See szarzyzna in All languages combined, or Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Polski (indeks)",
"orig": "polski (indeks)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_texts": [
"pol. szary; od XVI w."
],
"forms": [
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyźnie",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyznę",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyzną",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyźnie",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyzno",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyzn",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyznom",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyznami",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyznach",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "monotonia"
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"notes": [
{
"sense_index": "1.1-3",
"text": "Zwykle lp (blm)."
}
],
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"related": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "szarzyzna ubrań"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "szarzyzna życia"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "szarzyzna zmierzchu"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "chodzić w szarzyźnie"
}
],
"senses": [
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Cudzysłowy w parametrze „hasło”",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"ref": "Rus., \"Człow.\", strona 9. [SJPdor]",
"text": "Maszyny (…) niby czarne, grzbieciste bawoły, wyłaniały pracowite garby spoza szarzyzny torfowisk"
},
{
"ref": "Tuwim, Julian. Jarmark rymów. Warszawa: Przeworski, Jakub, 1934, s. 162. OCLC 891196278.",
"text": "Kocham twych ulic szarzyznę mdłą, najdroższe miasto na świecie"
},
{
"ref": "Limanowski, Bolesław Łukasz Tadeusz (ps. \"Janko Pokań\", \"Tadeusz\"). Pamiętniki (1835–1870). Wyd. 1. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1937, s. 216. OCLC 16639943.",
"text": "Jakkolwiek jechaliśmy dorożką do kwartału Łacińskiego głównymi ulicami, to jednak mglista pogoda jesienna obwijała w szarzyznę wszystkie gmachy i pierwsze wrażenie było doznanego zawodu: stolica Francji nie wydała mi się tak piękną, jak to sobie wyobrażałem"
},
{
"ref": "Deszcz pada. [w:] Gomulicki, Wiktor Teofil (ps. \"Fantazy\"). Zielony kajet: szkice z Ustronia. Warszawa: Druk. Emila Skiwskiego, nakł. Księgarni Teodora Paprockiego i Spółki, 1896, s. 133. OCLC 9811683422.",
"text": "Wśród szarzyzny uwydatniała się jedynie czerwoność pni sosnowych, które, omyte z kurzu i porostów wyglądały, jak odświeżone"
},
{
"ref": "Malicki, Maciej. OSTATNIA [sto czternaście opowiadań o tym samym]. Wołowiec: Czarne, 2009, seria: Linie krajowe. ISBN 978-83-7536-075-2. LCCN 2009495245. OCLC 422503100.",
"text": "Lubił tę kawiarnię. Czystą i pachnącą enklawę w szarzyźnie i smrodzie dworca"
},
{
"ref": "Kamykowski, Łukasz. Dom między lipą a bilbordem. Kamykowska, Justyna (ilustr.). Kraków: WAM, 2008. ISBN 978-83-7505-152-0. OCLC 297628134.",
"text": "Trudno dostrzec, czy rzeka płynie[,] i w którą stronę. Białe pasemka pary odrywają się ukosem tu i tam od zamglonej toni i po chwili roztapiają w ogólnej szarzyźnie"
},
{
"ref": "Wielowiejska, Dominika. Jak przebiegała droga polityczna nowego ministra pracy. Gazeta Wyborcza, 4 stycznia 1997. Warszawa: Agora SA. ISSN 0860-908X. OCLC 225759598.",
"text": "Rzecznik [praw obywatelskich Tadeusz Zieliński (ur. 1926; zm. 2003; RPO 1992–1996; MPiPS 1997)] był znany z kolorowych marynarek. Jego żona Jadwiga w czasie kampanii wyjaśniała: - Mąż wyłamał się z szarzyzny"
