See krzyż on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Polski (indeks)",
"orig": "polski (indeks)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_texts": [
"płn. prasł. *kŕižь < łac. crux → krzyż < praindoeur. *(s)ker- → obracać, zginać",
"Słowo krzyżmo mimo podobnego brzmienia i użycia w religii ma inną etymologię.",
"(1.4-6) nawiązanie do śmierci Jezusa Chrystusa na krzyżu (1.7)"
],
"forms": [
{
"form": "krzyża",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżowi",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżem",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżu",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżu",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyże",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyży",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżów",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżom",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyże",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżami",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżach",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyże",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.6",
"word": "gest"
},
{
"sense_index": "1.7",
"word": "narzędzie"
}
],
"hyponyms": [
{
"sense_index": "1.5",
"word": "krucyfiks"
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"notes": [
{
"text": "zob. też krzyż w Wikicytatach"
},
{
"sense_index": "1.5",
"text": "por. krucyfiks"
}
],
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"proverbs": [
{
"word": "Czerwony Krzyż"
},
{
"word": "droga krzyżowa"
},
{
"word": "dźwigać krzyż"
},
{
"word": "dźwigać swój krzyż"
},
{
"word": "jak z krzyża zdjęty"
},
{
"word": "mieć z kimś krzyż pański"
},
{
"word": "Krzyż Południa"
},
{
"word": "krzyżowy ogień"
},
{
"word": "krzyż na drogę"
},
{
"word": "na krzyż"
},
{
"word": "diabła się nie boi, kto przy krzyżu stoi"
}
],
"related": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż grecki"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż łaciński"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż maltański"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż Patee"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż Atlantów"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż św. Andrzeja"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż św. Jerzego"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż harcerski"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "łamanie w krzyżu"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "krzyż Pański"
},
{
"tags": [
"noun",
"masculine"
],
"word": "krzyżak"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "skrzyżowanie"
},
{
"tags": [
"feminine"
],
"word": "krzyżówka"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krzyżowiec"
},
{
"tags": [
"feminine"
],
"word": "krzyżownica"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krzyżowanie"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "ukrzyżowanie"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krzyżykowanie"
},
{
"tags": [
"diminutive",
"masculine"
],
"word": "krzyżyk"
},
{
"raw_tags": [
"czas.",
"ndk."
],
"word": "krzyżować"
},
{
"raw_tags": [
"dk."
],
"word": "skrzyżować"
},
{
"raw_tags": [
"dk."
],
"word": "ukrzyżować"
},
{
"raw_tags": [
"ndk."
],
"word": "krzyżykować"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "krzyżowy"
},
{
"word": "krzyżakowy"
},
{
"word": "krzyżykowy"
},
{
"word": "krzyżówkowy"
},
{
"tags": [
"adverb"
],
"word": "krzyżowo"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Prawie każdy kościół jest zbudowany na planie krzyża."
}
],
"glosses": [
"konstrukcja, figura geometryczna lub znak złożony z dwóch przecinających się linii"
],
"id": "pl-krzyż-pl-noun-2-XmR6h0",
"sense_index": "1.1"
},
{
"examples": [
{
"text": "Prezydent wręczył weteranowi Krzyż Zasługi."
}
],
"glosses": [
"order, odznaczenie w kształcie krzyża (1.1)"
],
"id": "pl-krzyż-pl-noun-nWO8726w",
"sense_index": "1.2"
},
{
"examples": [
{
"text": "Dziadek znowu odczuwa bóle w krzyżu."
}
],
"glosses": [
"część kręgosłupa"
],
"id": "pl-krzyż-pl-noun-T-fKDwmv",
"sense_index": "1.3",
"topics": [
"anatomy"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Śmierć całej rodziny była dla niego prawdziwym krzyżem od losu."
}
],
"glosses": [
"cierpienie, trudności"
],
"id": "pl-krzyż-pl-noun-zv1E9uTQ",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"metaphoric"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Turcy nakazali usunięcie wszystkich krzyży i symboli chrześcijańskich."
