See хәл on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Башкирские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Башкирский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова арабского происхождения/ba",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 3 букв/ba",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "От арабск. حال \"состояние; событие; обстоятельство\".",
"forms": [
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлде",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙе",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлебеҙ",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлегеҙ",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "хәле",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәле",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "хәл",
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
10
]
],
"text": "ғаилә хәле",
"translation": "семейное положение"
},
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
11
]
],
"text": "астың хәлен туҡ белмәй.",
"translation": "сытый голодного не разумеет."
}
],
"glosses": [
"обстановка, ситуация, положение; обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-9~2Y7O1M"
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
15,
21
]
],
"text": "Тормошта төрлө хәлдәр була",
"translation": "в жизни случается разное."
},
{
"bold_text_offsets": [
[
45,
54
]
],
"text": "Хәҙер инде күп йылдар үткәс, ул ваҡыттарҙағы хәлдәрҙең күбеһе хәтерҙән юйыла бара.",
"translation": "Сейчас, по прошествии многих лет, многие события того времени стираются из памяти."
},
{
"bold_text_offsets": [
[
4,
7
]
],
"text": "Был хәл тураһында район гәзитендә мәҡәлә яҙып сығарҙылар инде.",
"translation": "Об этой ситуации уже напечатали статью в районной газете."
}
],
"glosses": [
"случай, происшествие; ситуация"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-YjLQLrfQ"
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
10,
14
]
],
"text": "өләсәйҙең хәле насар, табипҡа алып барыр кәрәк.",
"translation": "бабушка в плохом состоянии, нужно отвезти её к врачу."
}
],
"glosses": [
"состояние здоровья; сила, мочь"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-7LBWrwrS"
},
{
"glosses": [
"состояние дел"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-QxI8gZMY"
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
13,
21
]
],
"text": "Фатир алырға хәлемдән килмәй әле, ипотекаға алыр кәрәк",
"translation": "Я пока не в состоянии купить квартиру, нужно взять в ипотеку"
}
],
"glosses": [
"материальное положение"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-9rc3Ax2R"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Лингвистические термины/ba",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
10
]
],
"text": "рәүеш хәле",
"translation": "обстоятельство образа действия"
},
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
10
]
],
"text": "ваҡыт хәле",
"translation": "обстоятельство времени"
}
],
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-g8q2zSvM",
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "χæl"
}
],
"word": "хәл"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Слова арабского происхождения/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 3 букв/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "хәл алырга"
},
{
"word": "хәл бетәргә"
},
{
"word": "хәл белергә"
},
{
"word": "хәл сорашырга"
},
{
"word": "хәл итәргә"
},
{
"word": "хәл итәрлек"
},
{
"word": "хәл кадәренчә"
},
{
"word": "хәл килгәнчә"
},
{
"word": "хәл фигыль"
},
{
"word": "хәл җитмәслек"
},
{
"word": "хәл җыярга"
},
{
"word": "хәл җөмлә"
},
{
"word": "хәлләр ничек"
},
{
"word": "хәл эчендә"
},
{
"word": "хәлгә керергә"
},
{
"word": "хәлгә керүчән"
},
{
"word": "хәлдән килергә"
},
{
"word": "хәлдән тайганчы"
},
{
"word": "хәлдән тайдырырга"
},
{
"word": "хәлдән таярга"
}
],
"etymology_text": "Из арабского языка",
"forms": [
{
"form": "xäl",
"tags": [
"romanization"
]
},
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлнең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрнең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлне",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрне",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдә",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ебез",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "егез",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "е",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләре",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "хәл",
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәлсезлек"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәл-әхвәл"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлле"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлсез"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлиткеч"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлсезләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство"
],
"tags": [
"adverb"
],
"word": "хәлчә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"послелоги"
],
"word": "хәлдә"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"состояние, положение"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-tZQ-kHhF"
},
{
"examples": [
{
"text": "түзәр хәлем калмады",
"translation": "нет мочи"
}
],
"glosses": [
"сила, мочь"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-bHEVAneM"
},
{
"glosses": [
"обстановка, обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-PQ08EYH-"
},
{
"examples": [
{
"text": "күңелсез хәл",
"translation": "неприятный случай"
}
],
"glosses": [
"происшествие, случай"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-9p6Fpyf0"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Лингвистические термины/tt",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-g8q2zSvM",
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "торыш"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "халәт"
}
],
"word": "хәл"
}
{
"categories": [
"Башкирские существительные",
"Башкирский язык",
"Слова арабского происхождения/ba",
"Слова из 3 букв/ba"
],
"etymology_text": "От арабск. حال \"состояние; событие; обстоятельство\".",
"forms": [
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлде",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙе",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлебеҙ",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлегеҙ",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "хәле",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәле",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "хәл",
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
10
]
],
"text": "ғаилә хәле",
"translation": "семейное положение"
},
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
11
]
],
"text": "астың хәлен туҡ белмәй.",
"translation": "сытый голодного не разумеет."