}
],
"glosses": [
"szary kolor, szarość"
],
"id": "pl-szarzyzna-pl-noun-arrKkjbc",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"pejorative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Kultura (miesięcznik, prasa), nr 5(500), Paryż 1989, [w:] Korpus Języka Polskiego PWN.",
"text": "Często na marginesie społecznym, uprawiający \"szemranie zajęcia\", stwarza sobie w polskiej szarzyźnie własny, bajeczny świat"
},
{
"ref": "Kleiner, Juliusz. [Adam Bernard] Mickiewicz. Wyd. 3 poprawione. T. I. [1.]: Dzieje Gustawa. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995, s. 164. ISBN 978-83-86668-17-5. LCCN 96183049. OCLC 35274037.",
"text": "Kowno było szarzyzną gniotącą, w której duch [Adama Bernarda] Mickiewicza wybuchnął po raz pierwszy wulkanem własnej mocy twórczej"
},
{
"ref": "Grusz. An., \"Żak.\", strona 156. [SJPdor]",
"text": "Nudziła go i mordowała codzienna szarzyzna tej nauki"
},
{
"ref": "Wianki. [w:] Oppman, Artur Franciszek Michał (ps. \"Or-Ot\"). Moja Warszawa. Warszawa: „Księgarnia Polska“ Towarzystwo Polskiej Macierzy Szkolnej, 1929, s. 125–126.",
"text": "Z roku na rok, z wieku na wiek, tak było i tak będzie zawsze; bo dusza ludzka przy każdej sposobności ucieka od szarzyzny życia i wyrywa się do tego, co piękne, co upragnione, co mieszka gdzieś w nieznanej krainie, za siedmioma rzekami, za siedmioma górami, w mistycznym królestwie snów i marzeń"
},
{
"ref": "Gostomski, Walery. Przeszłość w teraźniejszości (z powodu ostatniego utworu Wyspiańskiego) II. [2.]. Akropolis (dramat) [temat utworu]. Wolff, Józef Ludwik (historyk; red.). Tygodnik Illustrowany. 1904 (34), s. 642–643, 1904. Warszawa: Gebethner i Wolff. OCLC 839147219.",
"text": "Pełna heroicznych rozbłysków i przepychu barwnego epika [Henryka Adama Aleksandera Piusa] Sienkiewicza stanowiła reakcję przeciw rozpaczliwej szarzyźnie realistycznej, ale dźwięczała raczej odgłosem dawnych, aniżeli hasłem nowych dążeń, dźwięczała ostatnimi pono akordami pieśni bohatersko-rycerskiej, której po autorze „trylogii“ nigdy już chyba nie usłyszymy w tej, co u niego, mocy tonu[,] i artystycznej harmonii nastroju"
},
{
"ref": "Chętkowski, Dariusz (ur. Sławno 1970; pisarz, publicysta, polonista). Ostatni weekend. XXI Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa w Łodzi (uczniowie Chętkowskiego). Łódź: Piątek Trzynastego, 2007. ISBN 978-83-7415-144-3. OCLC 169863860.",
"text": "Szarzyzna. Niby codzienność, ale dobijająca"
},
{
"ref": "Tajer, Cezary Józef. SINGLE. „Akant”, marzec 2010. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy \"Świadectwo\". ISSN 1896-9119. OCLC 749529101.",
"text": "Nareszcie wykorzysta zaległy urlop i wspólnie z rodziną odpocznie od szarzyzny … wielkomiejskiego życia"
},
{
"ref": "Stempowski, Jerzy; Timoszewicz, Jerzy. Szkice literackie (1948-1967). Wyd. 2, zmienione i rozszerzone. T. 2: Klimat życia i klimat literatury. Warszawa: Czytelnik, 2001. ISBN 978-83-07-02844-6. LCCN 2002389093. OCLC 48965059.",
"text": "Wszystkim postaciom tej zimowej powieści ciążą warunki moralne egzystencji, karierowiczostwo, obojętność[,] i obłuda innych, nade wszystko zaś beznadziejna szarzyzna życia. Najdotkliwiej odczuwają ją artyści: Wołodia jechał posępny w taksówce… Oczywiście Saburow jest utalentowany, ale tylko schizofrenik może malować i zamykać płótna w szafie… Wszyscy teraz krzyczą o sztuce, ale nikt jej nie lubi - takie czasy"
},
{