}
],
"glosses": [
"symbol chrześcijaństwa"
],
"id": "pl-krzyż-pl-noun-FTWwFGYg",
"sense_index": "1.5",
"topics": [
"religion"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Po wejściu do świątyni zrobił krzyż i uklęknął w ławce pod amboną."
}
],
"glosses": [
"gest czyniony w chrześcijaństwie na początku i na końcu modlitwy"
],
"id": "pl-krzyż-pl-noun-wp0yJHDb",
"sense_index": "1.6",
"topics": [
"religion"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Na krzyżu umarł Pan."
}
],
"glosses": [
"starożytne rzymskie narzędzie kaźni"
],
"id": "pl-krzyż-pl-noun-y8n1J35b",
"sense_index": "1.7",
"topics": [
"history"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "kʃɨʃ"
},
{
"ipa": "kšyš",
"tags": [
"Slavic-alphabet"
]
},
{
"audio": "Pl-krzyż.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/19/Pl-krzyż.ogg/Pl-krzyż.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Pl-krzyż.ogg"
},
{
"audio": "LL-Q809 (pol)-Olaf-krzyż.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/28/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/28/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav.ogg",
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q809 (pol)-Olaf-krzyż.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "udręka"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "tortury"
},
{
"sense_index": "1.5",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.7",
"word": "reg. śl. krziż"
}
],
"tags": [
"inanimate",
"masculine"
],
"translations": [
{
"lang": "albański",
"lang_code": "sq",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kryq"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "cross"
},
{
"lang": "arabski",
"lang_code": "ar",
"sense_index": "1.1",
"word": "صليب"
},
{
"lang": "azerski",
"lang_code": "az",
"sense_index": "1.1",
"word": "xaç"
},
{
"lang": "baskijski",
"lang_code": "eu",
"sense_index": "1.1",
"word": "gurutze"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "chorwacki",
"lang_code": "hr",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "czeski",
"lang_code": "cs",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kříž"
},
{
"lang": "dolnołużycki",
"lang_code": "dsb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "kśica"
},
{
"lang": "duński",
"lang_code": "da",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.1",
"word": "kruco"
},
{
"lang": "estoński",
"lang_code": "et",
"sense_index": "1.1",
"word": "rist"
},
{
"lang": "fiński",
"lang_code": "fi",
"sense_index": "1.1",
"word": "risti"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croix"
},
{
"lang": "górnołużycki",
"lang_code": "hsb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "křiž"
},
{
"lang": "gruziński",
"lang_code": "ka",
"sense_index": "1.1",
"word": "ჯვარი"
},
{
"lang": "hawajski",
"lang_code": "haw",
"sense_index": "1.1",
"word": "keʻa"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cruz"
},
{
"lang": "islandzki",
"lang_code": "is",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kross"
},
{
"lang": "jidysz",
"lang_code": "yi",
"roman": "cejlem",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "צלם"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "kataloński",
"lang_code": "ca",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "creu"
},
{
"lang": "kurmandżi",
"lang_code": "kmr",
"sense_index": "1.1",
"word": "xaç"
},
{
"lang": "litewski",
"lang_code": "lt",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kryžius"
},
{
"lang": "łaciński",
"lang_code": "la",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "crux"
},
{
"lang": "łotewski",
"lang_code": "lv",
"sense_index": "1.1",
"word": "krustus"
},
{
"lang": "macedoński",
"lang_code": "mk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крст"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Kreuz"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "σταυρός"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крест"
},
{
"lang": "słoweński",
"lang_code": "sl",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "suahili",
"lang_code": "sw",
"sense_index": "1.1",
"word": "msalaba"
},
{
"lang": "szwedzki",
"lang_code": "sv",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.1",
"word": "çapraz işareti"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.1",
"word": "çapraz"
},
{
"lang": "ukraiński",
"lang_code": "uk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "хрест"
},
{
"lang": "węgierski",
"lang_code": "hu",
"sense_index": "1.1",
"word": "kereszt"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krouc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krojc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kroüc"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "zazaki",
"lang_code": "zza",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "xac"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "Cross"
},
{
"lang": "baskijski",
"lang_code": "eu",
"sense_index": "1.2",
"word": "gurutze"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "chorwacki",
"lang_code": "hr",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croix"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cruz"
},
{
"lang": "islandzki",
"lang_code": "is",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kross"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "łaciński",
"lang_code": "la",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "crux"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Kreuz"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "σταυρός"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krouc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krojc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kroüc"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.3",
