See reş in All languages combined, or Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Daxwazên skrîpta peyvê bi sogdî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Deng bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Dengên kurmancî ji Wanê",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Farisî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Mazenderanî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Peyvên kurmancî ji proto-îranî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Proto-îranî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Sogdî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Soranî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Talişî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Xotanî",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"tags": [
"verb"
],
"word": "reş bûn"
},
{
"tags": [
"verb"
],
"word": "reş kirin"
},
{
"tags": [
"noun"
],
"word": "reşbûn"
},
{
"tags": [
"noun"
],
"word": "reşkirin"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "reşbûyî"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "reşkirî"
},
{
"word": "reşokî"
},
{
"word": "reşole"
},
{
"word": "reşnivîs"
},
{
"word": "reşmeh"
},
{
"word": "reşname"
},
{
"word": "reşpatî"
},
{
"word": "ripîreş"
}
],
"etymology_text": "Taliyê ji proto-îranî *ra(n)ǰ- (“reng kirin, boyax kirin”). Hevreha soranî ڕەش (reş), xotanî rraşa (“ya ku bi rengê tarî”), talişî رش (rəş, “qehweyiya zelal”), sogdî [skrîpt hewce ye] (rɣš- /raxš/, “Rexş, hespê Ristem”), farisî رخش (rexş, “sor”), mazenderanî رش (raš, “sor”). Guherîna maneya rengan di zimanên hindûewropî de diyardeyeke berbelav e.\n;Çavkanî:\n* Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 314",
"forms": [
{
"form": "reştir",
"tags": [
"comparative"
]
},
{
"form": "herî reş",
"tags": [
"superlative"
]
},
{
"form": "reştirîn",
"tags": [
"superlative"
]
},
{
"form": "ڕەش",
"raw_tags": [
"kurdî-erebî"
]
},
{
"form": "рәш",
"raw_tags": [
"kurdî-krîlî"
]
},
{
"form": "riş",
"raw_tags": [
"Reşwî"
]
},
{
"form": "reştarî"
},
{
"form": "reşûşîn kirin"
},
{
"form": "reşûşîn"
},
{
"form": "reşpoş"
}
],
"hyphenation": "reş",
"lang": "Kurmancî",
"lang_code": "ku",
"pos": "adj",
"pos_title": "Rengdêr",
"senses": [
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Ji wêjeya klasîk (kurmancî)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtin bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên ji Firat Cewerî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên ji Frîda Hecî Cewarî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên ji Melayê Cizîrî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên kitêban bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Reng bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"ref": "Frîda Hecî Cewarî, Bîranînên Min, Weşanên Lîmûş, 2010",
"text": "-Tu jî mîna Fêdkayê min esmer î, çevreş, porê te reş."
},
{
"ref": "Firat Cewerî, Kevoka Spî, Nûdem, 1996, ISBN 978-9188592156",
"text": "Digel ku emrê wî hê sî û pênc bû jî tayekî reş di porê wî de nemabû."
},
{
"ref": "Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 53, ISBN 9789944360678",
"text": "Û ew libasêd reş heta şeş mehan û yaxo salekê li ser ehlê (xizmê) meyyitî dimînin. Ew ehlê meyyitî heta ji şînê bidernekevin naçine dawet û kêfxweşiyan."
},
{
"ref": "Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640",
"text": "Saqî ko dêm mehweş bitin\nKagul ji şêva reş bitin\nQerqef bila ateş bitin"
}
],
"glosses": [
"tarîtirîn reng, rengê ji hemiyan tarîtir, wek rengê rejiyê. #000000"
],
"id": "ku-reş-ku-adj-Q3qL8FCj",
"topics": [
"color"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtin bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên ji Silêman Demir",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên kitêban bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"ref": "Sîma Semend, Xezal, Weşanên Nûdem, 1996",
"text": "(...) mîna tîrekê navdilê Qaçax hingavtin, ling lê lerizîn, ber çavên wî reş bû (...)"
}
],
"glosses": [
"tarî, ji ronahiyê bêpar"
],
"id": "ku-reş-ku-adj-CYAJANbg"
},
{
"glosses": [
"temirandî"
],
"id": "ku-reş-ku-adj-yCv~oamZ"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtin bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên ji Xelîl Duhokî",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"ref": "Xelîl Duhokî, Antolojiya Çîroka Nû ya Kurmancên Başûr, Weşanên Nûdem, Stockholm, 1994",
"text": "Zelamekê req û hişk û reş hate bi nik wan ve."
}
],
"glosses": [
"çermreş, mirovên çermreş yên mîna efrîqiyan"
],
"id": "ku-reş-ku-adj-80rEY7m1"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtin bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên ji Mehmed Uzun",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên kitêban bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"ref": "Mehmed Uzun, Siya Evînê, Wêşanxana Orfeus, 1989",
"text": "Bextê me reş e, kezeb birîn e."
