See łeb in All languages combined, or Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Polski (indeks)",
"orig": "polski (indeks)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_texts": [
"od prasł. *lъbъ → pierwotnie twarda powłoka, skorupa lub coś, z czego usunięto powłokę, następnie czaszka, a potem głowa, zwłaszcza jej górna część; to z kolei od rdzenia praindoeur. *lubh- lub *leubh→ usuwać powłokę, korę",
"od wspomnianego prasłowa indoeuropejskiego pochodzi też także prasł. *lubъ, od którego natomiast pochodzi między innymi pol. łub",
"por. białor. лоб, czes. leb, kasz. łep, ros. лоб i ukr. лоб",
"por. także dalsze litew. lubos i łot. luba",
"w języku polskim notowane od XIV wieku"
],
"forms": [
{
"form": "łba",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "łbu",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "łbem",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "łbie",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "łbie",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "łby",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "łbów",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "łbom",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "łby",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "łbami",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "łbach",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "łby",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"proverbs": [
{
"word": "barani łeb"
},
{
"word": "ośli łeb"
},
{
"word": "brakować soli we łbie"
},
{
"word": "ciasny łeb"
},
{
"word": "dostać kulkę w łeb"
},
{
"word": "kocie łby"
},
{
"word": "kula w łeb"
},
{
"word": "łeb w łeb"
},
{
"word": "mieć kiełbie we łbie"
},
{
"word": "mieć łeb jak sklep"
},
{
"word": "mieć łeb na karku"
},
{
"word": "reg. pozn. na cołki łeb, ogłupieć na całki łeb"
},
{
"word": "na łeb na szyję"
},
{
"word": "na zbity łeb"
},
{
"word": "palnąć sobie w łeb"
},
{
"word": "patrzeć spode łba"
},
{
"word": "pusty łeb"
},
{
"word": "ukręcić czemuś łeb"
},
{
"word": "ukręcić łeb"
},
{
"word": "ukręcić łeb sprawie"
},
{
"word": "urwać łeb"
},
{
"word": "wziąć się za łby"
},
{
"word": "wziąć w łeb"
},
{
"word": "zakuty łeb"
},
{
"word": "zwalić się komuś na łeb"
},
{
"word": "przysłowia: indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli"
},
{
"word": "złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma"
}
],
"related": [
{
"sense_index": "1.2",
"word": "oberwać po łbie"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "walić kogoś po łbie"
},
{
"tags": [
"noun",
"masculine"
],
"word": "łebkarz"
},
{
"tags": [
"diminutive",
"masculine"
],
"word": "łebek"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "łepek"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "łebski"
},
{
"tags": [
"adverb"
],
"word": "łebsko"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Jeździec poklepał z wdzięcznością konia po łbie."
}
],
"glosses": [
"głowa zwierzęcia"
],
"id": "pl-łeb-pl-noun-0ecwbV--",
"sense_index": "1.1"
},
{
"examples": [
{
"text": "Ja pierniczę, ale mnie łeb boli."
}
],
"glosses": [
"głowa człowieka"
],
"id": "pl-łeb-pl-noun-JEv9vCuy",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"commonly",
"metaphoric"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Zbyt mocne dokręcenie może zerwać łeb śruby."
}
],
"glosses": [
"górna, szersza część nitu, śruby"
],
"id": "pl-łeb-pl-noun-GS8VKmC5",
"sense_index": "1.3"
},
{
"glosses": [
"czoło"
],
"id": "pl-łeb-pl-noun-6IXPSGAg",
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"dialectal"
],
"topics": [
"anatomy"
]
},
{
"glosses": [
"piasta"
],
"id": "pl-łeb-pl-noun-YpXPqptu",
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"dialectal"
],
"topics": [
"technology"
]
},
{
"glosses": [
"część wału wiatracznego, w której osadzone są śmigi"
],
"id": "pl-łeb-pl-noun-tgvcWhS3",
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"dialectal"
],
"topics": [
"technology"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "wɛp"
},
{
"ipa": "u̯ep",
"tags": [
"Slavic-alphabet"
]
},
{
"audio": "Pl-łeb.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/ba/Pl-łeb.ogg/Pl-łeb.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Pl-łeb.ogg"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "głowa"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "głowa"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "łepetyna"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "czaszka"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "czacha"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "mózgownica"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "globus"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "czerep"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "makówka"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "pała"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "główka"
}
],
"tags": [
"inanimate",
"masculine"
],
"translations": [
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "head"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.1",
"word": "kapo"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cabeza"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "łep"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Kopf"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "head"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "nut"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "blockhead"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "testa"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Kopf"
}
],
"word": "łeb"
}
{
"categories": [
"polski (indeks)"
],