"word": "lower back"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.3",
"word": "sacrum"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "sacrum"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.3",
"word": "lombes"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "lomo"
},
{
"lang": "macedoński",
"lang_code": "mk",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крст"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Kreuz"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "ιερό οστό"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "μέση"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крестец"
},
{
"lang": "słowacki",
"lang_code": "sk",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine",
"plural"
],
"word": "kríže"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.3",
"word": "sırtın en dar kısmı"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.3",
"word": "bel"
},
{
"lang": "węgierski",
"lang_code": "hu",
"sense_index": "1.3",
"word": "keresztcsont"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krouc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krojc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kroüc"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "osso sacro"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.4",
"word": "rood"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "chorwacki",
"lang_code": "hr",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "duński",
"lang_code": "da",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.4",
"word": "kruco"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croix"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cruz"
},
{
"lang": "islandzki",
"lang_code": "is",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kross"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "σταυρός"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крест"
},
{
"lang": "szwedzki",
"lang_code": "sv",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "baskijski",
"lang_code": "eu",
"sense_index": "1.5",
"word": "gurutze"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.5",
"word": "kruco"
},
{
"lang": "jidysz",
"lang_code": "yi",
"roman": "cejlem",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "צלם"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "staro-cerkiewno-słowiański",
"lang_code": "cu",
"roman": "krĭstŭ",
"sense_index": "1.5",
"word": "крьстъ"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.5",
"word": "haç"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.7",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.7",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
}
],
"word": "krzyż"
}
{
"categories": [
"polski (indeks)"
],
"etymology_texts": [
"płn. prasł. *kŕižь < łac. crux → krzyż < praindoeur. *(s)ker- → obracać, zginać",
"Słowo krzyżmo mimo podobnego brzmienia i użycia w religii ma inną etymologię.",
"(1.4-6) nawiązanie do śmierci Jezusa Chrystusa na krzyżu (1.7)"
],
"forms": [
{
"form": "krzyża",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżowi",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżem",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżu",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyżu",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "krzyże",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyży",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżów",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżom",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyże",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżami",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyżach",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "krzyże",
"sense_index": "1.1-7",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.6",
"word": "gest"
},
{
"sense_index": "1.7",
"word": "narzędzie"
}
],
"hyponyms": [
{
"sense_index": "1.5",
"word": "krucyfiks"
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"notes": [
{
"text": "zob. też krzyż w Wikicytatach"
},
{
"sense_index": "1.5",
"text": "por. krucyfiks"
}
],
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"proverbs": [
{
"word": "Czerwony Krzyż"
},
{
"word": "droga krzyżowa"
},
{
"word": "dźwigać krzyż"
},
{
"word": "dźwigać swój krzyż"
},
{
"word": "jak z krzyża zdjęty"
},
{
"word": "mieć z kimś krzyż pański"
},
{
"word": "Krzyż Południa"
},
{
"word": "krzyżowy ogień"
},
{
"word": "krzyż na drogę"
},
{
"word": "na krzyż"
},
{
"word": "diabła się nie boi, kto przy krzyżu stoi"
}
],
"related": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż grecki"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż łaciński"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż maltański"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż Patee"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż Atlantów"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż św. Andrzeja"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż św. Jerzego"
},
{
"sense_index": "1.1",
"word": "krzyż harcerski"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "łamanie w krzyżu"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "krzyż Pański"
},
{
"tags": [
"noun",
"masculine"
],
"word": "krzyżak"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "skrzyżowanie"
},
{
"tags": [
"feminine"
],
"word": "krzyżówka"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krzyżowiec"
},
{
"tags": [
"feminine"
],
"word": "krzyżownica"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krzyżowanie"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "ukrzyżowanie"
},
{
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krzyżykowanie"
},
{
"tags": [
"diminutive",
"masculine"
],
"word": "krzyżyk"
},
{
"raw_tags": [
"czas.",
"ndk."