}
],
"glosses": [
"bêyom, pirr xirab, nebaş"
],
"id": "ku-reş-ku-adj-MEJE6GKL"
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "/rɛʃ/"
},
{
"audio": "LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.ogg",
"raw_tags": [
"Wan"
],
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"word": "siyah"
},
{
"word": "edebî"
},
{
"word": "qere-"
},
{
"word": "pêşgir"
},
{
"word": "kesk"
},
{
"word": "mor"
},
{
"word": "pembeyî"
},
{
"word": "pîvazî"
},
{
"word": "pirteqalî"
},
{
"word": "qehweyî"
},
{
"word": "sor"
},
{
"word": "şîn"
},
{
"word": "zer"
}
],
"translations": [
{
"lang": "Soranî",
"lang_code": "ckb",
"roman": "reş",
"word": "ڕەش"
},
{
"lang": "Kurdiya başûrî",
"lang_code": "sdh",
"word": "siya"
},
{
"lang": "Kurdiya başûrî",
"lang_code": "sdh",
"word": "siyaw"
},
{
"lang": "Hewramî",
"lang_code": "hac",
"word": "siyaw"
},
{
"lang": "Zazakî",
"lang_code": "zza",
"tags": [
"dialectal"
],
"word": "sîya"
},
{
"lang": "Abxazî",
"lang_code": "ab",
"roman": "āik°āc̣°ā",
"word": "аиқәаҵәа"
},
{
"lang": "Açehî",
"lang_code": "ace",
"word": "itam"
},
{
"lang": "Adnyamatanhayî",
"lang_code": "adt",
"word": "waurrunha"
},
{
"lang": "Afrîkansî",
"lang_code": "af",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Aklanon",
"lang_code": "akl",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Albanî",
"lang_code": "sq",
"word": "zi"
},
{
"lang": "Almanî",
"lang_code": "de",
"word": "schwarz"
},
{
"lang": "Altayiya başûrî",
"lang_code": "alt",
"roman": "kara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Amharî",
"lang_code": "am",
"roman": "ṭəḳur",
"word": "ጥቁር"
},
{
"lang": "Andî",
"lang_code": "ani",
"word": "бечӏедир"
},
{
"lang": "Angloromanî",
"lang_code": "rme",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Apaçiya rojava",
"lang_code": "apw",
"word": "diłhił"
},
{
"lang": "Aragonî",
"lang_code": "an",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Aromanî",
"lang_code": "rup",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Aromanî",
"lang_code": "rup",
"word": "laiu"
},
{
"lang": "Arrernteyiya rojavayî",
"lang_code": "aer",
"word": "artepe"
},
{
"lang": "Asamî",
"lang_code": "as",
"roman": "koöla",
"word": "ক’লা"
},
{
"lang": "Asamî",
"lang_code": "as",
"roman": "kula",
"word": "কুলা"
},
{
"lang": "Astûrî",
"lang_code": "ast",
"word": "ñegru"
},
{
"lang": "Astûrî",
"lang_code": "ast",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Astûrî",
"lang_code": "ast",
"word": "prietu"
},
{
"lang": "Aşanînkayî",
"lang_code": "cni",
"word": "cheenkari"
},
{
"lang": "Aşanînkayî",
"lang_code": "cni",
"word": "kisaari"
},
{
"lang": "Atîkamekwî",
"lang_code": "atj",
"word": "makatewaw"
},
{
"lang": "Atong (Hindistan)",
"lang_code": "aot",
"word": "pinak"
},
{
"lang": "Avarî",
"lang_code": "av",
"roman": "č̣eʿera",
"word": "чӏегӏера"
},
{
"lang": "Avarî",
"lang_code": "av",
"roman": "č̣eʿerab",
"word": "чӏегӏераб"
},
{
"lang": "Aymarayî",
"lang_code": "ay",
"word": "ch’iyara"
},
{
"lang": "Azerî",
"lang_code": "az",
"word": "qara"
},
{
"lang": "Balînî",
"lang_code": "ban",
"word": "badeng"
},
{
"lang": "Banjarî",
"lang_code": "bjn",
"word": "hirang"
},
{
"lang": "Baskî",
"lang_code": "eu",
"word": "beltz"
},
{
"lang": "Başkîrî",
"lang_code": "ba",
"roman": "qara",
"word": "ҡара"
},
{
"lang": "Batsbî",
"lang_code": "bbl",
"roman": "ʿarč̣in",
"word": "ჺარჭინ"
},
{
"lang": "Belarusî",
"lang_code": "be",
"roman": "čórny",
"word": "чо́рны"
},
{
"lang": "Bengalî",
"lang_code": "bn",
"roman": "kalo",
"word": "কালো"
},
{
"lang": "Bengalî",
"lang_code": "bn",
"roman": "kal",
"word": "কাল"
},
{
"lang": "Bretonî",
"lang_code": "br",
"word": "du"
},
{
"lang": "Bugî",
"lang_code": "bug",
"word": "ma-lotoŋ"
},
{
"lang": "Bukidnon manoboyiya rojavayî",
"lang_code": "mbb",
"word": "me'item"
},
{
"lang": "Bulgarî",
"lang_code": "bg",
"roman": "čéren",
"word": "че́рен"
},
{
"lang": "Burmayî",
"lang_code": "my",
"roman": "nak",
"word": "နက်"
},
{
"lang": "Burmayî",
"lang_code": "my",
"roman": "many:",
"word": "မည်း"
},
{
"lang": "Buryatî",
"lang_code": "bua",
"roman": "xara",
"word": "хара"
},
{
"lang": "Cingphoyî",
"lang_code": "kac",
"word": "chyang"
},
{
"lang": "Conxayî",
"lang_code": "dz",
"roman": "gngpo",
"word": "གནགཔོ"
},
{
"lang": "Çamicuroyî",
"lang_code": "ccc",
"word": "kosewa"
},
{
"lang": "Çeçenî",
"lang_code": "ce",
"roman": "ʿärža",
"word": "ӏаьржа"
},
{
"lang": "Çekî",
"lang_code": "cs",
"word": "černý"
},
{
"lang": "Çerokî",
"lang_code": "chr",
"roman": "gvhnage",
"word": "ᎬᎿᎨ"
},
{
"lang": "Çîkasawî",
"lang_code": "cic",
"word": "losa'"
},
{
"lang": "Kantonî",
"lang_code": "yue",
"roman": "hak¹",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Kantonî",
"lang_code": "yue",
"roman": "haak¹ sik¹, hak¹ sik¹",
"word": "黑色"
},
{
"lang": "Dunganî",
"lang_code": "dng",
"roman": "hi",
"word": "хи"
},
{
"lang": "Mandarînî",
"lang_code": "cmn",
"roman": "hēi",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Mandarînî",
"lang_code": "cmn",
"roman": "hēisè",
"word": "黑色"
},
{
"lang": "Mandarînî",