"etymology_texts": [
"od prasł. *lъbъ → pierwotnie twarda powłoka, skorupa lub coś, z czego usunięto powłokę, następnie czaszka, a potem głowa, zwłaszcza jej górna część; to z kolei od rdzenia praindoeur. *lubh- lub *leubh→ usuwać powłokę, korę",
"od wspomnianego prasłowa indoeuropejskiego pochodzi też także prasł. *lubъ, od którego natomiast pochodzi między innymi pol. łub",
"por. białor. лоб, czes. leb, kasz. łep, ros. лоб i ukr. лоб",
"por. także dalsze litew. lubos i łot. luba",
"w języku polskim notowane od XIV wieku"
],
"forms": [
{
"form": "łba",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "łbu",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "łbem",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "łbie",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "łbie",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "łby",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "łbów",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "łbom",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "łby",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "łbami",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "łbach",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "łby",
"sense_index": "1.1-6",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"proverbs": [
{
"word": "barani łeb"
},
{
"word": "ośli łeb"
},
{
"word": "brakować soli we łbie"
},
{
"word": "ciasny łeb"
},
{
"word": "dostać kulkę w łeb"
},
{
"word": "kocie łby"
},
{
"word": "kula w łeb"
},
{
"word": "łeb w łeb"
},
{
"word": "mieć kiełbie we łbie"
},
{
"word": "mieć łeb jak sklep"
},
{
"word": "mieć łeb na karku"
},
{
"word": "reg. pozn. na cołki łeb, ogłupieć na całki łeb"
},
{
"word": "na łeb na szyję"
},
{
"word": "na zbity łeb"
},
{
"word": "palnąć sobie w łeb"
},
{
"word": "patrzeć spode łba"
},
{
"word": "pusty łeb"
},
{
"word": "ukręcić czemuś łeb"
},
{
"word": "ukręcić łeb"
},
{
"word": "ukręcić łeb sprawie"
},
{
"word": "urwać łeb"
},
{
"word": "wziąć się za łby"
},
{
"word": "wziąć w łeb"
},
{
"word": "zakuty łeb"
},
{
"word": "zwalić się komuś na łeb"
},
{
"word": "przysłowia: indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli"
},
{
"word": "złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma"
}
],
"related": [
{
"sense_index": "1.2",
"word": "oberwać po łbie"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "walić kogoś po łbie"
},
{
"tags": [
"noun",
"masculine"
],
"word": "łebkarz"
},
{
"tags": [
"diminutive",
"masculine"
],
"word": "łebek"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "łepek"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "łebski"
},
{
"tags": [
"adverb"
],
"word": "łebsko"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Jeździec poklepał z wdzięcznością konia po łbie."
}
],
"glosses": [
"głowa zwierzęcia"
],
"sense_index": "1.1"
},
{
"examples": [
{
"text": "Ja pierniczę, ale mnie łeb boli."
}
],
"glosses": [
"głowa człowieka"
],
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"commonly",
"metaphoric"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "Zbyt mocne dokręcenie może zerwać łeb śruby."
}
],
"glosses": [
"górna, szersza część nitu, śruby"
],
"sense_index": "1.3"
},
{
"glosses": [
"czoło"
],
"sense_index": "1.4",
"tags": [
"dialectal"
],
"topics": [
"anatomy"
]
},
{
"glosses": [
"piasta"
],
"sense_index": "1.5",
"tags": [
"dialectal"
],
"topics": [
"technology"
]
},
{
"glosses": [
"część wału wiatracznego, w której osadzone są śmigi"
],
"sense_index": "1.6",
"tags": [
"dialectal"
],
"topics": [
"technology"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "wɛp"
},
{
"ipa": "u̯ep",
"tags": [
"Slavic-alphabet"
]
},
{
"audio": "Pl-łeb.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/ba/Pl-łeb.ogg/Pl-łeb.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Pl-łeb.ogg"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "głowa"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "głowa"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "łepetyna"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "czaszka"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "czacha"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "mózgownica"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "globus"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "czerep"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "makówka"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "pała"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "główka"
}
],
"tags": [
"inanimate",
"masculine"
],
"translations": [
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "head"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.1",
"word": "kapo"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "cabeza"
},
{
"lang": "kaszubski",
"lang_code": "csb",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "łep"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Kopf"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "head"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "nut"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.2",
"word": "blockhead"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "testa"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.2",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Kopf"
}
],
"word": "łeb"
}
Download raw JSONL data for łeb meaning in język polski (5.4kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable język polski dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-10-19 from the plwiktionary dump dated 2024-10-02 using wiktextract (eaa6b66 and a709d4b). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.