}
],
"glosses": [
"обстановка, ситуация, положение; обстоятельство"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
15,
21
]
],
"text": "Тормошта төрлө хәлдәр була",
"translation": "в жизни случается разное."
},
{
"bold_text_offsets": [
[
45,
54
]
],
"text": "Хәҙер инде күп йылдар үткәс, ул ваҡыттарҙағы хәлдәрҙең күбеһе хәтерҙән юйыла бара.",
"translation": "Сейчас, по прошествии многих лет, многие события того времени стираются из памяти."
},
{
"bold_text_offsets": [
[
4,
7
]
],
"text": "Был хәл тураһында район гәзитендә мәҡәлә яҙып сығарҙылар инде.",
"translation": "Об этой ситуации уже напечатали статью в районной газете."
}
],
"glosses": [
"случай, происшествие; ситуация"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
10,
14
]
],
"text": "өләсәйҙең хәле насар, табипҡа алып барыр кәрәк.",
"translation": "бабушка в плохом состоянии, нужно отвезти её к врачу."
}
],
"glosses": [
"состояние здоровья; сила, мочь"
]
},
{
"glosses": [
"состояние дел"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
13,
21
]
],
"text": "Фатир алырға хәлемдән килмәй әле, ипотекаға алыр кәрәк",
"translation": "Я пока не в состоянии купить квартиру, нужно взять в ипотеку"
}
],
"glosses": [
"материальное положение"
]
},
{
"categories": [
"Лингвистические термины/ba"
],
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
10
]
],
"text": "рәүеш хәле",
"translation": "обстоятельство образа действия"
},
{
"bold_text_offsets": [
[
6,
10
]
],
"text": "ваҡыт хәле",
"translation": "обстоятельство времени"
}
],
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "χæl"
}
],
"word": "хәл"
}
{
"categories": [
"Слова арабского происхождения/tt",
"Слова из 3 букв/tt",
"Татарские существительные",
"Татарский язык"
],
"derived": [
{
"word": "хәл алырга"
},
{
"word": "хәл бетәргә"
},
{
"word": "хәл белергә"
},
{
"word": "хәл сорашырга"
},
{
"word": "хәл итәргә"
},
{
"word": "хәл итәрлек"
},
{
"word": "хәл кадәренчә"
},
{
"word": "хәл килгәнчә"
},
{
"word": "хәл фигыль"
},
{
"word": "хәл җитмәслек"
},
{
"word": "хәл җыярга"
},
{
"word": "хәл җөмлә"
},
{
"word": "хәлләр ничек"
},
{
"word": "хәл эчендә"
},
{
"word": "хәлгә керергә"
},
{
"word": "хәлгә керүчән"
},
{
"word": "хәлдән килергә"
},
{
"word": "хәлдән тайганчы"
},
{
"word": "хәлдән тайдырырга"
},
{
"word": "хәлдән таярга"
}
],
"etymology_text": "Из арабского языка",
"forms": [
{
"form": "xäl",
"tags": [
"romanization"
]
},
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлнең",
"tags": [
"possessive",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрнең",
"tags": [
"possessive",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлне",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрне",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдә",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "ем",
"tags": [
"first-person",
"singular"
]
},
{
"form": "ебез",
"tags": [
"first-person",
"plural"
]
},
{
"form": "ең",
"tags": [
"second-person",
"singular"
]
},
{
"form": "егез",
"tags": [
"second-person",
"plural"
]
},
{
"form": "е",
"tags": [
"third-person",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләре",
"tags": [
"third-person",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "хәл",
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәлсезлек"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәл-әхвәл"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлле"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлсез"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлиткеч"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлсезләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство"
],
"tags": [
"adverb"
],
"word": "хәлчә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"послелоги"
],
"word": "хәлдә"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"состояние, положение"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "түзәр хәлем калмады",
"translation": "нет мочи"
}
],
"glosses": [
"сила, мочь"
]
},
{
"glosses": [
"обстановка, обстоятельство"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "күңелсез хәл",
"translation": "неприятный случай"
}
],
"glosses": [
"происшествие, случай"
]
},
{
"categories": [
"Лингвистические термины/tt"
],
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "торыш"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "халәт"
}
],
"word": "хәл"
}
Download raw JSONL data for хәл meaning in All languages combined (7.9kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-06-15 from the ruwiktionary dump dated 2025-06-01 using wiktextract (074e7de and f1c2b61). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.