"lang_code": "cmn",
"roman": "wūsè",
"word": "烏色"
},
{
"lang": "Min dongî",
"lang_code": "cdo",
"roman": "ŭ",
"word": "烏"
},
{
"lang": "Minnanî",
"lang_code": "nan",
"roman": "hek",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Minnanî",
"lang_code": "nan",
"roman": "hek-sek",
"word": "黑色"
},
{
"lang": "Minnanî",
"lang_code": "nan",
"roman": "o͘-siak / o͘-sek",
"word": "烏色"
},
{
"lang": "Wuyî",
"lang_code": "wuu",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Çuvaşî",
"lang_code": "cv",
"roman": "hura",
"word": "хура"
},
{
"lang": "Çûkî",
"lang_code": "chk",
"word": "chon"
},
{
"lang": "Dalmatî",
"lang_code": "dlm",
"word": "fosc"
},
{
"lang": "Danmarkî",
"lang_code": "da",
"word": "sort"
},
{
"lang": "Dogrîbî",
"lang_code": "dgr",
"word": "dezǫ"
},
{
"lang": "Dolganî",
"lang_code": "dlg",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Elfdalî",
"lang_code": "ovd",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Endonezyayî",
"lang_code": "id",
"word": "hitam"
},
{
"lang": "Erebî",
"lang_code": "ar",
"roman": "ʾaswad",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "أَسْوَد"
},
{
"lang": "Erebî",
"lang_code": "ar",
"roman": "sawdāʾ",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "سَوْدَاء"
},
{
"lang": "Erebî",
"lang_code": "ar",
"roman": "sūd",
"tags": [
"plural"
],
"word": "سُود"
},
{
"lang": "Erebiya misrî",
"lang_code": "arz",
"roman": "eswid",
"word": "اسود"
},
{
"lang": "Erebiya hîcazî",
"lang_code": "acw",
"roman": "ʾaswad",
"word": "أسود"
},
{
"lang": "Erebiya fasî",
"lang_code": "ary",
"roman": "kḥal",
"word": "كحل"
},
{
"lang": "Erebiya fasî",
"lang_code": "ary",
"roman": "swad",
"word": "سود"
},
{
"lang": "Ermenî",
"lang_code": "hy",
"roman": "sew",
"word": "սև"
},
{
"lang": "Erzayî",
"lang_code": "myv",
"roman": "raužo",
"word": "раужо"
},
{
"lang": "Esperantoyî",
"lang_code": "eo",
"word": "nigra"
},
{
"lang": "Estonî",
"lang_code": "et",
"word": "must"
},
{
"lang": "Etrûskî",
"lang_code": "ett",
"roman": "śuri",
"word": "𐌑𐌖𐌓𐌉"
},
{
"lang": "Evenî",
"lang_code": "eve",
"roman": "hakarin",
"word": "хакарин"
},
{
"lang": "Evenkî",
"lang_code": "evn",
"roman": "konңorin",
"word": "конңорин"
},
{
"lang": "Eweyî",
"lang_code": "ee",
"word": "yibɔ"
},
{
"lang": "Extremaduranî",
"lang_code": "ext",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Farisî",
"lang_code": "fa",
"roman": "siyâh",
"word": "سیاه"
},
{
"lang": "Ferî",
"lang_code": "fo",
"word": "svartur"
},
{
"lang": "Fîjî",
"lang_code": "fj",
"word": "loaloa"
},
{
"lang": "Fînî",
"lang_code": "fi",
"word": "musta"
},
{
"lang": "Fransî",
"lang_code": "fr",
"word": "noir"
},
{
"lang": "Friyolî",
"lang_code": "fur",
"word": "neri"
},
{
"lang": "Föhr",
"lang_code": "frr",
"word": "suart"
},
{
"lang": "Hallig",
"lang_code": "frr",
"word": "süürt"
},
{
"lang": "Frîsiya bakur",
"lang_code": "frr",
"word": "suurt"
},
{
"lang": "Frîsî",
"lang_code": "fy",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Gaelîka skotî",
"lang_code": "gd",
"word": "dubh"
},
{
"lang": "Galîsî",
"lang_code": "gl",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Godoberî",
"lang_code": "gdo",
"word": "бечӏер"
},
{
"lang": "Gondiyî",
"lang_code": "gon",
"roman": "nallā",
"word": "నల్లా"
},
{
"lang": "Gorontaloyî",
"lang_code": "gor",
"word": "yitomo"
},
{
"lang": "Gotî",
"lang_code": "got",
"roman": "swarts",
"word": "𐍃𐍅𐌰𐍂𐍄𐍃"
},
{
"lang": "Gujaratî",
"lang_code": "gu",
"roman": "kāḷũ",
"word": "કાળું"
},
{
"lang": "Gurcî",
"lang_code": "ka",
"roman": "šavi",
"word": "შავი"
},
{
"lang": "Haîtî",
"lang_code": "ht",
"word": "nwa"
},
{
"lang": "Halkomelemî",
"lang_code": "hur",
"word": "ts'q'éyx̱"
},
{
"lang": "Halkomelemî",
"lang_code": "hur",
"word": "tsq'ix"
},
{
"lang": "Hawayî",
"lang_code": "haw",
"word": "ʻeleʻele"
},
{
"lang": "Higaononî",
"lang_code": "mba",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Hindî",
"lang_code": "hi",
"roman": "kālā",
"word": "काला"
},
{
"lang": "Hindî",
"lang_code": "hi",
"roman": "kārau",
"word": "कारौ"
},
{
"lang": "Hîlîgaynonî",
"lang_code": "hil",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Hmongî",
"lang_code": "mww",
"word": "dub"
},
{
"lang": "Holendî",
"lang_code": "nl",
"word": "zwart"
},
{
"lang": "Hopîyî",
"lang_code": "hop",
"word": "qömvi"
},
{
"lang": "Îbanagî",
"lang_code": "ibg",
"word": "ngisit"
},
{
"lang": "Îbranî",
"lang_code": "he",
"roman": "shakhór",
"word": "שחור \\ שָׁחֹר"
},
{
"lang": "Îbranî",
"lang_code": "he",
"roman": "sh'khorá",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "שחורה \\ שְׁחֹרָה"
},
{
"lang": "Îdoyî",
"lang_code": "io",
"word": "nigra"
},
{
"lang": "Îgboyî",
"lang_code": "ig",
"word": "nwa"
},
{
"lang": "Îlokanoyî",
"lang_code": "ilo",
"word": "nangisit"
},
{
"lang": "Îngilîziya kevn",
"lang_code": "ang",
"word": "blæc"
},
{
"lang": "Îngilîziya kevn",
"lang_code": "ang",
"word": "sweart"
},
{
"lang": "Îngilîzî",
"lang_code": "en",
"word": "black"
},
{
"lang": "Îngûşî",
"lang_code": "inh",
"roman": "ʿärža",
"word": "ӏаьржа"
},
{
"lang": "Înterlîngua",
