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"наречия"
],
"word": "хатасыз"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"ошибка (ошибочный, ошибочно)"
],
"id": "ru-хата-tt-noun-~Bh~D0yC"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Дом/uk",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Женский род/uk",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Неодушевлённые/uk",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова венгерского происхождения/uk",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/uk",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Украинские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Украинские существительные, склонение 1c",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Украинский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от общеслав. сhаtа, из др.-венг. формы современного венг. ház «дом», ср. ханты χоt «дом, шалаш», k̔àt` — то же, фин. kоtа, которые происходят из авест. kаtа- «дом, яма». Отсюда русск., укр., белор. ха́та, польск. сhаtа. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.",
"forms": [
{
"form": "ха́та",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хати́",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ти",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "хат",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ті",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хата́м",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ту",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хати́",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́тою",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "хата́ми",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ті",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хата́х",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́то*",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "хати́*",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"lang": "Украинский",
"lang_code": "uk",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Народная пословица",
"text": "Без хазяїна двір плаче, а без хазяйки хата.",
"title": "Народная пословица",
"translation": "Без хозяина двор плачет, а без хозяйкихата."
},
{
"author": "Михаил Коцюбинский",
"date": "1893",
"ref": "Михаил Коцюбинский, «Ціпов'яз», [«Цеповяз»], 1893 г.",
"text": "Жваво, з юнацькою енергією заходився Семен ставити хату.",
"title": "Ціпов'яз",
"translation": "Бойко, с юношеской энергией взялся Семен ставитьхату."
},
{
"author": "Леся Украинка",
"date": "1893",
"ref": "Леся Украинка, «Вечірня година», [«Вечерний час»], 1893 г.",
"text": "Кругом садочки, біленькі хати, // І соловейка в гаю чувати.",
"title": "Вечірня година",
"translation": "Кругом садики, беленькиехаты, // И соловушку в роще слышно."
},
{
"author": "Иван Франко",
"date": "1896",
"ref": "Иван Франко, «Лисичка і Журавель», [«Лисичка и Журавль»], 1896 г.",
"text": "— Вибачайте, кумонько, — мовить [Журавель], випорожнивши горнятко, — чим хата богата, тим і рада.",
"title": "Лисичка і Журавель",
"translation": "— Извиняйте, кумушка, — говорит [Журавль], опорожнив горшочек, — чем хата богата, тем и рада."
},
{
"ref": "Коломыйка",
"text": "Мої мости калинові, хати на помості, // Прийшов, прийшов Василечок ба й до мене в гості.",
"title": "Коломыйка",
"translation": "Мои мосты калиновые,хаты на помосте, // Пришёл, пришёл Василёчек да и ко мне в гости."
},
{
"author": "Василий Кучер",
"date": "1961",
"ref": "Василий Кучер, «Голод», [«Голод»], 1961 г.",
"text": "— Пам'ятаєш приказку? Яка хата, такий тин, який батько, такий син…",
"title": "Голод",
"translation": "— Помнишь поговорку? Яблоко от яблони недалеко падает."
