See хәл on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Башкирские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Башкирский язык",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова арабского происхождения/ba",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 3 букв/ba",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "От арабск. حال \"состояние; событие; обстоятельство\".",
"forms": [
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлде",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙе",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "ғаилә хәле",
"translation": "семейное положение"
},
{
"text": "астың хәлен туҡ белмәй.",
"translation": "сытый голодного не разумеет."
}
],
"glosses": [
"обстановка, ситуация, положение; обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-9~2Y7O1M"
},
{
"examples": [
{
"text": "Тормошта төрлө хәлдәр була",
"translation": "в жизни случается разное."
},
{
"text": "Хәҙер инде күп йылдар үткәс, ул ваҡыттарҙағы хәлдәрҙең күбеһе хәтерҙән юйыла бара.",
"translation": "Сейчас, по прошествии многих лет, многие события того времени стираются из памяти."
},
{
"text": "Был хәл тураһында район гәзитендә мәҡәлә яҙып сығарҙылар инде.",
"translation": "Об этой ситуации уже напечатали статью в районной газете."
}
],
"glosses": [
"случай, происшествие; ситуация"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-YjLQLrfQ"
},
{
"examples": [
{
"text": "өләсәйҙең хәле насар, табипҡа алып барыр кәрәк.",
"translation": "бабушка в плохом состоянии, нужно отвезти её к врачу."
}
],
"glosses": [
"состояние здоровья; сила, мочь"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-7LBWrwrS"
},
{
"glosses": [
"состояние дел"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-QxI8gZMY"
},
{
"examples": [
{
"text": "Фатир алырға хәлемдән килмәй әле, ипотекаға алыр кәрәк",
"translation": "Я пока не в состоянии купить квартиру, нужно взять в ипотеку"
}
],
"glosses": [
"материальное положение"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-9rc3Ax2R"
},
{
"examples": [
{
"text": "рәүеш хәле",
"translation": "обстоятельство образа действия"
},
{
"text": "ваҡыт хәле",
"translation": "обстоятельство времени"
}
],
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-ba-noun-g8q2zSvM",
"raw_glosses": [
"лингв. обстоятельство"
],
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "χæl"
}
],
"word": "хәл"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Слова арабского происхождения/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Слова из 3 букв/tt",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарские существительные",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Татарский язык",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "хәл алырга"
},
{
"word": "хәл бетәргә"
},
{
"word": "хәл белергә"
},
{
"word": "хәл сорашырга"
},
{
"word": "хәл итәргә"
},
{
"word": "хәл итәрлек"
},
{
"word": "хәл кадәренчә"
},
{
"word": "хәл килгәнчә"
},
{
"word": "хәл фигыль"
},
{
"word": "хәл җитмәслек"
},
{
"word": "хәл җыярга"
},
{
"word": "хәл җөмлә"
},
{
"word": "хәлләр ничек"
},
{
"word": "хәл эчендә"
},
{
"word": "хәлгә керергә"
},
{
"word": "хәлгә керүчән"
},
{
"word": "хәлдән килергә"
},
{
"word": "хәлдән тайганчы"
},
{
"word": "хәлдән тайдырырга"
},
{
"word": "хәлдән таярга"
}
],
"etymology_text": "Из арабского языка",
"forms": [
{
"form": "xäl",
"tags": [
"romanization"
]
},
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлнең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрнең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлне",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрне",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдә",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәлсезлек"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәл-әхвәл"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлле"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлсез"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлиткеч"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлсезләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"наречия"
],
"word": "хәлчә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"послелоги"
],
"word": "хәлдә"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"состояние, положение"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-tZQ-kHhF"
},
{
"examples": [
{
"text": "түзәр хәлем калмады",
"translation": "нет мочи"
}
],
"glosses": [
"сила, мочь"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-bHEVAneM"
},
{
"glosses": [
"обстановка, обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-PQ08EYH-"
},
{
"examples": [
{
"text": "күңелсез хәл",
"translation": "неприятный случай"
}
],
"glosses": [
"происшествие, случай"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-9p6Fpyf0"
},
{
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"id": "ru-хәл-tt-noun-g8q2zSvM",
"raw_glosses": [
"лингв. обстоятельство"
],
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "торыш"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "халәт"
}
],
"word": "хәл"
}
{
"categories": [
"Башкирские существительные",
"Башкирский язык",
"Слова арабского происхождения/ba",
"Слова из 3 букв/ba"
],
"etymology_text": "От арабск. حال \"состояние; событие; обстоятельство\".",
"forms": [
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлде",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙе",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙә",
"raw_tags": [
"местно-временной падеж"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлдәрҙән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Башкирский",
"lang_code": "ba",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "ғаилә хәле",
"translation": "семейное положение"
},
{
"text": "астың хәлен туҡ белмәй.",
"translation": "сытый голодного не разумеет."