"lang_code": "ia",
"word": "nigre"
},
{
"lang": "Îranunî",
"lang_code": "ill",
"word": "maitem"
},
{
"lang": "Îrlendî",
"lang_code": "ga",
"word": "dubh"
},
{
"lang": "Îsnagî",
"lang_code": "isd",
"word": "ngisit"
},
{
"lang": "Îstriyotî",
"lang_code": "ist",
"word": "nìgaro"
},
{
"lang": "Îstriyotî",
"lang_code": "ist",
"word": "nìgro"
},
{
"lang": "Îtalî",
"lang_code": "it",
"word": "nero"
},
{
"lang": "Îu mienî",
"lang_code": "ium",
"word": "jieqv"
},
{
"lang": "Îzlendî",
"lang_code": "is",
"word": "svartur"
},
{
"lang": "Japonî",
"lang_code": "ja",
"word": "黒い"
},
{
"lang": "Japonî",
"lang_code": "ja",
"word": "黒色の"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "ireng"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "ireŋ"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "cemeŋ"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "hirěng"
},
{
"lang": "Kalalîsûtî",
"lang_code": "kl",
"word": "qernertoq"
},
{
"lang": "Kalmîkî",
"lang_code": "xal",
"roman": "xar",
"word": "хар"
},
{
"lang": "Kannadayî",
"lang_code": "kn",
"roman": "kappu",
"word": "ಕಪ್ಪು"
},
{
"lang": "Kapampanganî",
"lang_code": "pam",
"word": "matuling"
},
{
"lang": "Karaçay-balkarî",
"lang_code": "krc",
"roman": "qara",
"word": "къара"
},
{
"lang": "Kaşûbî",
"lang_code": "csb",
"word": "czôrny"
},
{
"lang": "Katalanî",
"lang_code": "ca",
"word": "negre"
},
{
"lang": "Kaurnayî",
"lang_code": "zku",
"word": "pulyuna"
},
{
"lang": "Keçwayî",
"lang_code": "qu",
"word": "yana"
},
{
"lang": "Khinalugî",
"lang_code": "kjj",
"roman": "mič̣ä",
"word": "мичӏаь"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "kara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "küñürt kara",
"word": "күңүрт кара"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "karañgı",
"word": "караңгы"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "karaloo",
"word": "каралоо"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "uşaktoo",
"word": "ушактоо"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "camandoo",
"word": "жамандоо"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "camanattı kıluu",
"word": "жаманатты кылуу"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "cala cabuu",
"word": "жала жабуу"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "köö",
"word": "көө"
},
{
"lang": "Kîkongoyî",
"lang_code": "kg",
"word": "ndombe"
},
{
"lang": "Kîkûyûyî",
"lang_code": "ki",
"word": "-irũ"
},
{
"lang": "Kîngalî",
"lang_code": "si",
"roman": "kaḷu",
"word": "කළු"
},
{
"lang": "Komî-permyakî",
"lang_code": "koi",
"roman": "sʹöd",
"word": "сьӧд"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "geomda",
"word": "검다"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "geomeun",
"word": "검은"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "kkamata",
"word": "까맣다"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "kkaman",
"word": "까만"
},
{
"lang": "Kornî",
"lang_code": "kw",
"word": "du"
},
{
"lang": "Korsîkayî",
"lang_code": "co",
"word": "neru"
},
{
"lang": "Kreyoliya morîtanî",
"lang_code": "mfe",
"word": "nwar"
},
{
"lang": "Kumikî",
"lang_code": "kum",
"roman": "qara",
"word": "къара"
},
{
"lang": "Kuwileytî",
"lang_code": "qui",
"word": "shĺpa"
},
{
"lang": "Ladakhiyî",
"lang_code": "lbj",
"roman": "nag po",
"word": "ནག་པོ"
},
{
"lang": "Ladînî",
"lang_code": "lld",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "fosch"
},
{
"lang": "Ladînoyî",
"lang_code": "lad",
"word": "preto"
},
{
"lang": "Lakotayî",
"lang_code": "lkt",
"word": "sápa"
},
{
"lang": "Latgalî",
"lang_code": "ltg",
"word": "malns"
},
{
"lang": "Latînî",
"lang_code": "la",
"word": "ater"
},
{
"lang": "Latînî",
"lang_code": "la",
"word": "niger"
},
{
"lang": "Latviyayî",
"lang_code": "lv",
"word": "melns"
},
{
"lang": "Lawsî",
"lang_code": "lo",
"roman": "dam",
"word": "ດຳ"
},
{
"lang": "Lezgînî",
"lang_code": "lez",
"roman": "č̣ulav",
"word": "чӏулав"
},
{
"lang": "Lhao voyî",
"lang_code": "mhx",
"roman": "nòʔ",
"word": "no,"
},
{
"lang": "Lingalayî",
"lang_code": "ln",
"word": "moíndo"
},
{
"lang": "Lîgûrî",
"lang_code": "lij",
"word": "néigro"
},
{
"lang": "Lîmbûrgî",
"lang_code": "li",
"word": "zwart"
},
{
"lang": "Lîtwanî",
"lang_code": "lt",
"word": "júodas"
},
{
"lang": "Lombardî",
"lang_code": "lmo",
"word": "négher"
},
{
"lang": "Lombardî",
"lang_code": "lmo",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Lueyî",
"lang_code": "khb",
"roman": "ḋam",
"word": "ᦡᧄ"
},
{
"lang": "Mòçenoyî",
"lang_code": "mhn",
"word": "schbòrz"
},
{
"lang": "Madurayî",
"lang_code": "mad",
"word": "celleng"
},
{
"lang": "Makasarî",
"lang_code": "mak",
"word": "le'leng"
},
{
"lang": "Makedonî",
"lang_code": "mk",
"roman": "crn",
"word": "црн"
},
{
"lang": "Malagasî",
"lang_code": "mg",
"word": "mainty"
},
{
"lang": "Malayalamî",
"lang_code": "ml",
"roman": "kaṟuppŭ",