"ref": "Brzechwa, Jan Wiktor (jako Lesman, —〃—; ps. \"Szer-Szeń\", \"Inspicjent Brzeszczot\"). Gdy owoc dojrzewa (powieść na motywach autobiograficznych). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958. OCLC 833322618.",
"text": "Co prawda Aliosza też zapowiadał się niezwykle… A czym jest dzisiaj? Komiwojażerem… Boże, jaka szarzyzna"
}
],
"glosses": [
"monotonia, przyziemność"
],
"id": "pl-szarzyzna-pl-noun-3XpTAOA4",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"metaphoric",
"pejorative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Morton, Józef. Wawrzek, syn Wawrzyńca. Wyd. 4. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1952, s. 195. OCLC 69269612.",
"text": "Mija jakieś domy, pokraczne w szarzyźnie nocy"
},
{
"ref": "Zieliński, Stanisław. „Rodacy”. „Dziennik Bałtycki”. IX (186), s. 3, 6 sierpnia 1953. Gdańsk: Instytut Prasy „Czytelnik”.",
"text": "Gwiazdy wynurzyły się z szarzyzny zmierzchu"
},
{
"ref": "Sarwa, Andrzej Juliusz. Strzyga: sandomierskie opowieści niesamowite. Sandomierz: Mandragora, 2006. ISBN 978-83-60276-06-8. OCLC 749868363.",
"text": "Lepka ciemność ustępowała najwyraźniej szarzyźnie budzącego się poranka"
},
{
"ref": "Uniechowska-Dembińska, Krystyna. Był pałac. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2008. ISBN 978-83-06-03133-1. OCLC 1414024027.",
"text": "W szarzyźnie listopadowego zmierzchu wypatrywał świateł semaforów, może machnięć chorągiewek zawiadowców mijanych stacji"
},
{
"ref": "Sieniewicz, Mariusz. Rebelia. Wyd. 1. Warszawa: W.A.B., 2007, s. 55, seria: Archipelagi. ISBN 978-83-7414-332-5. OCLC 189587174.",
"text": "Na dworze otoczyła ich późnojesienna szarzyzna"
},
{
"ref": "Wojdowski, Bogdan. Chleb rzucony umarłym. Wyd. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975. OCLC 69283456.",
"text": "Pewno oglądał tę rycinę o jakiejś zagubionej porze dnia, zimą, kiedy mizerne światło niezdolne było rozproszyć szarzyzny mroku w norze za warsztatem ojca, gdzie sypiali, ani odpędzić sprzed jego oczu cieni nocy"
}
],
"glosses": [
"mrok, mroczność"
],
"id": "pl-szarzyzna-pl-noun-6~8N8A9u",
"sense_index": "1.3"
},
{
"examples": [
{
"ref": "O postach prywatnych i dobrowolnych. [w:] Kitowicz, Jędrzej (krypt. \"X. J. K.\"). Niedrukowany rozdział \"Opisu obyczajów\" Kitowicza. Lwów: Pamiętnik Literacki, rocznik XXVII. [27.], nr 1/4, 1930, s. 146.",
"text": "Niewiasty podupadłej fortuny, którym nie stało na modne stroje[,] i panny podstarzałe okrywały się pospolicie sukniami rasowymi koloru jakiego zakonu i nazywało się takowe strojenie „chodzić w szarzyźnie” …"
},
{
"ref": "Cytat [w:] Linde, Samuel Bogumił Gottlieb Teofil. „Słownik języka polskiego”. T. 3: (R-T). Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów, 1812. (Teatr 10, 51). [SJPdor]",
"text": "Przychodzi do mnie jakaś w szarzyźnie babka"
}
],
"glosses": [
"strój, ubranie szarego koloru, szare, bezbarwne, ubogie"
],
"id": "pl-szarzyzna-pl-noun-mEVe~O26",
"raw_tags": [
"daw."
],
"sense_index": "1.4"
}
],
"sounds": [
{
"audio": "LL-Q809 (pol)-Olaf-szarzyzna.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/2c/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/2c/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav.ogg",
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q809 (pol)-Olaf-szarzyzna.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "mrok"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "szarówka"
}
],
"tags": [
"feminine"
],
"word": "szarzyzna"
}
{
"categories": [
"polski (indeks)"
],
"etymology_texts": [
"pol. szary; od XVI w."