}
],
"glosses": [
"хата (аналогично русскому слову)"
],
"id": "ru-хата-uk-noun-ux3xiTj9"
},
{
"glosses": [
"дом"
],
"id": "ru-хата-uk-noun-9bPXV6cy"
},
{
"glosses": [
"ночлег, пристанище"
],
"id": "ru-хата-uk-noun-VCFiX9bn"
},
{
"glosses": [
"комната"
],
"id": "ru-хата-uk-noun-25opvFTB"
},
{
"glosses": [
"дом, семья, домочадцы"
],
"id": "ru-хата-uk-noun-FMy~cIXS"
},
{
"glosses": [
"квартира"
],
"id": "ru-хата-uk-noun-Qbn8oIa~",
"raw_glosses": [
"разг. квартира"
],
"tags": [
"colloquial"
]
}
],
"tags": [
"feminine",
"inanimate"
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/evn",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/evn",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Эвенкийские наречия",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Эвенкийский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Эвенкийский",
"lang_code": "evn",
"pos": "adv",
"senses": [
{
"glosses": [
"опять"
],
"id": "ru-хата-evn-adv-6td8J7gw"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Викисловарь:Статьи с межъязыковой омонимией/6",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нет сведений о составе слова",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Нужна этимология",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 4 букв/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Требуется категоризация/sah",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Якутские частицы",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Якутский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Якутский",
"lang_code": "sah",
"pos": "particle",
"senses": [
{
"glosses": [
"наоборот"
],
"id": "ru-хата-sah-particle-5m1EZZIs"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
"Башкирские существительные",
"Башкирский язык",
"Ошибки/ba",
"Слова арабского происхождения/ba",
"Слова из 4 букв/ba"
],
"etymology_text": "От араб. خطاء (xaṭāʾ) ‘ошибка’.",
"forms": [
{
"form": "хата",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталар",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаның",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙың",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хатаға",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарға",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаны",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙы",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатала",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙа",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хатанан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарҙан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"ошибка"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "χɑˈtɑ"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
"Белорусские существительные",
"Белорусские существительные, склонение 1°a",
"Белорусский язык",
"Дом/be",
"Женский род/be",
"Неодушевлённые/be",
"Слова венгерского происхождения/be",
"Слова из 4 букв/be"
],
"derived": [
{
"word": "хата, тачка, дачка"
}
],
"etymology_text": "Происходит от общеслав. сhаtа, из др.-венг. формы современного венг. ház «дом», ср. ханты χоt «дом, шалаш», k̔àt` — то же, фин. kоtа, которые происходят из авест. kаtа- «дом, яма». Отсюда русск., укр., белор. ха́та, польск. сhаtа. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.",
"forms": [
{
"form": "ха́та",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́т",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́це",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́там",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ту",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́тай",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́таю",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тамі",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́це",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тах",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
}
],
"lang": "Белорусский",
"lang_code": "be",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хатні"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Захадзі ў хату, калі ласка."
}
],
"glosses": [
"хата (аналогично русскому слову)"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "Be-хата.ogg",
"ipa": "ˈxata",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/e/e9/Be-хата.ogg/Be-хата.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Be-хата.ogg",
"tags": [
"singular"
]
},
{
"ipa": "ˈxatɨ",
"tags": [
"plural"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "дом"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "будынак"
}
],
"tags": [
"declension-1",
"feminine",
"inanimate"
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
"Караимские существительные",
"Караимский язык",
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Слова из 4 букв/kdr",
"Требуется категоризация/kdr"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Караимский",
"lang_code": "kdr",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"glosses": [
"ошибка"
]
}
],
"word": "хата"
}
{
"anagrams": [
{
"word": "Ахат"
},
{
"word": "Ахта"
},
{
"word": "Таха"
}
],
"categories": [
"Дом/ru",
"Женский род/ru",
"Неодушевлённые/ru",
"Русские лексемы",
"Русские слова, тип морфемного строения R-f",
"Русские существительные",
"Русские существительные, склонение 1a",
"Русский язык",
"Слова из 4 букв/ru"
],
"derived": [
{
"word": "моя хата с краю"
}
],
"etymology_text": "Древнее заимств. восточными славянами из языка скифов и сарматов (kata «дом, землянка»), где оно является суф. производным (страд. причаст.) от кат- «копать». Хата буквально — «выкопанная в земле», ср. авест. kata «комната, кладовая, погреб».",
"forms": [
{
"form": "ха́та",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "хат",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́те",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́там",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ту",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́ты",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́той",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тою",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тами",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́те",
"tags": [
"prepositional",
"singular"
]
},
{
"form": "ха́тах",
"tags": [
"prepositional",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "дом"
}
],
"hyponyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "мазанка"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "дом"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "квартира"
}
],
"lang": "Русский",
"lang_code": "ru",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"уменьш.-ласк. формы"
],
"word": "хатка"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"уничиж. формы"
],
"word": "хатёнка"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"уничиж. формы"