"word": "കറുപ്പ്"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "hitam"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "aswad"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "lotong"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "lutung"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "lutong"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "هيتم"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "اسود"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "لوتوڠ"
},
{
"lang": "Maltayî",
"lang_code": "mt",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "iswed"
},
{
"lang": "Maltayî",
"lang_code": "mt",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "sewda"
},
{
"lang": "Maltayî",
"lang_code": "mt",
"tags": [
"plural"
],
"word": "suwed"
},
{
"lang": "Mançûyî",
"lang_code": "mnc",
"roman": "sahaliyan",
"word": "ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ"
},
{
"lang": "Mançûyî",
"lang_code": "mnc",
"roman": "kara",
"word": "ᡴᠠᡵᠠ"
},
{
"lang": "Manksî",
"lang_code": "gv",
"word": "doo"
},
{
"lang": "Mansakayî",
"lang_code": "msk",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Mansî",
"lang_code": "mns",
"roman": "sè̄myl",
"word": "сэ̄мыл"
},
{
"lang": "Maorî",
"lang_code": "mi",
"word": "mangu"
},
{
"lang": "Maranaoyî",
"lang_code": "mrw",
"word": "maitem"
},
{
"lang": "Maranaoyî",
"lang_code": "mrw",
"word": "delem"
},
{
"lang": "Maratî",
"lang_code": "mr",
"roman": "kāḷā",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "काळा"
},
{
"lang": "Marîkopayî",
"lang_code": "mrc",
"word": "nilyig"
},
{
"lang": "Mayayiya mopanî",
"lang_code": "mop",
"word": "bʼox"
},
{
"lang": "Mecarî",
"lang_code": "hu",
"word": "fekete"
},
{
"lang": "Mizoyî",
"lang_code": "lus",
"word": "dum"
},
{
"lang": "Mînangkabawî",
"lang_code": "min",
"word": "itam"
},
{
"lang": "Kirîlî",
"lang_code": "mn",
"roman": "har",
"word": "хар"
},
{
"lang": "Mongolî",
"lang_code": "mn",
"roman": "qar-a",
"word": "ᠬᠠᠷᠠ"
},
{
"lang": "Nafaanrayî",
"lang_code": "nfr",
"word": "wɔɔ"
},
{
"lang": "Nahwatliya navendî",
"lang_code": "nhn",
"word": "tliltic"
},
{
"lang": "Klasîk",
"lang_code": "nci",
"word": "tliltic"
},
{
"lang": "Klasîk",
"lang_code": "nci",
"word": "capotztic"
},
{
"lang": "Namayî",
"lang_code": "naq",
"word": "ǂnū"
},
{
"lang": "Nambasiya mezin",
"lang_code": "nmb",
"word": "im'ət"
},
{
"lang": "Nanayî",
"lang_code": "gld",
"word": "сахарин"
},
{
"lang": "Napolîtanî",
"lang_code": "nap",
"word": "niro"
},
{
"lang": "Navajoyî",
"lang_code": "nv",
"word": "łizhin"
},
{
"lang": "Nawrûyî",
"lang_code": "na",
"word": "etangang"
},
{
"lang": "Nawrûyî",
"lang_code": "na",
"word": "etañañ"
},
{
"lang": "Nawrûyî",
"lang_code": "na",
"word": "etaŋaŋ"
},
{
"lang": "Naxî",
"lang_code": "nxq",
"word": "naq"
},
{
"lang": "Almaniya jêrîn a almanî",
"lang_code": "nds-de",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Nepalî",
"lang_code": "ne",
"roman": "kālo",
"word": "कालो"
},
{
"lang": "Ngarrindjerî",
"lang_code": "nay",
"word": "kro:tin"
},
{
"lang": "Nîasî",
"lang_code": "nia",
"word": "a-itö"
},
{
"lang": "Nogayî",
"lang_code": "nog",
"roman": "kara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Nootkayî",
"lang_code": "nuk",
"word": "tupkuk"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "nièr"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "né"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "néthe"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "naithe"
},
{
"lang": "Norsiya kevn",
"lang_code": "non",
"word": "svartr"
},
{
"lang": "Norsiya kevn",
"lang_code": "non",
"word": "blakkr"
},
{
"lang": "Norwecî",
"lang_code": "no",
"word": "svart"
},
{
"lang": "Norwecî",
"lang_code": "no",
"word": "sort"
},
{
"lang": "Nottoway-meherrînî",
"lang_code": "nwy",
"word": "gahuntee"
},
{
"lang": "O'odhamî",
"lang_code": "ood",
"word": "chuk"
},
{
"lang": "Ojibweyî",
"lang_code": "oj",
"word": "makade-"
},
{
"lang": "Ojibweyî",
"lang_code": "oj",
"word": "makadewaa"
},
{
"lang": "Ojibweyî",
"lang_code": "oj",
"word": "makadewizi"
},
{
"lang": "Oksîtanî",
"lang_code": "oc",
"word": "negre"
},
{
"lang": "Oriyayî",
"lang_code": "or",
"roman": "kôla",
"word": "କଲା"
},
{
"lang": "Oromoyî",
"lang_code": "om",
"word": "gurraacha"
},
{
"lang": "Osetî",
"lang_code": "os",
"roman": "saw",
"word": "сау"
},
{
"lang": "Oygurî",
"lang_code": "ug",
"roman": "qara",
"word": "قارا"
},
{
"lang": "Ozbekî",
"lang_code": "uz",
"word": "qora"
},
{
"lang": "Ozbekî",
"lang_code": "uz",
"word": "siyoh"
},
{
"lang": "Pangasînanî",
"lang_code": "pag",
"word": "deket"
},
{
"lang": "Peştûyî",
"lang_code": "ps",
"word": "تور"
},
{
"lang": "Piedmontîsî",
"lang_code": "pms",
"word": "neir"
},
{
"lang": "Pîttcantcatcarayî",
"lang_code": "pjt",
"word": "maṟu"
},
{
"lang": "Polonî",
"lang_code": "pl",
"word": "czarny"
},
{
"lang": "Portugalî",
"lang_code": "pt",
"word": "preto"
},
{
"lang": "Portugalî",
"lang_code": "pt",
"word": "atro"
},
{
"lang": "Portugalî",
"lang_code": "pt",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Puncabî",
"lang_code": "pa",
"roman": "kālā",
"word": "ਕਾਲਾ"
},
{
"lang": "Qazaxî",
"lang_code": "kk",
"roman": "qara",
"word": "қара"
},
{
"lang": "Qiptî",
"lang_code": "cop",
"roman": "khame",
