"увертюра" meaning in Русский

See увертюра in All languages combined, or Wiktionary

Noun

IPA: ʊvʲɪrˈtʲurə [singular], ʊvʲɪrˈtʲurɨ [plural]
Etymology: Происходит от франц. ouverture «отверстие; открывание, открытие; начало», далее из лат. apertura «вскрытие; отверстие», далее из aperīre «открывать, отворять», из праиндоевр. *ap-wer-yo-, из *ap- «прочь, от» и *wer- «покрывать». Forms: увертю́ра [nominative, singular], увертю́ры [nominative, plural], увертю́ры [genitive, singular], увертю́р [genitive, plural], увертю́ре [dative, singular], увертю́рам [dative, plural], увертю́ру [accusative, singular], увертю́ры [accusative, plural], увертю́рой [instrumental, singular], увертю́рою [instrumental, singular], увертю́рами [instrumental, plural], увертю́ре [prepositional, singular], увертю́рах [prepositional, plural]
  1. оркестровая пьеса, являющаяся вступлением к опере, балету, драме, кинофильму и т. п.
    Sense id: ru-увертюра-ru-noun-ZDdaRBBf Categories (other): Музыкальные термины/ru Topics: music
  2. начальный, вступительный этап, предваряющая часть чего-либо Tags: figuratively
    Sense id: ru-увертюра-ru-noun-y7WYeJmI Categories (other): Выражения с переносным значением/ru
  3. небольшое музыкальное произведение для оркестра
    Sense id: ru-увертюра-ru-noun--4ov6vHs Categories (other): Музыкальные термины/ru Topics: music
The following are not (yet) sense-disambiguated
Synonyms: прелюдия, пролог, вступление Hypernyms: музыка, произведение, пьеса, вступление, начало, музыка, произведение, пьеса Related terms: увертюрный Translations: uvertüra (Азербайджанский), overture (Английский), obertura (Баскский), уверцюра [feminine] (Белорусский), увертюра [feminine] (Болгарский), ouverture (Датский), אוברטורה (Иврит), obertura [feminine] (Испанский), ouverture [feminine] (Итальянский), obertura (Каталанский), Ouvertüre [feminine] (Немецкий), abertura [feminine] (Португальский), uvertür (Турецкий), увертюра [feminine] (Украинский), ouverture [feminine] (Французский), uvertyr (Шведский)
{
  "antonyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "финал"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "заключение"
    }
  ],
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Женский род/ru",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Музыкальные произведения/ru",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Неодушевлённые/ru",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Русские лексемы",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Русские слова, тип морфемного строения R-f",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Русские существительные",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Русские существительные, склонение 1a",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Русский язык",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Слова из 8 букв/ru",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Слова французского происхождения/ru",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "etymology_text": "Происходит от франц. ouverture «отверстие; открывание, открытие; начало», далее из лат. apertura «вскрытие; отверстие», далее из aperīre «открывать, отворять», из праиндоевр. *ap-wer-yo-, из *ap- «прочь, от» и *wer- «покрывать».",
  "forms": [
    {
      "form": "увертю́ра",
      "tags": [
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ры",
      "tags": [
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ры",
      "tags": [
        "genitive",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́р",
      "tags": [
        "genitive",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ре",
      "tags": [
        "dative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рам",
      "tags": [
        "dative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ру",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ры",
      "tags": [
        "accusative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рой",
      "tags": [
        "instrumental",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рою",
      "tags": [
        "instrumental",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рами",
      "tags": [
        "instrumental",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ре",
      "tags": [
        "prepositional",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рах",
      "tags": [
        "prepositional",
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "музыка"
    },
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "произведение"
    },
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "пьеса"
    },
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "вступление"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "начало"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "музыка"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "произведение"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "пьеса"
    }
  ],
  "hyphenation": "у·вер-тю́-ра",
  "lang": "Русский",
  "lang_code": "ru",
  "pos": "noun",
  "related": [
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "прилагательные"
      ],
      "word": "увертюрный"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Музыкальные термины/ru",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "author": "А. К. Шеллер-Михайлов",
          "bold_text_offsets": [
            [
              51,
              59
            ]
          ],
          "date": "1871",
          "ref": "А. К. Шеллер-Михайлов, «Лес рубят — щепки летят», 1871 г. [НКРЯ]",
          "source": "НКРЯ",
          "text": "Софья Андреевна сама села за фортепьяно и заиграла увертюру из «Вильгельма Телля».",
          "title": "Лес рубят — щепки летят"
        }
      ],
      "glosses": [
        "оркестровая пьеса, являющаяся вступлением к опере, балету, драме, кинофильму и т. п."