],
"word": "krzyżować"
},
{
"raw_tags": [
"dk."
],
"word": "skrzyżować"
},
{
"raw_tags": [
"dk."
],
"word": "ukrzyżować"
},
{
"raw_tags": [
"ndk."
],
"word": "krzyżykować"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "krzyżowy"
},
{
"word": "krzyżakowy"
},
{
"word": "krzyżykowy"
},
{
"word": "krzyżówkowy"
},
{
"tags": [
"adverb"
],
"word": "krzyżowo"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Prawie każdy kościół jest zbudowany na planie krzyża."
}
],
"glosses": [
"konstrukcja, figura geometryczna lub znak złożony z dwóch przecinających się linii"
],
"sense_index": "1.1"
},
{
"examples": [
{
"text": "Prezydent wręczył weteranowi Krzyż Zasługi."
}
],
"glosses": [
"order, odznaczenie w kształcie krzyża (1.1)"
],
"sense_index": "1.2"
},
{
"examples": [
{
"text": "Dziadek znowu odczuwa bóle w krzyżu."
}
],
"glosses": [
"część kręgosłupa"
],
"sense_index": "1.3",
"topics": [
"anatomy"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Śmierć całej rodziny była dla niego prawdziwym krzyżem od losu."
}
],
"glosses": [
"cierpienie, trudności"
],
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"metaphoric"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Turcy nakazali usunięcie wszystkich krzyży i symboli chrześcijańskich."
}
],
"glosses": [
"symbol chrześcijaństwa"
],
"sense_index": "1.5",
"topics": [
"religion"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Po wejściu do świątyni zrobił krzyż i uklęknął w ławce pod amboną."
}
],
"glosses": [
"gest czyniony w chrześcijaństwie na początku i na końcu modlitwy"
],
"sense_index": "1.6",
"topics": [
"religion"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Na krzyżu umarł Pan."
}
],
"glosses": [
"starożytne rzymskie narzędzie kaźni"
],
"sense_index": "1.7",
"topics": [
"history"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "kʃɨʃ"
},
{
"ipa": "kšyš",
"tags": [
"Slavic-alphabet"
]
},
{
"audio": "Pl-krzyż.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/19/Pl-krzyż.ogg/Pl-krzyż.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Pl-krzyż.ogg"
},
{
"audio": "LL-Q809 (pol)-Olaf-krzyż.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/28/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/28/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-krzyż.wav.ogg",
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q809 (pol)-Olaf-krzyż.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "udręka"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "tortury"
},
{
"sense_index": "1.5",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "reg. śl. krziż"
},
{
"sense_index": "1.7",
"word": "reg. śl. krziż"
}
],
"tags": [
"inanimate",
"masculine"
],
"translations": [
{
"lang": "albański",
"lang_code": "sq",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kryq"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "cross"
},
{
"lang": "arabski",
"lang_code": "ar",
"sense_index": "1.1",
"word": "صليب"
},
{
"lang": "azerski",
"lang_code": "az",
"sense_index": "1.1",
"word": "xaç"
},
{
"lang": "baskijski",
"lang_code": "eu",
"sense_index": "1.1",
"word": "gurutze"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "chorwacki",
"lang_code": "hr",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "czeski",
"lang_code": "cs",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kříž"
},
{
"lang": "dolnołużycki",
"lang_code": "dsb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "kśica"
},
{
"lang": "duński",
"lang_code": "da",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.1",
"word": "kruco"
},
{
"lang": "estoński",
"lang_code": "et",
"sense_index": "1.1",
"word": "rist"
},
{
"lang": "fiński",
"lang_code": "fi",
"sense_index": "1.1",
"word": "risti"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croix"
},
{
"lang": "górnołużycki",
"lang_code": "hsb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "křiž"
},
{
"lang": "gruziński",
"lang_code": "ka",
"sense_index": "1.1",
"word": "ჯვარი"
},
{
"lang": "hawajski",
"lang_code": "haw",
"sense_index": "1.1",
"word": "keʻa"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cruz"
},
{
"lang": "islandzki",
"lang_code": "is",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kross"
},
{
"lang": "jidysz",
"lang_code": "yi",
"roman": "cejlem",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "צלם"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "kataloński",
"lang_code": "ca",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "creu"
},
{
"lang": "kurmandżi",
"lang_code": "kmr",
"sense_index": "1.1",
"word": "xaç"
},
{
"lang": "litewski",
"lang_code": "lt",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kryžius"
},
{
"lang": "łaciński",
"lang_code": "la",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "crux"
},
{
"lang": "łotewski",
"lang_code": "lv",
"sense_index": "1.1",
"word": "krustus"
},
{
"lang": "macedoński",
"lang_code": "mk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крст"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Kreuz"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "σταυρός"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крест"
},
{
"lang": "słoweński",