"word": "ⲭⲁⲙⲉ"
},
{
"lang": "Rapanuyî",
"lang_code": "rap",
"word": "kere kere"
},
{
"lang": "Rapanuyî",
"lang_code": "rap",
"word": "uri uri"
},
{
"lang": "Rohingyayî",
"lang_code": "rhg",
"word": "hala"
},
{
"lang": "Romagnolî",
"lang_code": "rgn",
"word": "négar"
},
{
"lang": "Romancî",
"lang_code": "rm",
"word": "nair"
},
{
"lang": "Romanî",
"lang_code": "rom",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya balkanî",
"lang_code": "rmn",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya baltîkî",
"lang_code": "rml",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya karpatyayî",
"lang_code": "rmc",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya sinte",
"lang_code": "rmo",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya vlaks",
"lang_code": "rmy",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romanyayî",
"lang_code": "ro",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Rusî",
"lang_code": "ru",
"roman": "čórnyj",
"word": "чёрный"
},
{
"lang": "Rusî",
"lang_code": "ru",
"roman": "voronój",
"word": "вороно́й"
},
{
"lang": "Saanîçî",
"lang_code": "str",
"word": "NEKIX"
},
{
"lang": "Samiya bakurî",
"lang_code": "se",
"word": "čáhppes"
},
{
"lang": "Sanskrîtî",
"lang_code": "sa",
"roman": "kṛṣṇa",
"word": "कृष्ण"
},
{
"lang": "Sanskrîtî",
"lang_code": "sa",
"roman": "kālā",
"word": "काला"
},
{
"lang": "Sardînî",
"lang_code": "sc",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "nieddu"
},
{
"lang": "Sardînî",
"lang_code": "sc",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "niéddhu"
},
{
"lang": "Sardînî",
"lang_code": "sc",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "nigheddu"
},
{
"lang": "Sasakî",
"lang_code": "sas",
"word": "bidəŋ"
},
{
"lang": "Sebwanoyî",
"lang_code": "ceb",
"word": "itom"
},
{
"lang": "Sicîlî",
"lang_code": "scn",
"word": "nìuru"
},
{
"lang": "Sindhî",
"lang_code": "sd",
"word": "ڪارو"
},
{
"lang": "Kirîlî",
"lang_code": "sh",
"word": "цр̑н"
},
{
"lang": "Latînî",
"lang_code": "sh",
"word": "cȓn"
},
{
"lang": "Sîlhetî",
"lang_code": "syl",
"roman": "xala",
"word": "ꠇꠣꠟꠣ"
},
{
"lang": "Slaviya kevn",
"lang_code": "cu",
"roman": "črĭnŭ",
"word": "чрьнъ"
},
{
"lang": "Slovakî",
"lang_code": "sk",
"word": "čierny"
},
{
"lang": "Slovenî",
"lang_code": "sl",
"word": "črn"
},
{
"lang": "Slovînsî",
"lang_code": "zlw-slv",
"word": "čǻrnï"
},
{
"lang": "Somalî",
"lang_code": "so",
"word": "madow"
},
{
"lang": "Sorbiya jêrîn",
"lang_code": "dsb",
"word": "carny"
},
{
"lang": "Sorbiya jorîn",
"lang_code": "hsb",
"word": "čorny"
},
{
"lang": "Spanî",
"lang_code": "es",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Sundanî",
"lang_code": "su",
"word": "hideung"
},
{
"lang": "Svanî",
"lang_code": "sva",
"roman": "mešxe",
"word": "მეშხე"
},
{
"lang": "Swahîlî",
"lang_code": "sw",
"word": "eusi"
},
{
"lang": "Swazî",
"lang_code": "ss",
"word": "mnyáma"
},
{
"lang": "Swêdî",
"lang_code": "sv",
"word": "svart"
},
{
"lang": "Şawî",
"lang_code": "shy",
"word": "aberkan"
},
{
"lang": "Şerpayî",
"lang_code": "xsr",
"roman": "nakpu",
"word": "ནག་པུ"
},
{
"lang": "Şîngazîcayî",
"lang_code": "zdj",
"word": "-ɗu"
},
{
"lang": "Şonayî",
"lang_code": "sn",
"word": "dema"
},
{
"lang": "Şorî",
"lang_code": "cjs",
"roman": "qara",
"word": "қара"
},
{
"lang": "Tabasaranî",
"lang_code": "tab",
"roman": "ḳaru",
"word": "кӏару"
},
{
"lang": "Tacikî",
"lang_code": "tg",
"roman": "siyoh",
"word": "сиёҳ"
},
{
"lang": "Tagalogî",
"lang_code": "tl",
"word": "itim"
},
{
"lang": "Tahîtî",
"lang_code": "ty",
"word": "ʻereʻere"
},
{
"lang": "Tamîlî",
"lang_code": "ta",
"roman": "karuppu",
"word": "கருப்பு"
},
{
"lang": "Tarantinoyî",
"lang_code": "roa-tar",
"word": "gnure"
},
{
"lang": "Tarifitî",
"lang_code": "rif",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "aberkan"
},
{
"lang": "Tausugî",
"lang_code": "tsg",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Tayî",
"lang_code": "th",
"roman": "dam",
"word": "ดำ"
},
{
"lang": "Telûgûyî",
"lang_code": "te",
"roman": "nalla",
"word": "నల్ల"
},
{
"lang": "Telûgûyî",
"lang_code": "te",
"roman": "nallani",
"word": "నల్లని"
},
{
"lang": "Teterî",
"lang_code": "tt",
"roman": "qara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Tirkî",
"lang_code": "tr",
"word": "kara"
},
{
"lang": "Tirkî",
"lang_code": "tr",
"word": "siyah"
},
{
"lang": "Tirkmenî",
"lang_code": "tk",
"word": "gara"
},
{
"lang": "Tîbetî",
"lang_code": "bo",
"roman": "nag po",
"word": "ནག་པོ"
},
{
"lang": "Tîbetî",
"lang_code": "bo",
"roman": "nag can",
"word": "ནག་ཅན"
},
{
"lang": "Tîbetî",
"lang_code": "bo",
"roman": "rog rog",
"word": "རོག་རོག"
},
{
"lang": "Tongî",
"lang_code": "to",
"word": "ʻuliʻuli"
},
{
"lang": "Toxarî B",
"lang_code": "txb",
"word": "erkent"
},
{
"lang": "Udmurtî",
"lang_code": "udm",
"roman": "sʹöd",
"word": "сьӧд"
},
{
"lang": "Urdûyî",
"lang_code": "ur",
"roman": "kālā",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "کالا"
},
{
"lang": "Urdûyî",
"lang_code": "ur",
"roman": "sīاh",
"word": "سیاہ"
},
{
"lang": "Ûkraynî",