],
"word": "хатишка"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"увелич. формы"
],
"word": "хатища"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хатный"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"author": "Лермонтов",
"date": "1839–1841",
"ref": "М. Ю. Лермонтов, «Герой нашего времени», 1839–1841 гг. [НКРЯ]",
"source": "НКРЯ",
"text": "Я его оставил в покое, взял свечу и пошёл в хату.",
"title": "Герой нашего времени"
}
],
"glosses": [
"крестьянский дом в украинской, белорусской и южнорусской деревне — бревенчатый или мазанка"
]
},
{
"examples": [
{
"author": "Владимир Козлов",
"date": "2002",
"ref": "В. В. Козлов, «Гопники», 2002 г. [НКРЯ]",
"source": "НКРЯ",
"text": "И он берет кассеты у своих знакомых пацанов и показывает у себя на хате.",
"title": "Гопники"
}
],
"glosses": [
"жилище"
],
"raw_glosses": [
"разг. шутл. жилище"
],
"tags": [
"colloquial",
"humorous"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "Ru-хата.ogg",
"ipa": "ˈxatə",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/22/Ru-хата.ogg/Ru-хата.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Ru-хата.ogg",
"tags": [
"singular"
]
},
{
"ipa": "ˈxatɨ",
"tags": [
"plural"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "хатка"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "жилище"
}
],
"tags": [
"declension-1",
"feminine",
"inanimate"
],
"translations": [
{
"lang": "Английский",
"lang_code": "en",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hut"
},
{
"lang": "Баварский",
"lang_code": "bar",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "Hittn"
},
{
"lang": "Белорусский",
"lang_code": "be",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "хата"
},
{
"lang": "Идиш",
"lang_code": "yi",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "כאַטע"
},
{
"lang": "Итальянский",
"lang_code": "it",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "capanna"
},
{
"lang": "Немецкий",
"lang_code": "de",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "Hütte"
},
{
"lang": "Нидерландский",
"lang_code": "nl",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hut"
},
{
"lang": "Норвежский",
"lang_code": "no",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hytte"
},
{
"lang": "нюнорск",
"lang_code": "nn",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hytte"
},
{
"lang": "Польский",
"lang_code": "pl",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "chata"
},
{
"lang": "Португальский",
"lang_code": "pt",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "mucambo"
},
{
"lang": "Португальский",
"lang_code": "pt",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "mocambo"
},
{
"lang": "Турецкий",
"lang_code": "tr",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "kulübe"
},
{
"lang": "Украинский",
"lang_code": "uk",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "хата"
},
{
"lang": "Финский",
"lang_code": "fi",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "kota"
},
{
"lang": "Французский",
"lang_code": "fr",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hutte"
},
{
"lang": "Чешский",
"lang_code": "cs",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "chata"
},
{
"lang": "Шведский",
"lang_code": "sv",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "hydda"
},
{
"lang": "Шведский",
"lang_code": "sv",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "koja"
},
{
"lang": "Эсперанто",
"lang_code": "eo",
"raw_tags": [
"искусственный язык"
],
"sense": "крестьянский дом",
"word": "kabano"
},
{
"lang": "Эстонский",
"lang_code": "et",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "onn"
},
{
"lang": "Японский",
"lang_code": "ja",
"roman": "hut",
"sense": "крестьянский дом",
"word": "小屋"
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
"Слова из 4 букв/tt",
"Татарские наречия",
"Татарские прилагательные",
"Татарские существительные",
"Татарский язык"
],
"derived": [
{
"word": "хата ясарга"
},
{
"word": "хата җибәрергә"
}
],
"forms": [
{
"form": "xata",
"tags": [
"romanization"
]
},
{
"form": "хата",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталар",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаның",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарның",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хатага",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарга",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатаны",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарны",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатада",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хаталарда",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "хатадан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хаталардан",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хаталык"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хаталанырга"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"наречия"
],
"word": "хаталы"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"наречия"
],
"word": "хатасыз"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"ошибка (ошибочный, ошибочно)"
]
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
"Дом/uk",
"Женский род/uk",
"Неодушевлённые/uk",
"Слова венгерского происхождения/uk",
"Слова из 4 букв/uk",
"Украинские существительные",
"Украинские существительные, склонение 1c",
"Украинский язык"
],
"etymology_text": "Происходит от общеслав. сhаtа, из др.-венг. формы современного венг. ház «дом», ср. ханты χоt «дом, шалаш», k̔àt` — то же, фин. kоtа, которые происходят из авест. kаtа- «дом, яма». Отсюда русск., укр., белор. ха́та, польск. сhаtа. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.",
"forms": [
{
"form": "ха́та",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хати́",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ти",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "хат",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ті",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хата́м",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ту",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хати́",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́тою",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "хата́ми",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́ті",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хата́х",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "ха́то*",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "хати́*",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"lang": "Украинский",
"lang_code": "uk",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Народная пословица",
"text": "Без хазяїна двір плаче, а без хазяйки хата.",
"title": "Народная пословица",
"translation": "Без хозяина двор плачет, а без хозяйкихата."