"lang_code": "sl",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "suahili",
"lang_code": "sw",
"sense_index": "1.1",
"word": "msalaba"
},
{
"lang": "szwedzki",
"lang_code": "sv",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.1",
"word": "çapraz işareti"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.1",
"word": "çapraz"
},
{
"lang": "ukraiński",
"lang_code": "uk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "хрест"
},
{
"lang": "węgierski",
"lang_code": "hu",
"sense_index": "1.1",
"word": "kereszt"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krouc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krojc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kroüc"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "zazaki",
"lang_code": "zza",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "xac"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "Cross"
},
{
"lang": "baskijski",
"lang_code": "eu",
"sense_index": "1.2",
"word": "gurutze"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "chorwacki",
"lang_code": "hr",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croix"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cruz"
},
{
"lang": "islandzki",
"lang_code": "is",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kross"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "łaciński",
"lang_code": "la",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "crux"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Kreuz"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "σταυρός"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krouc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krojc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kroüc"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.3",
"word": "lower back"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.3",
"word": "sacrum"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "sacrum"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.3",
"word": "lombes"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "lomo"
},
{
"lang": "macedoński",
"lang_code": "mk",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крст"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Kreuz"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "ιερό οστό"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "μέση"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крестец"
},
{
"lang": "słowacki",
"lang_code": "sk",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine",
"plural"
],
"word": "kríže"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.3",
"word": "sırtın en dar kısmı"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.3",
"word": "bel"
},
{
"lang": "węgierski",
"lang_code": "hu",
"sense_index": "1.3",
"word": "keresztcsont"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krouc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "krojc"
},
{
"lang": "wilamowski",
"lang_code": "wym",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kroüc"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.3",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "osso sacro"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.4",
"word": "rood"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "chorwacki",
"lang_code": "hr",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "križ"
},
{
"lang": "duński",
"lang_code": "da",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.4",
"word": "kruco"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croix"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cruz"
},
{
"lang": "islandzki",
"lang_code": "is",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "kross"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "σταυρός"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крест"
},
{
"lang": "szwedzki",
"lang_code": "sv",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "kors"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "baskijski",
"lang_code": "eu",
"sense_index": "1.5",
"word": "gurutze"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.5",
"word": "kruco"
},
{
"lang": "jidysz",
"lang_code": "yi",
"roman": "cejlem",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "צלם"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "staro-cerkiewno-słowiański",
"lang_code": "cu",
"roman": "krĭstŭ",
"sense_index": "1.5",
"word": "крьстъ"
},
{
"lang": "turecki",
"lang_code": "tr",
"sense_index": "1.5",
"word": "haç"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "bułgarski",
"lang_code": "bg",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "кръст"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "krziż"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.7",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "крыж"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.7",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "croce"
}
],
"word": "krzyż"
}
Download raw JSONL data for krzyż meaning in All languages combined (16.1kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-12-21 from the plwiktionary dump dated 2024-12-20 using wiktextract (d8cb2f3 and 4e554ae). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.