],
"forms": [
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyźnie",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyznę",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyzną",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyźnie",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyzno",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyzn",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyznom",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyznami",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyznach",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "szarzyzny",
"sense_index": "1.1-4",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "monotonia"
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"notes": [
{
"sense_index": "1.1-3",
"text": "Zwykle lp (blm)."
}
],
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"related": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "szarzyzna ubrań"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "szarzyzna życia"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "szarzyzna zmierzchu"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "chodzić w szarzyźnie"
}
],
"senses": [
{
"categories": [
"Cudzysłowy w parametrze „hasło”"
],
"examples": [
{
"ref": "Rus., \"Człow.\", strona 9. [SJPdor]",
"text": "Maszyny (…) niby czarne, grzbieciste bawoły, wyłaniały pracowite garby spoza szarzyzny torfowisk"
},
{
"ref": "Tuwim, Julian. Jarmark rymów. Warszawa: Przeworski, Jakub, 1934, s. 162. OCLC 891196278.",
"text": "Kocham twych ulic szarzyznę mdłą, najdroższe miasto na świecie"
},
{
"ref": "Limanowski, Bolesław Łukasz Tadeusz (ps. \"Janko Pokań\", \"Tadeusz\"). Pamiętniki (1835–1870). Wyd. 1. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1937, s. 216. OCLC 16639943.",
"text": "Jakkolwiek jechaliśmy dorożką do kwartału Łacińskiego głównymi ulicami, to jednak mglista pogoda jesienna obwijała w szarzyznę wszystkie gmachy i pierwsze wrażenie było doznanego zawodu: stolica Francji nie wydała mi się tak piękną, jak to sobie wyobrażałem"
},
{
"ref": "Deszcz pada. [w:] Gomulicki, Wiktor Teofil (ps. \"Fantazy\"). Zielony kajet: szkice z Ustronia. Warszawa: Druk. Emila Skiwskiego, nakł. Księgarni Teodora Paprockiego i Spółki, 1896, s. 133. OCLC 9811683422.",
"text": "Wśród szarzyzny uwydatniała się jedynie czerwoność pni sosnowych, które, omyte z kurzu i porostów wyglądały, jak odświeżone"
},
{
"ref": "Malicki, Maciej. OSTATNIA [sto czternaście opowiadań o tym samym]. Wołowiec: Czarne, 2009, seria: Linie krajowe. ISBN 978-83-7536-075-2. LCCN 2009495245. OCLC 422503100.",
"text": "Lubił tę kawiarnię. Czystą i pachnącą enklawę w szarzyźnie i smrodzie dworca"
},
{
"ref": "Kamykowski, Łukasz. Dom między lipą a bilbordem. Kamykowska, Justyna (ilustr.). Kraków: WAM, 2008. ISBN 978-83-7505-152-0. OCLC 297628134.",
"text": "Trudno dostrzec, czy rzeka płynie[,] i w którą stronę. Białe pasemka pary odrywają się ukosem tu i tam od zamglonej toni i po chwili roztapiają w ogólnej szarzyźnie"
},
{
"ref": "Wielowiejska, Dominika. Jak przebiegała droga polityczna nowego ministra pracy. Gazeta Wyborcza, 4 stycznia 1997. Warszawa: Agora SA. ISSN 0860-908X. OCLC 225759598.",
"text": "Rzecznik [praw obywatelskich Tadeusz Zieliński (ur. 1926; zm. 2003; RPO 1992–1996; MPiPS 1997)] był znany z kolorowych marynarek. Jego żona Jadwiga w czasie kampanii wyjaśniała: - Mąż wyłamał się z szarzyzny"
}
],
"glosses": [
"szary kolor, szarość"
],