"lang_code": "uk",
"roman": "čórnyj",
"word": "чо́рний"
},
{
"lang": "Viyetnamî",
"lang_code": "vi",
"word": "đen"
},
{
"lang": "Viyetnamî",
"lang_code": "vi",
"word": "đen thui"
},
{
"lang": "Volapûkî",
"lang_code": "vo",
"word": "blägik"
},
{
"lang": "Walonî",
"lang_code": "wa",
"word": "noer"
},
{
"lang": "Weylsî",
"lang_code": "cy",
"word": "du"
},
{
"lang": "Wînnebagoyî",
"lang_code": "win",
"word": "seep"
},
{
"lang": "Wolofî",
"lang_code": "wo",
"word": "kawe-yolet"
},
{
"lang": "Xakasî",
"lang_code": "kjh",
"roman": "xara",
"word": "хара"
},
{
"lang": "Ximêrî",
"lang_code": "km",
"roman": "kmav",
"word": "ខ្មៅ"
},
{
"lang": "Yagnobî",
"lang_code": "yai",
"word": "шов"
},
{
"lang": "Yakutî",
"lang_code": "sah",
"roman": "xara",
"word": "хара"
},
{
"lang": "Yidîşî",
"lang_code": "yi",
"roman": "shvarts",
"word": "שוואַרץ"
},
{
"lang": "Yûnanî",
"lang_code": "el",
"roman": "mávros",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "μαύρος"
},
{
"lang": "Kevn",
"lang_code": "grc",
"roman": "mélas",
"word": "μέλας"
},
{
"lang": "Zêlandî",
"lang_code": "zea",
"word": "zwart"
},
{
"lang": "Zhuangî",
"lang_code": "za",
"word": "ndaem"
},
{
"lang": "Zhuangî",
"lang_code": "za",
"word": "fonx"
},
{
"lang": "Zuluyî",
"lang_code": "zu",
"word": "-mnyama"
}
],
"word": "reş"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Deng bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Dengên kurmancî ji Wanê",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"hyphenation": "reş",
"lang": "Kurmancî",
"lang_code": "ku",
"pos": "noun",
"pos_title": "Navdêr",
"senses": [
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Ji wêjeya klasîk (kurmancî)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtin bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Jêgirtinên kitêban bi kurmancî",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"ref": "Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 53, ISBN 9789944360678",
"text": "Wekû muddeyê hiznê (dema xemgîniyê) temam bûyî axayêd wan û yaxo xizmekî wan ji boy her yekî ehlê meyyitî, anegore halê xwe tiştekî tîne û reşêd wan heldigire, ji şînê biderdikevin. Lakin eger ew meyyit begzade û yaxo axa û mirovekî kifş bûya elbette paşî panzdeh rojan hakimê wî welatî xelatek hazir dikirîn û dişande pê warisê meyyitî (xwediyê kesê ku miriye) û tînane hizûra xwe û digotêne: Emrê xwedê ye, bilanî tu xweş bî, mirin rêya me hemûyan e. Ew xelat li wî warisî dikirîn û ji reşê biderdanîn (derdixistin)."
}
],
"glosses": [
"rengê reş"
],
"id": "ku-reş-ku-noun-TvYYeCIK"
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "/rɛʃ/"
},
{
"audio": "LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.ogg",
"raw_tags": [
"Wan"
],
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav"
}
],
"tags": [
"masculine"
],
"translations": [
{
"lang": "Fransî",
"lang_code": "fr",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "noir"
}
],
"word": "reş"
}
{
"categories": [
"Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî",
"Daxwazên skrîpta peyvê bi sogdî",
"Deng bi kurmancî",
"Dengên kurmancî ji Wanê",
"Farisî",
"Kurmancî",
"Mazenderanî",
"Peyvên kurmancî ji proto-îranî",
"Proto-îranî",
"Sogdî",
"Soranî",
"Talişî",
"Xotanî"
],
"derived": [
{
"tags": [
"verb"
],
"word": "reş bûn"
},
{
"tags": [
"verb"
],
"word": "reş kirin"
},
{
"tags": [
"noun"
],
"word": "reşbûn"
},
{
"tags": [
"noun"
],
"word": "reşkirin"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "reşbûyî"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "reşkirî"
},
{
"word": "reşokî"
},
{
"word": "reşole"
},
{
"word": "reşnivîs"
},
{
"word": "reşmeh"
},
{
"word": "reşname"
},
{
"word": "reşpatî"
},
{
"word": "ripîreş"
}
],
"etymology_text": "Taliyê ji proto-îranî *ra(n)ǰ- (“reng kirin, boyax kirin”). Hevreha soranî ڕەش (reş), xotanî rraşa (“ya ku bi rengê tarî”), talişî رش (rəş, “qehweyiya zelal”), sogdî [skrîpt hewce ye] (rɣš- /raxš/, “Rexş, hespê Ristem”), farisî رخش (rexş, “sor”), mazenderanî رش (raš, “sor”). Guherîna maneya rengan di zimanên hindûewropî de diyardeyeke berbelav e.\n;Çavkanî:\n* Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 314",
"forms": [
{
"form": "reştir",
"tags": [
"comparative"
]
},
{
"form": "herî reş",
"tags": [
"superlative"
]
},
{
"form": "reştirîn",
"tags": [
"superlative"
]
},
{
"form": "ڕەش",
"raw_tags": [
"kurdî-erebî"
]
},
{
"form": "рәш",
"raw_tags": [
"kurdî-krîlî"
]
},
{
"form": "riş",
"raw_tags": [
"Reşwî"
]
},
{
"form": "reştarî"
},
{
"form": "reşûşîn kirin"
},
{
"form": "reşûşîn"
},
{
"form": "reşpoş"
}
],
"hyphenation": "reş",
"lang": "Kurmancî",
"lang_code": "ku",
"pos": "adj",
"pos_title": "Rengdêr",
"senses": [
{
"categories": [
"Ji wêjeya klasîk (kurmancî)",
"Jêgirtin bi kurmancî",
"Jêgirtinên ji Firat Cewerî",
"Jêgirtinên ji Frîda Hecî Cewarî",
"Jêgirtinên ji Melayê Cizîrî",
"Jêgirtinên kitêban bi kurmancî",
"Reng bi kurmancî"
],
"examples": [
{
"ref": "Frîda Hecî Cewarî, Bîranînên Min, Weşanên Lîmûş, 2010",
"text": "-Tu jî mîna Fêdkayê min esmer î, çevreş, porê te reş."