      ],
      "id": "ru-увертюра-ru-noun-ZDdaRBBf",
      "topics": [
        "music"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Выражения с переносным значением/ru",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "author": "А. А. Бестужев-Марлинский",
          "bold_text_offsets": [
            [
              62,
              70
            ]
          ],
          "date": "1831",
          "ref": "А. А. Бестужев-Марлинский, «Письма из Дагестана», 1831 г. [НКРЯ]",
          "source": "НКРЯ",
          "text": "Пальба не умолкала. ❬…❭ Пушечные выстрелы держали такт в этой увертюре…",
          "title": "Письма из Дагестана"
        }
      ],
      "glosses": [
        "начальный, вступительный этап, предваряющая часть чего-либо"
      ],
      "id": "ru-увертюра-ru-noun-y7WYeJmI",
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Музыкальные термины/ru",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "glosses": [
        "небольшое музыкальное произведение для оркестра"
      ],
      "id": "ru-увертюра-ru-noun--4ov6vHs",
      "topics": [
        "music"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "ʊvʲɪrˈtʲurə",
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "ipa": "ʊvʲɪrˈtʲurɨ",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "прелюдия"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "пролог"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "вступление"
    }
  ],
  "tags": [
    "declension-1",
    "feminine",
    "inanimate"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Азербайджанский",
      "lang_code": "az",
      "word": "uvertüra"
    },
    {
      "lang": "Английский",
      "lang_code": "en",
      "word": "overture"
    },
    {
      "lang": "Баскский",
      "lang_code": "eu",
      "word": "obertura"
    },
    {
      "lang": "Белорусский",
      "lang_code": "be",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "уверцюра"
    },
    {
      "lang": "Болгарский",
      "lang_code": "bg",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "увертюра"
    },
    {
      "lang": "Датский",
      "lang_code": "da",
      "word": "ouverture"
    },
    {
      "lang": "Иврит",
      "lang_code": "he",
      "word": "אוברטורה"
    },
    {
      "lang": "Испанский",
      "lang_code": "es",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "obertura"
    },
    {
      "lang": "Итальянский",
      "lang_code": "it",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "ouverture"
    },
    {
      "lang": "Каталанский",
      "lang_code": "ca",
      "word": "obertura"
    },
    {
      "lang": "Немецкий",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Ouvertüre"
    },
    {
      "lang": "Португальский",
      "lang_code": "pt",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "abertura"
    },
    {
      "lang": "Турецкий",
      "lang_code": "tr",
      "word": "uvertür"
    },
    {
      "lang": "Украинский",
      "lang_code": "uk",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "увертюра"
    },
    {
      "lang": "Французский",
      "lang_code": "fr",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "ouverture"
    },
    {
      "lang": "Шведский",
      "lang_code": "sv",
      "raw_tags": [
        "общ."