}
],
"glosses": [
"обстановка, ситуация, положение; обстоятельство"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Тормошта төрлө хәлдәр була",
"translation": "в жизни случается разное."
},
{
"text": "Хәҙер инде күп йылдар үткәс, ул ваҡыттарҙағы хәлдәрҙең күбеһе хәтерҙән юйыла бара.",
"translation": "Сейчас, по прошествии многих лет, многие события того времени стираются из памяти."
},
{
"text": "Был хәл тураһында район гәзитендә мәҡәлә яҙып сығарҙылар инде.",
"translation": "Об этой ситуации уже напечатали статью в районной газете."
}
],
"glosses": [
"случай, происшествие; ситуация"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "өләсәйҙең хәле насар, табипҡа алып барыр кәрәк.",
"translation": "бабушка в плохом состоянии, нужно отвезти её к врачу."
}
],
"glosses": [
"состояние здоровья; сила, мочь"
]
},
{
"glosses": [
"состояние дел"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Фатир алырға хәлемдән килмәй әле, ипотекаға алыр кәрәк",
"translation": "Я пока не в состоянии купить квартиру, нужно взять в ипотеку"
}
],
"glosses": [
"материальное положение"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "рәүеш хәле",
"translation": "обстоятельство образа действия"
},
{
"text": "ваҡыт хәле",
"translation": "обстоятельство времени"
}
],
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"raw_glosses": [
"лингв. обстоятельство"
],
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "χæl"
}
],
"word": "хәл"
}
{
"categories": [
"Слова арабского происхождения/tt",
"Слова из 3 букв/tt",
"Татарские существительные",
"Татарский язык"
],
"derived": [
{
"word": "хәл алырга"
},
{
"word": "хәл бетәргә"
},
{
"word": "хәл белергә"
},
{
"word": "хәл сорашырга"
},
{
"word": "хәл итәргә"
},
{
"word": "хәл итәрлек"
},
{
"word": "хәл кадәренчә"
},
{
"word": "хәл килгәнчә"
},
{
"word": "хәл фигыль"
},
{
"word": "хәл җитмәслек"
},
{
"word": "хәл җыярга"
},
{
"word": "хәл җөмлә"
},
{
"word": "хәлләр ничек"
},
{
"word": "хәл эчендә"
},
{
"word": "хәлгә керергә"
},
{
"word": "хәлгә керүчән"
},
{
"word": "хәлдән килергә"
},
{
"word": "хәлдән тайганчы"
},
{
"word": "хәлдән тайдырырга"
},
{
"word": "хәлдән таярга"
}
],
"etymology_text": "Из арабского языка",
"forms": [
{
"form": "xäl",
"tags": [
"romanization"
]
},
{
"form": "хәл",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләр",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлнең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрнең",
"raw_tags": [
"Прит."
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "хәлгә",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләргә",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлне",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрне",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдә",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдә",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "хәлдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "хәлләрдән",
"raw_tags": [
"Исх."
],
"tags": [
"plural"
]
}
],
"lang": "Татарский",
"lang_code": "tt",
"pos": "noun",
"related": [
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәлсезлек"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"существительные"
],
"word": "хәл-әхвәл"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлле"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлсез"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"прилагательные"
],
"word": "хәлиткеч"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"глаголы"
],
"word": "хәлсезләнергә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"наречия"
],
"word": "хәлчә"
},
{
"raw_tags": [
"Ближайшее родство",
"послелоги"
],
"word": "хәлдә"
}
],
"senses": [
{
"glosses": [
"состояние, положение"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "түзәр хәлем калмады",
"translation": "нет мочи"
}
],
"glosses": [
"сила, мочь"
]
},
{
"glosses": [
"обстановка, обстоятельство"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "күңелсез хәл",
"translation": "неприятный случай"
}
],
"glosses": [
"происшествие, случай"
]
},
{
"glosses": [
"обстоятельство"
],
"raw_glosses": [
"лингв. обстоятельство"
],
"topics": [
"linguistics"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "торыш"
},
{
"sense_index": 2,
"word": "халәт"
}
],
"word": "хәл"
}
Download raw JSONL data for хәл meaning in All languages combined (6.9kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-12-21 from the ruwiktionary dump dated 2024-12-20 using wiktextract (d8cb2f3 and 4e554ae). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.