See sleutel on Wiktionary
{ "categories": [ { "kind": "other", "name": "Erfwoord_in_het_Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Ontbrekend geluid", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Retrograad van het Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Telbaar", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands met audioweergave", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands van lengte 7", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands", "parents": [], "source": "w" } ], "derived": [ { "word": "sleutelbedrijf" }, { "word": "sleutelbeen" }, { "word": "sleutelbloem" }, { "word": "sleutelbord" }, { "word": "sleutelbos" }, { "word": "sleutelclub" }, { "word": "sleutelen" }, { "word": "sleuteletui" }, { "word": "sleutelfiche" }, { "word": "sleutelfiguur" }, { "word": "sleutelgat" }, { "word": "sleutelgeld" }, { "word": "sleutelhanger" }, { "word": "sleutelkaart" }, { "word": "sleutelkind" }, { "word": "sleutelklaar" }, { "word": "sleutelkoord" }, { "word": "sleutelmacht" }, { "word": "sleutelmal" }, { "word": "sleutelmandje" }, { "word": "sleutelpaal" }, { "word": "sleutelpassage" }, { "word": "sleutelpersoon" }, { "word": "sleutelpositie" }, { "word": "sleutelpost" }, { "word": "sleutelprikkel" }, { "word": "sleutelreeks" }, { "word": "sleutelring" }, { "word": "sleutelrol" }, { "word": "sleutelroman" }, { "word": "sleutelscène" }, { "word": "sleutelschacht" }, { "word": "sleutelspeler" }, { "word": "sleutelstad" }, { "word": "sleutelstelling" }, { "word": "sleutelstuk" }, { "word": "sleutelvaluta" }, { "word": "sleutelviool" }, { "word": "sleutelwedstrijd" }, { "word": "sleutelwoord" }, { "sense_index": 2, "word": "Engelse sleutel" }, { "sense_index": 2, "word": "verstelbare sleutel" }, { "sense_index": 4, "word": "geheime sleutel" } ], "etymology_texts": [ "In de betekenis van ‘werktuig om slot te openen of te sluiten’ voor het eerst aangetroffen in 1240.", "erfwoord: Middelnederlands slōtel, sleutel, ontwikkeld uit Oergermaans *slutila-, afleiding bij het werkwoord *slūtan- ‘(af)sluiten’, waaruit sluiten, met het achtervoegsel *-ila voor gereedschappen. Vorm met umlaut is Vlaams, Zeeuws en Hollands; vgl. beugel, teugel. Eveneens Nederduits Slötel, Duits Schlüssel en Oudfries sletel." ], "forms": [ { "form": "sleutels", "tags": [ "plural" ] }, { "form": "sleuteltje", "tags": [ "diminutive", "singular" ] }, { "form": "sleuteltjes", "tags": [ "diminutive", "plural" ] } ], "hyphenation": "sleu·tel", "hyponyms": [ { "word": "altsleutel" }, { "word": "armsleutel" }, { "word": "autosleutel" }, { "word": "bahcosleutel" }, { "word": "baritonsleutel" }, { "word": "bassleutel" }, { "word": "bougiesleutel" }, { "word": "c-sleutel" }, { "word": "contactsleutel" }, { "word": "correctiesleutel" }, { "word": "discantsleutel" }, { "word": "dopsleutel" }, { "word": "dropsleutel" }, { "word": "f-sleutel" }, { "word": "fasleutel" }, { "word": "fietssleutel" }, { "word": "g-sleutel" }, { "word": "gewelfsleutel" }, { "word": "hemelsleutel" }, { "word": "huissleutel" }, { "word": "inbussleutel" }, { "word": "kruissleutel" }, { "word": "lipssleutel" }, { "word": "moedersleutel" }, { "word": "moersleutel" }, { "word": "moffelsleutel" }, { "word": "momentsleutel" }, { "word": "morsesleutel" }, { "word": "muzieksleutel" }, { "word": "pijpsleutel" }, { "word": "reepsleutel" }, { "word": "reservesleutel" }, { "word": "ringsleutel" }, { "word": "schroefsleutel" }, { "word": "seinsleutel" }, { "word": "sessiesleutel" }, { "word": "slagsleutel" }, { "word": "snaarsleutel" }, { "word": "solsleutel" }, { "word": "sopraansleutel" }, { "word": "spiesleutel" }, { "word": "steeksleutel" }, { "word": "stemsleutel" }, { "word": "tapsleutel" }, { "word": "tenorsleutel" }, { "word": "verdeelsleutel" }, { "word": "vioolsleutel" } ], "lang": "Nederlands", "lang_code": "nl", "pos": "noun", "pos_title": "Zelfstandig naamwoord", "related": [ { "sense_index": 1, "word": "loper" }, { "sense_index": 1, "word": "slot" }, { "sense_index": 2, "word": "schroefbout" }, { "sense_index": 2, "word": "moer" }, { "sense_index": 2, "word": "montage" }, { "sense_index": 2, "word": "werkplaats" }, { "sense_index": 4, "word": "betaalautomaat" }, { "sense_index": 4, "word": "cijferslot" }, { "sense_index": 4, "word": "encryptie" }, { "sense_index": 4, "word": "geheimschrift" }, { "sense_index": 4, "word": "probleem" }, { "sense_index": 