      ],
      "word": "uvertyr"
    }
  ],
  "word": "увертюра"
}
{
  "antonyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "финал"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "заключение"
    }
  ],
  "categories": [
    "Женский род/ru",
    "Музыкальные произведения/ru",
    "Неодушевлённые/ru",
    "Русские лексемы",
    "Русские слова, тип морфемного строения R-f",
    "Русские существительные",
    "Русские существительные, склонение 1a",
    "Русский язык",
    "Слова из 8 букв/ru",
    "Слова французского происхождения/ru"
  ],
  "etymology_text": "Происходит от франц. ouverture «отверстие; открывание, открытие; начало», далее из лат. apertura «вскрытие; отверстие», далее из aperīre «открывать, отворять», из праиндоевр. *ap-wer-yo-, из *ap- «прочь, от» и *wer- «покрывать».",
  "forms": [
    {
      "form": "увертю́ра",
      "tags": [
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ры",
      "tags": [
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ры",
      "tags": [
        "genitive",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́р",
      "tags": [
        "genitive",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ре",
      "tags": [
        "dative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рам",
      "tags": [
        "dative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ру",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ры",
      "tags": [
        "accusative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рой",
      "tags": [
        "instrumental",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рою",
      "tags": [
        "instrumental",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рами",
      "tags": [
        "instrumental",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́ре",
      "tags": [
        "prepositional",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "увертю́рах",
      "tags": [
        "prepositional",
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "музыка"
    },
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "произведение"
    },
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "пьеса"
    },
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "вступление"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "начало"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "музыка"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "произведение"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "пьеса"
    }
  ],
  "hyphenation": "у·вер-тю́-ра",
  "lang": "Русский",
  "lang_code": "ru",
  "pos": "noun",
  "related": [
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "прилагательные"
      ],
      "word": "увертюрный"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "Музыкальные термины/ru"
      ],
      "examples": [
        {
          "author": "А. К. Шеллер-Михайлов",
          "bold_text_offsets": [
            [
              51,
              59
            ]
          ],
          "date": "1871",
          "ref": "А. К. Шеллер-Михайлов, «Лес рубят — щепки летят», 1871 г. [НКРЯ]",
          "source": "НКРЯ",
          "text": "Софья Андреевна сама села за фортепьяно и заиграла увертюру из «Вильгельма Телля».",
          "title": "Лес рубят — щепки летят"
        }
      ],
      "glosses": [
        "оркестровая пьеса, являющаяся вступлением к опере, балету, драме, кинофильму и т. п."
      ],
      "topics": [
        "music"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Выражения с переносным значением/ru"
      ],
      "examples": [
        {
          "author": "А. А. Бестужев-Марлинский",
          "bold_text_offsets": [
            [
              62,
              70
            ]
          ],
          "date": "1831",
          "ref": "А. А. Бестужев-Марлинский, «Письма из Дагестана», 1831 г. [НКРЯ]",
          "source": "НКРЯ",
          "text": "Пальба не умолкала. ❬…❭ Пушечные выстрелы держали такт в этой увертюре…",
          "title": "Письма из Дагестана"
        }
      ],
      "glosses": [
        "начальный, вступительный этап, предваряющая часть чего-либо"
      ],
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Музыкальные термины/ru"
      ],
      "glosses": [
        "небольшое музыкальное произведение для оркестра"
      ],
      "topics": [
        "music"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "ʊvʲɪrˈtʲurə",
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "ipa": "ʊvʲɪrˈtʲurɨ",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "прелюдия"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "пролог"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "вступление"
    }
  ],
  "tags": [
    "declension-1",
    "feminine",
    "inanimate"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Азербайджанский",
      "lang_code": "az",
      "word": "uvertüra"
    },
    {
      "lang": "Английский",
      "lang_code": "en",
      "word": "overture"
    },
    {
      "lang": "Баскский",
      "lang_code": "eu",
      "word": "obertura"
    },
    {
      "lang": "Белорусский",
      "lang_code": "be",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "уверцюра"
    },
    {
      "lang": "Болгарский",
      "lang_code": "bg",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "увертюра"
    },
    {
      "lang": "Датский",
      "lang_code": "da",
      "word": "ouverture"
    },
    {
      "lang": "Иврит",
      "lang_code": "he",
      "word": "אוברטורה"
    },
    {
      "lang": "Испанский",
      "lang_code": "es",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "obertura"
    },
    {
      "lang": "Итальянский",
      "lang_code": "it",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "ouverture"
    },
    {
      "lang": "Каталанский",
      "lang_code": "ca",
      "word": "obertura"
    },
    {
      "lang": "Немецкий",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Ouvertüre"
    },
    {
      "lang": "Португальский",
      "lang_code": "pt",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "abertura"
    },
    {
      "lang": "Турецкий",
      "lang_code": "tr",
      "word": "uvertür"
    },
    {
      "lang": "Украинский",
      "lang_code": "uk",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "увертюра"
    },
    {
      "lang": "Французский",
      "lang_code": "fr",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "ouverture"
    },
    {
      "lang": "Шведский",
      "lang_code": "sv",
      "raw_tags": [
        "общ."
      ],
      "word": "uvertyr"
    }
  ],
  "word": "увертюра"
}

Download raw JSONL data for увертюра meaning in Русский (5.8kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable Русский dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-06-21 from the ruwiktionary dump dated 2025-06-01 using wiktextract (074e7de and f1c2b61). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.