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"pejorative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Kultura (miesięcznik, prasa), nr 5(500), Paryż 1989, [w:] Korpus Języka Polskiego PWN.",
"text": "Często na marginesie społecznym, uprawiający \"szemranie zajęcia\", stwarza sobie w polskiej szarzyźnie własny, bajeczny świat"
},
{
"ref": "Kleiner, Juliusz. [Adam Bernard] Mickiewicz. Wyd. 3 poprawione. T. I. [1.]: Dzieje Gustawa. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995, s. 164. ISBN 978-83-86668-17-5. LCCN 96183049. OCLC 35274037.",
"text": "Kowno było szarzyzną gniotącą, w której duch [Adama Bernarda] Mickiewicza wybuchnął po raz pierwszy wulkanem własnej mocy twórczej"
},
{
"ref": "Grusz. An., \"Żak.\", strona 156. [SJPdor]",
"text": "Nudziła go i mordowała codzienna szarzyzna tej nauki"
},
{
"ref": "Wianki. [w:] Oppman, Artur Franciszek Michał (ps. \"Or-Ot\"). Moja Warszawa. Warszawa: „Księgarnia Polska“ Towarzystwo Polskiej Macierzy Szkolnej, 1929, s. 125–126.",
"text": "Z roku na rok, z wieku na wiek, tak było i tak będzie zawsze; bo dusza ludzka przy każdej sposobności ucieka od szarzyzny życia i wyrywa się do tego, co piękne, co upragnione, co mieszka gdzieś w nieznanej krainie, za siedmioma rzekami, za siedmioma górami, w mistycznym królestwie snów i marzeń"
},
{
"ref": "Gostomski, Walery. Przeszłość w teraźniejszości (z powodu ostatniego utworu Wyspiańskiego) II. [2.]. Akropolis (dramat) [temat utworu]. Wolff, Józef Ludwik (historyk; red.). Tygodnik Illustrowany. 1904 (34), s. 642–643, 1904. Warszawa: Gebethner i Wolff. OCLC 839147219.",
"text": "Pełna heroicznych rozbłysków i przepychu barwnego epika [Henryka Adama Aleksandera Piusa] Sienkiewicza stanowiła reakcję przeciw rozpaczliwej szarzyźnie realistycznej, ale dźwięczała raczej odgłosem dawnych, aniżeli hasłem nowych dążeń, dźwięczała ostatnimi pono akordami pieśni bohatersko-rycerskiej, której po autorze „trylogii“ nigdy już chyba nie usłyszymy w tej, co u niego, mocy tonu[,] i artystycznej harmonii nastroju"
},
{
"ref": "Chętkowski, Dariusz (ur. Sławno 1970; pisarz, publicysta, polonista). Ostatni weekend. XXI Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa w Łodzi (uczniowie Chętkowskiego). Łódź: Piątek Trzynastego, 2007. ISBN 978-83-7415-144-3. OCLC 169863860.",
"text": "Szarzyzna. Niby codzienność, ale dobijająca"
},
{
"ref": "Tajer, Cezary Józef. SINGLE. „Akant”, marzec 2010. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy \"Świadectwo\". ISSN 1896-9119. OCLC 749529101.",
"text": "Nareszcie wykorzysta zaległy urlop i wspólnie z rodziną odpocznie od szarzyzny … wielkomiejskiego życia"
},
{
"ref": "Stempowski, Jerzy; Timoszewicz, Jerzy. Szkice literackie (1948-1967). Wyd. 2, zmienione i rozszerzone. T. 2: Klimat życia i klimat literatury. Warszawa: Czytelnik, 2001. ISBN 978-83-07-02844-6. LCCN 2002389093. OCLC 48965059.",
"text": "Wszystkim postaciom tej zimowej powieści ciążą warunki moralne egzystencji, karierowiczostwo, obojętność[,] i obłuda innych, nade wszystko zaś beznadziejna szarzyzna życia. Najdotkliwiej odczuwają ją artyści: Wołodia jechał posępny w taksówce… Oczywiście Saburow jest utalentowany, ale tylko schizofrenik może malować i zamykać płótna w szafie… Wszyscy teraz krzyczą o sztuce, ale nikt jej nie lubi - takie czasy"
},
{
"ref": "Brzechwa, Jan Wiktor (jako Lesman, —〃—; ps. \"Szer-Szeń\", \"Inspicjent Brzeszczot\"). Gdy owoc dojrzewa (powieść na motywach autobiograficznych). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958. OCLC 833322618.",