4, "word": "raadsel" }, { "sense_index": 4, "word": "toegangscontrole" }, { "sense_index": 5, "word": "bedrijf" }, { "sense_index": 5, "word": "industrie" }, { "sense_index": 5, "word": "maatschappij" }, { "sense_index": 5, "word": "organisatie" }, { "sense_index": 5, "word": "waterstaat" } ], "senses": [ { "examples": [ { "text": "Als je je sleutel echt kwijt bent dan wordt het buiten slapen vannacht." } ], "glosses": [ "een instrument waarmee een slot geopend of gesloten kan worden" ], "id": "nl-sleutel-nl-noun-G9k-~ZRl" }, { "categories": [ { "kind": "other", "name": "Gereedschap_in_het_Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Techniek_in_het_Nederlands", "parents": [], "source": "w" } ], "examples": [ { "text": "De moer is dolgedraaid, de sleutel heeft er geen grip meer op." } ], "glosses": [ "een stuk gereedschap om bouten en moeren mee aan te draaien" ], "id": "nl-sleutel-nl-noun-Z5APvoMl", "topics": [ "technology", "tools" ] }, { "categories": [ { "kind": "other", "name": "Techniek_in_het_Nederlands", "parents": [], "source": "w" } ], "examples": [ { "text": "Achter de pendule ligt de sleutel om hem op te winden." } ], "glosses": [ "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d." ], "id": "nl-sleutel-nl-noun-~5qAsNZo", "topics": [ "technology" ] }, { "categories": [ { "kind": "other", "name": "Woorden met artikelreferenties", "parents": [], "source": "w" } ], "examples": [ { "text": "De sleutel die bij dit geheimschrift hoort, is nog niet gevonden." }, { "ref": "Weblink bron “Chinees ruimtevaartuig verzamelt beelden van zuidpool op Mars” (29 juni 2022), NU.nl", "text": "In 2018 ontdekte een door het Europees ruimteagentschap (ESA) aangestuurde sonde water onder het ijs van de zuidpool van de planeet. Het lokaliseren van ondergronds water vormt de sleutel bij het bepalen van de mogelijkheden tot leven op Mars, evenals bij het vaststellen of het een permanente bron voor een verkenning door mensen kan vormen." } ], "glosses": [ "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(-schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen" ], "id": "nl-sleutel-nl-noun-b7hXVn11" }, { "examples": [ { "text": "Wij hebben er hard voor gewerkt, maar zij is de sleutel tot het succes." } ], "glosses": [ "een aandeel of functie die in een groep van groot belang is" ], "id": "nl-sleutel-nl-noun-6ph6I34T" } ], "sounds": [ { "audio": "nl-sleutel.ogg", "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/19/Nl-sleutel.ogg/Nl-sleutel.ogg.mp3", "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-sleutel.ogg" }, { "ipa": "ˈsløtəl" }, { "ipa": "/ˈslø.təɫ/", "raw_tags": [ "Noord-Nederland" ] }, { "ipa": "/sløːtəɫ/", "raw_tags": [ "Vlaanderen", "Brabant" ] }, { "ipa": "/sløːtəl/", "raw_tags": [ "Limburg" ] } ], "synonyms": [ { "sense_index": 2, "word": "moersleutel" }, { "sense_index": 4, "word": "code" }, { "sense_index": 4, "word": "codesleutel" }, { "sense_index": 4, "word": "pincode" }, { "sense_index": 4, "word": "toegangscode" }, { "sense_index": 4, "word": "wachtwoord" } ], "tags": [ "masculine" ], "translations": [ { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "sleutel" }, { "lang": "Bulgaars", "lang_code": "bg", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Deens", "lang_code": "da", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "common" ], "word": "nøgle" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "key" }, { "lang": "Esperanto", "lang_code": "eo", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "kleo" }, { "lang": "Fins", "lang_code": "fi", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "avain" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "clef" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "clé" }, { "lang": "Fries", "lang_code": "fy", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "common" ], "word": "kaai" }, { "lang": "Indonesisch", "lang_code": "id", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "kunci" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiave" }, { "lang": "Limburgs", "lang_code": "li", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "släötel" }, { "lang": "Limburgs", "lang_code": "li", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "loenk" }, { "lang": "Litouws", "lang_code": "lt", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "raktas" }, { "lang": "Luxemburgs", "lang_code": "lb", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlëssel" }, { "lang": "Nederduits", "lang_code": "nds", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "Slötel" }, { "lang": "Noors", "lang_code": "no", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "nøkkel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "nykel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "nøkkel" }, { "lang": "Perzisch", "lang_code": "fa", "roman": "kelid", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "کلید" }, { "lang": "Papiaments", "lang_code": "pap", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "yabi" }, { "lang": "Pools", "lang_code": "pl", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "klucz" }, { "lang": "Russisch", "lang_code": "ru", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Spaans", "lang_code": "es", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "llave" }, { "lang": "Thai", "lang_code": "th", "roman": "gun-jɛɛ", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "กุญแจ" }, { "lang": "Thai", "lang_code": "th", "roman": "lûuk-gun-jɛɛ", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "ลูกกุญแจ" }, { "lang": "Turks", "lang_code": "tr", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "anahtar" }, { "lang": "Vietnamees", "lang_code": "vi", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "chìa" }, { "lang": "Vietnamees", "lang_code": "vi", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "chìa khóa" }, { "lang": "Zweeds", "lang_code": "sv", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "common" ], "word": "nyckel" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "sleutel" }, { "lang": "Bulgaars", "lang_code": "bg", "roman": "за завиване и отвиване", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schraubenschlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "wrench" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "spanner" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "feminine" ], "word": "clé anglaise" }, { "lang": "Grieks", "lang_code": "el", "roman": "germanikó kleidí", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "neuter" ], "word": "γερμανικό κλειδί" }, { "lang": "Indonesisch", "lang_code": "id", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "kunci pas" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiave inglese" }, { "lang": "Noors", "lang_code": "no", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "fastnøkkel" }, { "lang": "Noors", "lang_code": "no", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "skiftenøkkel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "skiftenykel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "skiftenøkkel" }, { "lang": "Pools", "lang_code": "pl", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "klucz płaski" }, { "lang": "Spaans", "lang_code": "es", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "feminine" ], "word": "llave fija" }, { "lang": "Zweeds", "lang_code": "sv", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "common" ], "word": "skruvnyckel" }, { "lang": "Zweeds", "lang_code": "sv", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "common" ], "word": "skiftnyckel" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "word": "sleutel" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "word": "key" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiavetta" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "word": "sleutel" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "masculine" ], "word": "Code" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "word": "key" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "feminine" ], "word": "clé" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiave" }, { "lang": "Russisch", "lang_code": "ru", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "een aandeel of functie die in een groep van groot belang is", "sense_index": 5, "word": "sleutel" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een aandeel of functie die in een groep van groot belang is", "sense_index": 5, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" } ], "word": "sleutel" } { "categories": [ { "kind": "other", "name": "1ps", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Erfwoord_in_het_Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Ontbrekend geluid", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Retrograad van het Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Werkwoordsvorm in het Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "WikiWoordenboek:Wikilink", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands met audioweergave", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden in het Nederlands van lengte 7", "parents": [], "source": "w" }, { "kind": "other", "name": "Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands", "parents": [], "source": "w" } ], "etymology_texts": [ "In de betekenis van ‘werktuig om slot te openen of te sluiten’ voor het eerst aangetroffen in 1240.", "erfwoord: Middelnederlands slōtel, sleutel, ontwikkeld uit Oergermaans *slutila-, afleiding bij het werkwoord *slūtan- ‘(af)sluiten’, waaruit sluiten, met het achtervoegsel *-ila voor gereedschappen. Vorm met umlaut is Vlaams, Zeeuws en Hollands; vgl. beugel, teugel. Eveneens Nederduits Slötel, Duits Schlüssel en Oudfries sletel." ], "hyphenation": "sleu·tel", "lang": "Nederlands", "lang_code": "nl", "pos": "verb", "pos_title": "Werkwoord", "senses": [ { "examples": [ { "text": "Ik sleutel." } ], "form_of": [ { "word": "sleutelen" } ], "glosses": [ "eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van sleutelen" ], "id": "nl-sleutel-nl-verb-hk7AIhSG", "tags": [ "form-of" ] }, { "examples": [ { "text": "Sleutel!" } ], "form_of": [ { "word": "sleutelen" } ], "glosses": [ "gebiedende wijs van sleutelen" ], "id": "nl-sleutel-nl-verb-Sm97OLt8", "tags": [ "form-of" ] }, { "examples": [ { "text": "Sleutel je?" } ], "form_of": [ { "word": "sleutelen" } ], "glosses": [ "tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van sleutelen" ], "id": "nl-sleutel-nl-verb-9A3CA~Bv", "tags": [ "form-of", "inversion" ] } ], "sounds": [ { "audio": "nl-sleutel.ogg", "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/19/Nl-sleutel.ogg/Nl-sleutel.ogg.mp3", "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-sleutel.ogg" }, { "ipa": "ˈsløtəl" }, { "ipa": "/ˈslø.təɫ/", "raw_tags": [ "Noord-Nederland" ] }, { "ipa": "/sløːtəɫ/", "raw_tags": [ "Vlaanderen", "Brabant" ] }, { "ipa": "/sløːtəl/", "raw_tags": [ "Limburg" ] } ], "tags": [ "form-of" ], "word": "sleutel" }
{ "categories": [ "Erfwoord_in_het_Nederlands", "Ontbrekend geluid", "Retrograad van het Nederlands", "Telbaar", "Woorden in het Nederlands", "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave", "Woorden in het Nederlands met audioweergave", "Woorden in het Nederlands van lengte 7", "Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands", "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands" ], "derived": [ { "word": "sleutelbedrijf" }, { "word": "sleutelbeen" }, { "word": "sleutelbloem" }, { "word": "sleutelbord" }, { "word": "sleutelbos" }, { "word": "sleutelclub" }, { "word": "sleutelen" }, { "word": "sleuteletui" }, { "word": "sleutelfiche" }, { "word": "sleutelfiguur" }, { "word": "sleutelgat" }, { "word": "sleutelgeld" }, { "word": "sleutelhanger" }, { "word": "sleutelkaart" }, { "word": "sleutelkind" }, { "word": "sleutelklaar" }, { "word": "sleutelkoord" }, { "word": "sleutelmacht" }, { "word": "sleutelmal" }, { "word": "sleutelmandje" }, { "word": "sleutelpaal" }, { "word": "sleutelpassage" }, { "word": "sleutelpersoon" }, { "word": "sleutelpositie" }, { "word": "sleutelpost" }, { "word": "sleutelprikkel" }, { "word": "sleutelreeks" }, { "word": "sleutelring" }, { "word": "sleutelrol" }, { "word": "sleutelroman" }, { "word": "sleutelscène" }, { "word": "sleutelschacht" }, { "word": "sleutelspeler" }, { "word": "sleutelstad" }, { "word": "sleutelstelling" }, { "word": "sleutelstuk" }, { "word": "sleutelvaluta" }, { "word": "sleutelviool" }, { "word": "sleutelwedstrijd" }, { "word": "sleutelwoord" }, { "sense_index": 2, "word": "Engelse sleutel" }, { "sense_index": 2, "word": "verstelbare sleutel" }, { "sense_index": 4, "word": "geheime sleutel" } ], "etymology_texts": [ "In de betekenis van ‘werktuig om slot te openen of te sluiten’ voor het eerst aangetroffen in 1240.", "erfwoord: Middelnederlands slōtel, sleutel, ontwikkeld uit Oergermaans *slutila-, afleiding bij het werkwoord *slūtan- ‘(af)sluiten’, waaruit sluiten, met het achtervoegsel *-ila voor gereedschappen. Vorm met umlaut is Vlaams, Zeeuws en Hollands; vgl. beugel, teugel. Eveneens Nederduits Slötel, Duits Schlüssel en Oudfries sletel." ], "forms": [ { "form": "sleutels", "tags": [ "plural" ] }, { "form": "sleuteltje", "tags": [ "diminutive", "singular" ] }, { "form": "sleuteltjes", "tags": [ "diminutive", "plural" ] } ], "hyphenation": "sleu·tel", "hyponyms": [ { "word": "altsleutel" }, { "word": "armsleutel" }, { "word": "autosleutel" }, { "word": "bahcosleutel" }, { "word": "baritonsleutel" }, { "word": "bassleutel" }, { "word": "bougiesleutel" }, { "word": "c-sleutel" }, { "word": "contactsleutel" }, { "word": "correctiesleutel" }, { "word": "discantsleutel" }, { "word": "dopsleutel" }, { "word": "dropsleutel" }, { "word": "f-sleutel" }, { "word": "fasleutel" }, { "word": "fietssleutel" }, { "word": "g-sleutel" }, { "word": "gewelfsleutel" }, { "word": "hemelsleutel" }, { "word": "huissleutel" }, { "word": "inbussleutel" }, { "word": "kruissleutel" }, { "word": "lipssleutel" }, { "word": "moedersleutel" }, { "word": "moersleutel" }, { "word": "moffelsleutel" }, { "word": "momentsleutel" }, { "word": "morsesleutel" }, { "word": "muzieksleutel" }, { "word": "pijpsleutel" }, { "word": "reepsleutel" }, { "word": "reservesleutel" }, { "word": "ringsleutel" }, { "word": "schroefsleutel" }, { "word": "seinsleutel" }, { "word": "sessiesleutel" }, { "word": "slagsleutel" }, { "word": "snaarsleutel" }, { "word": "solsleutel" }, { "word": "sopraansleutel" }, { "word": "spiesleutel" }, { "word": "steeksleutel" }, { "word": "stemsleutel" }, { "word": "tapsleutel" }, { "word": "tenorsleutel" }, { "word": "verdeelsleutel" }, { "word": "vioolsleutel" } ], "lang": "Nederlands", "lang_code": "nl", "pos": "noun", "pos_title": "Zelfstandig naamwoord", "related": [ { "sense_index": 1, "word": "loper" }, { "sense_index": 1, "word": "slot" }, { "sense_index": 2, "word": "schroefbout" }, { "sense_index": 2, "word": "moer" }, { "sense_index": 2, "word": "montage" }, { "sense_index": 2, "word": "werkplaats" }, { "sense_index": 4, "word": "betaalautomaat" }, { "sense_index": 4, "word": "cijferslot" }, { "sense_index": 4, "word": "encryptie" }, { "sense_index": 4, "word": "geheimschrift" }, { "sense_index": 4, "word": "probleem" }, { "sense_index": 4, "word": "raadsel" }, { "sense_index": 4, "word": "toegangscontrole" }, { "sense_index": 5, "word": "bedrijf" }, { "sense_index": 5, "word": "industrie" }, { "sense_index": 5, "word": "maatschappij" }, { "sense_index": 5, "word": "organisatie" }, { "sense_index": 5, "word": "waterstaat" } ], "senses": [ { "examples": [ { "text": "Als je je sleutel echt kwijt bent dan wordt het buiten slapen vannacht." } ], "glosses": [ "een instrument waarmee een slot geopend of gesloten kan worden" ] }, { "categories": [ "Gereedschap_in_het_Nederlands", "Techniek_in_het_Nederlands" ], "examples": [ { "text": "De moer is dolgedraaid, de sleutel heeft er geen grip meer op." } ], "glosses": [ "een stuk gereedschap om bouten en moeren mee aan te draaien" ], "topics": [ "technology", "tools" ] }, { "categories": [ "Techniek_in_het_Nederlands" ], "examples": [ { "text": "Achter de pendule ligt de sleutel om hem op te winden." } ], "glosses": [ "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d." ], "topics": [ "technology" ] }, { "categories": [ "Woorden met artikelreferenties" ], "examples": [ { "text": "De sleutel die bij dit geheimschrift hoort, is nog niet gevonden." }, { "ref": "Weblink bron “Chinees ruimtevaartuig verzamelt beelden van zuidpool op Mars” (29 juni 2022), NU.nl", "text": "In 2018 ontdekte een door het Europees ruimteagentschap (ESA) aangestuurde sonde water onder het ijs van de zuidpool van de planeet. Het lokaliseren van ondergronds water vormt de sleutel bij het bepalen van de mogelijkheden tot leven op Mars, evenals bij het vaststellen of het een permanente bron voor een verkenning door mensen kan vormen." } ], "glosses": [ "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(-schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen" ] }, { "examples": [ { "text": "Wij hebben er hard voor gewerkt, maar zij is de sleutel tot het succes." } ], "glosses": [ "een aandeel of functie die in een groep van groot belang is" ] } ], "sounds": [ { "audio": "nl-sleutel.ogg", "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/19/Nl-sleutel.ogg/Nl-sleutel.ogg.mp3", "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-sleutel.ogg" }, { "ipa": "ˈsløtəl" }, { "ipa": "/ˈslø.təɫ/", "raw_tags": [ "Noord-Nederland" ] }, { "ipa": "/sløːtəɫ/", "raw_tags": [ "Vlaanderen", "Brabant" ] }, { "ipa": "/sløːtəl/", "raw_tags": [ "Limburg" ] } ], "synonyms": [ { "sense_index": 2, "word": "moersleutel" }, { "sense_index": 4, "word": "code" }, { "sense_index": 4, "word": "codesleutel" }, { "sense_index": 4, "word": "pincode" }, { "sense_index": 4, "word": "toegangscode" }, { "sense_index": 4, "word": "wachtwoord" } ], "tags": [ "masculine" ], "translations": [ { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "sleutel" }, { "lang": "Bulgaars", "lang_code": "bg", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Deens", "lang_code": "da", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "common" ], "word": "nøgle" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "key" }, { "lang": "Esperanto", "lang_code": "eo", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "kleo" }, { "lang": "Fins", "lang_code": "fi", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "avain" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "clef" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "clé" }, { "lang": "Fries", "lang_code": "fy", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "common" ], "word": "kaai" }, { "lang": "Indonesisch", "lang_code": "id", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "kunci" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiave" }, { "lang": "Limburgs", "lang_code": "li", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "släötel" }, { "lang": "Limburgs", "lang_code": "li", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "loenk" }, { "lang": "Litouws", "lang_code": "lt", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "raktas" }, { "lang": "Luxemburgs", "lang_code": "lb", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlëssel" }, { "lang": "Nederduits", "lang_code": "nds", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "Slötel" }, { "lang": "Noors", "lang_code": "no", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "nøkkel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "nykel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "nøkkel" }, { "lang": "Perzisch", "lang_code": "fa", "roman": "kelid", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "کلید" }, { "lang": "Papiaments", "lang_code": "pap", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "yabi" }, { "lang": "Pools", "lang_code": "pl", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "klucz" }, { "lang": "Russisch", "lang_code": "ru", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Spaans", "lang_code": "es", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "feminine" ], "word": "llave" }, { "lang": "Thai", "lang_code": "th", "roman": "gun-jɛɛ", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "กุญแจ" }, { "lang": "Thai", "lang_code": "th", "roman": "lûuk-gun-jɛɛ", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "ลูกกุญแจ" }, { "lang": "Turks", "lang_code": "tr", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "anahtar" }, { "lang": "Vietnamees", "lang_code": "vi", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "chìa" }, { "lang": "Vietnamees", "lang_code": "vi", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "word": "chìa khóa" }, { "lang": "Zweeds", "lang_code": "sv", "sense": "werktuig om te (ont)sluiten", "sense_index": 1, "tags": [ "common" ], "word": "nyckel" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "sleutel" }, { "lang": "Bulgaars", "lang_code": "bg", "roman": "за завиване и отвиване", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schraubenschlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "wrench" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "spanner" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "feminine" ], "word": "clé anglaise" }, { "lang": "Grieks", "lang_code": "el", "roman": "germanikó kleidí", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "neuter" ], "word": "γερμανικό κλειδί" }, { "lang": "Indonesisch", "lang_code": "id", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "word": "kunci pas" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiave inglese" }, { "lang": "Noors", "lang_code": "no", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "fastnøkkel" }, { "lang": "Noors", "lang_code": "no", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "skiftenøkkel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "skiftenykel" }, { "lang": "Nynorsk", "lang_code": "nn", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "skiftenøkkel" }, { "lang": "Pools", "lang_code": "pl", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "masculine" ], "word": "klucz