},
{
"author": "Михаил Коцюбинский",
"date": "1893",
"ref": "Михаил Коцюбинский, «Ціпов'яз», [«Цеповяз»], 1893 г.",
"text": "Жваво, з юнацькою енергією заходився Семен ставити хату.",
"title": "Ціпов'яз",
"translation": "Бойко, с юношеской энергией взялся Семен ставитьхату."
},
{
"author": "Леся Украинка",
"date": "1893",
"ref": "Леся Украинка, «Вечірня година», [«Вечерний час»], 1893 г.",
"text": "Кругом садочки, біленькі хати, // І соловейка в гаю чувати.",
"title": "Вечірня година",
"translation": "Кругом садики, беленькиехаты, // И соловушку в роще слышно."
},
{
"author": "Иван Франко",
"date": "1896",
"ref": "Иван Франко, «Лисичка і Журавель», [«Лисичка и Журавль»], 1896 г.",
"text": "— Вибачайте, кумонько, — мовить [Журавель], випорожнивши горнятко, — чим хата богата, тим і рада.",
"title": "Лисичка і Журавель",
"translation": "— Извиняйте, кумушка, — говорит [Журавль], опорожнив горшочек, — чем хата богата, тем и рада."
},
{
"ref": "Коломыйка",
"text": "Мої мости калинові, хати на помості, // Прийшов, прийшов Василечок ба й до мене в гості.",
"title": "Коломыйка",
"translation": "Мои мосты калиновые,хаты на помосте, // Пришёл, пришёл Василёчек да и ко мне в гости."
},
{
"author": "Василий Кучер",
"date": "1961",
"ref": "Василий Кучер, «Голод», [«Голод»], 1961 г.",
"text": "— Пам'ятаєш приказку? Яка хата, такий тин, який батько, такий син…",
"title": "Голод",
"translation": "— Помнишь поговорку? Яблоко от яблони недалеко падает."
}
],
"glosses": [
"хата (аналогично русскому слову)"
]
},
{
"glosses": [
"дом"
]
},
{
"glosses": [
"ночлег, пристанище"
]
},
{
"glosses": [
"комната"
]
},
{
"glosses": [
"дом, семья, домочадцы"
]
},
{
"glosses": [
"квартира"
],
"raw_glosses": [
"разг. квартира"
],
"tags": [
"colloquial"
]
}
],
"tags": [
"feminine",
"inanimate"
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Слова из 4 букв/evn",
"Требуется категоризация/evn",
"Эвенкийские наречия",
"Эвенкийский язык"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Эвенкийский",
"lang_code": "evn",
"pos": "adv",
"senses": [
{
"glosses": [
"опять"
]
}
],
"word": "хата"
}
{
"categories": [
"Викисловарь:Статьи с межъязыковой омонимией/6",
"Нет сведений о составе слова",
"Нужна этимология",
"Слова из 4 букв/sah",
"Требуется категоризация/sah",
"Якутские частицы",
"Якутский язык"
],
"etymology_text": "Происходит от ??",
"lang": "Якутский",
"lang_code": "sah",
"pos": "particle",
"senses": [
{
"glosses": [
"наоборот"
]
}
],
"word": "хата"
}
Download raw JSONL data for хата meaning in All languages combined (18.1kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-10-01 from the ruwiktionary dump dated 2024-09-20 using wiktextract (3fd8a50 and 59b8406). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.