"text": "Co prawda Aliosza też zapowiadał się niezwykle… A czym jest dzisiaj? Komiwojażerem… Boże, jaka szarzyzna"
}
],
"glosses": [
"monotonia, przyziemność"
],
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"metaphoric",
"pejorative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Morton, Józef. Wawrzek, syn Wawrzyńca. Wyd. 4. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1952, s. 195. OCLC 69269612.",
"text": "Mija jakieś domy, pokraczne w szarzyźnie nocy"
},
{
"ref": "Zieliński, Stanisław. „Rodacy”. „Dziennik Bałtycki”. IX (186), s. 3, 6 sierpnia 1953. Gdańsk: Instytut Prasy „Czytelnik”.",
"text": "Gwiazdy wynurzyły się z szarzyzny zmierzchu"
},
{
"ref": "Sarwa, Andrzej Juliusz. Strzyga: sandomierskie opowieści niesamowite. Sandomierz: Mandragora, 2006. ISBN 978-83-60276-06-8. OCLC 749868363.",
"text": "Lepka ciemność ustępowała najwyraźniej szarzyźnie budzącego się poranka"
},
{
"ref": "Uniechowska-Dembińska, Krystyna. Był pałac. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2008. ISBN 978-83-06-03133-1. OCLC 1414024027.",
"text": "W szarzyźnie listopadowego zmierzchu wypatrywał świateł semaforów, może machnięć chorągiewek zawiadowców mijanych stacji"
},
{
"ref": "Sieniewicz, Mariusz. Rebelia. Wyd. 1. Warszawa: W.A.B., 2007, s. 55, seria: Archipelagi. ISBN 978-83-7414-332-5. OCLC 189587174.",
"text": "Na dworze otoczyła ich późnojesienna szarzyzna"
},
{
"ref": "Wojdowski, Bogdan. Chleb rzucony umarłym. Wyd. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975. OCLC 69283456.",
"text": "Pewno oglądał tę rycinę o jakiejś zagubionej porze dnia, zimą, kiedy mizerne światło niezdolne było rozproszyć szarzyzny mroku w norze za warsztatem ojca, gdzie sypiali, ani odpędzić sprzed jego oczu cieni nocy"
}
],
"glosses": [
"mrok, mroczność"
],
"sense_index": "1.3"
},
{
"examples": [
{
"ref": "O postach prywatnych i dobrowolnych. [w:] Kitowicz, Jędrzej (krypt. \"X. J. K.\"). Niedrukowany rozdział \"Opisu obyczajów\" Kitowicza. Lwów: Pamiętnik Literacki, rocznik XXVII. [27.], nr 1/4, 1930, s. 146.",
"text": "Niewiasty podupadłej fortuny, którym nie stało na modne stroje[,] i panny podstarzałe okrywały się pospolicie sukniami rasowymi koloru jakiego zakonu i nazywało się takowe strojenie „chodzić w szarzyźnie” …"
},
{
"ref": "Cytat [w:] Linde, Samuel Bogumił Gottlieb Teofil. „Słownik języka polskiego”. T. 3: (R-T). Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów, 1812. (Teatr 10, 51). [SJPdor]",
"text": "Przychodzi do mnie jakaś w szarzyźnie babka"
}
],
"glosses": [
"strój, ubranie szarego koloru, szare, bezbarwne, ubogie"
],
"raw_tags": [
"daw."
],
"sense_index": "1.4"
}
],
"sounds": [
{
"audio": "LL-Q809 (pol)-Olaf-szarzyzna.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/2c/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/2c/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-szarzyzna.wav.ogg",
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q809 (pol)-Olaf-szarzyzna.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "mrok"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "szarość"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "szarówka"
}
],
"tags": [
"feminine"
],
"word": "szarzyzna"
}
Download raw JSONL data for szarzyzna meaning in język polski (10.7kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable język polski dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-02-12 from the plwiktionary dump dated 2025-02-02 using wiktextract (1c4b89b and 9dbd323). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.