płaski" }, { "lang": "Spaans", "lang_code": "es", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "feminine" ], "word": "llave fija" }, { "lang": "Zweeds", "lang_code": "sv", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "common" ], "word": "skruvnyckel" }, { "lang": "Zweeds", "lang_code": "sv", "sense": "moer- of Engelse sleutel", "sense_index": 2, "tags": [ "common" ], "word": "skiftnyckel" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "word": "sleutel" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "word": "key" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "een voorwerp bedoeld om er een mechaniek zoals van een klok of speeldoos mee op te winden, een kraan open te draaien e.d.", "sense_index": 3, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiavetta" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "word": "sleutel" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "masculine" ], "word": "Code" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" }, { "lang": "Engels", "lang_code": "en", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "word": "key" }, { "lang": "Frans", "lang_code": "fr", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "feminine" ], "word": "clé" }, { "lang": "Italiaans", "lang_code": "it", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "feminine" ], "word": "chiave" }, { "lang": "Russisch", "lang_code": "ru", "sense": "een aanwijzing of code waarmee een raadsel kan worden opgelost, een geheim(schrift) ontcijferd, een cijferslot geopend of toegang kan worden verkregen", "sense_index": 4, "tags": [ "masculine" ], "word": "ключ" }, { "lang": "Afrikaans", "lang_code": "af", "sense": "een aandeel of functie die in een groep van groot belang is", "sense_index": 5, "word": "sleutel" }, { "lang": "Duits", "lang_code": "de", "sense": "een aandeel of functie die in een groep van groot belang is", "sense_index": 5, "tags": [ "masculine" ], "word": "Schlüssel" } ], "word": "sleutel" } { "categories": [ "1ps", "Erfwoord_in_het_Nederlands", "Ontbrekend geluid", "Retrograad van het Nederlands", "Werkwoordsvorm in het Nederlands", "WikiWoordenboek:Wikilink", "Woorden in het Nederlands", "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave", "Woorden in het Nederlands met audioweergave", "Woorden in het Nederlands van lengte 7", "Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands" ], "etymology_texts": [ "In de betekenis van ‘werktuig om slot te openen of te sluiten’ voor het eerst aangetroffen in 1240.", "erfwoord: Middelnederlands slōtel, sleutel, ontwikkeld uit Oergermaans *slutila-, afleiding bij het werkwoord *slūtan- ‘(af)sluiten’, waaruit sluiten, met het achtervoegsel *-ila voor gereedschappen. Vorm met umlaut is Vlaams, Zeeuws en Hollands; vgl. beugel, teugel. Eveneens Nederduits Slötel, Duits Schlüssel en Oudfries sletel." ], "hyphenation": "sleu·tel", "lang": "Nederlands", "lang_code": "nl", "pos": "verb", "pos_title": "Werkwoord", "senses": [ { "examples": [ { "text": "Ik sleutel." } ], "form_of": [ { "word": "sleutelen" } ], "glosses": [ "eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van sleutelen" ], "tags": [ "form-of" ] }, { "examples": [ { "text": "Sleutel!" } ], "form_of": [ { "word": "sleutelen" } ], "glosses": [ "gebiedende wijs van sleutelen" ], "tags": [ "form-of" ] }, { "examples": [ { "text": "Sleutel je?" } ], "form_of": [ { "word": "sleutelen" } ], "glosses": [ "tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van sleutelen" ], "tags": [ "form-of", "inversion" ] } ], "sounds": [ { "audio": "nl-sleutel.ogg", "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/19/Nl-sleutel.ogg/Nl-sleutel.ogg.mp3", "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-sleutel.ogg" }, { "ipa": "ˈsløtəl" }, { "ipa": "/ˈslø.təɫ/", "raw_tags": [ "Noord-Nederland" ] }, { "ipa": "/sløːtəɫ/", "raw_tags": [ "Vlaanderen", "Brabant" ] }, { "ipa": "/sløːtəl/", "raw_tags": [ "Limburg" ] } ], "tags": [ "form-of" ], "word": "sleutel" }
Download raw JSONL data for sleutel meaning in All languages combined (17.8kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-12-21 from the nlwiktionary dump dated 2024-12-20 using wiktextract (d8cb2f3 and 4e554ae). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.