},
{
"ref": "Firat Cewerî, Kevoka Spî, Nûdem, 1996, ISBN 978-9188592156",
"text": "Digel ku emrê wî hê sî û pênc bû jî tayekî reş di porê wî de nemabû."
},
{
"ref": "Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 53, ISBN 9789944360678",
"text": "Û ew libasêd reş heta şeş mehan û yaxo salekê li ser ehlê (xizmê) meyyitî dimînin. Ew ehlê meyyitî heta ji şînê bidernekevin naçine dawet û kêfxweşiyan."
},
{
"ref": "Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640",
"text": "Saqî ko dêm mehweş bitin\nKagul ji şêva reş bitin\nQerqef bila ateş bitin"
}
],
"glosses": [
"tarîtirîn reng, rengê ji hemiyan tarîtir, wek rengê rejiyê. #000000"
],
"topics": [
"color"
]
},
{
"categories": [
"Jêgirtin bi kurmancî",
"Jêgirtinên ji Silêman Demir",
"Jêgirtinên kitêban bi kurmancî"
],
"examples": [
{
"ref": "Sîma Semend, Xezal, Weşanên Nûdem, 1996",
"text": "(...) mîna tîrekê navdilê Qaçax hingavtin, ling lê lerizîn, ber çavên wî reş bû (...)"
}
],
"glosses": [
"tarî, ji ronahiyê bêpar"
]
},
{
"glosses": [
"temirandî"
]
},
{
"categories": [
"Jêgirtin bi kurmancî",
"Jêgirtinên ji Xelîl Duhokî"
],
"examples": [
{
"ref": "Xelîl Duhokî, Antolojiya Çîroka Nû ya Kurmancên Başûr, Weşanên Nûdem, Stockholm, 1994",
"text": "Zelamekê req û hişk û reş hate bi nik wan ve."
}
],
"glosses": [
"çermreş, mirovên çermreş yên mîna efrîqiyan"
]
},
{
"categories": [
"Jêgirtin bi kurmancî",
"Jêgirtinên ji Mehmed Uzun",
"Jêgirtinên kitêban bi kurmancî"
],
"examples": [
{
"ref": "Mehmed Uzun, Siya Evînê, Wêşanxana Orfeus, 1989",
"text": "Bextê me reş e, kezeb birîn e."
}
],
"glosses": [
"bêyom, pirr xirab, nebaş"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "/rɛʃ/"
},
{
"audio": "LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.ogg",
"raw_tags": [
"Wan"
],
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"word": "siyah"
},
{
"word": "edebî"
},
{
"word": "qere-"
},
{
"word": "pêşgir"
},
{
"word": "kesk"
},
{
"word": "mor"
},
{
"word": "pembeyî"
},
{
"word": "pîvazî"
},
{
"word": "pirteqalî"
},
{
"word": "qehweyî"
},
{
"word": "sor"
},
{
"word": "şîn"
},
{
"word": "zer"
}
],
"translations": [
{
"lang": "Soranî",
"lang_code": "ckb",
"roman": "reş",
"word": "ڕەش"
},
{
"lang": "Kurdiya başûrî",
"lang_code": "sdh",
"word": "siya"
},
{
"lang": "Kurdiya başûrî",
"lang_code": "sdh",
"word": "siyaw"
},
{
"lang": "Hewramî",
"lang_code": "hac",
"word": "siyaw"
},
{
"lang": "Zazakî",
"lang_code": "zza",
"tags": [
"dialectal"
],
"word": "sîya"
},
{
"lang": "Abxazî",
"lang_code": "ab",
"roman": "āik°āc̣°ā",
"word": "аиқәаҵәа"
},
{
"lang": "Açehî",
"lang_code": "ace",
"word": "itam"
},
{
"lang": "Adnyamatanhayî",
"lang_code": "adt",
"word": "waurrunha"
},
{
"lang": "Afrîkansî",
"lang_code": "af",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Aklanon",
"lang_code": "akl",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Albanî",
"lang_code": "sq",
"word": "zi"
},
{
"lang": "Almanî",
"lang_code": "de",
"word": "schwarz"
},
{
"lang": "Altayiya başûrî",
"lang_code": "alt",
"roman": "kara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Amharî",
"lang_code": "am",
"roman": "ṭəḳur",
"word": "ጥቁር"
},
{
"lang": "Andî",
"lang_code": "ani",
"word": "бечӏедир"
},
{
"lang": "Angloromanî",
"lang_code": "rme",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Apaçiya rojava",
"lang_code": "apw",
"word": "diłhił"
},
{
"lang": "Aragonî",
"lang_code": "an",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Aromanî",
"lang_code": "rup",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Aromanî",
"lang_code": "rup",
"word": "laiu"
},
{
"lang": "Arrernteyiya rojavayî",
"lang_code": "aer",
"word": "artepe"
},
{
"lang": "Asamî",
"lang_code": "as",
"roman": "koöla",
"word": "ক’লা"
},
{
"lang": "Asamî",
"lang_code": "as",
"roman": "kula",
"word": "কুলা"
},
{
"lang": "Astûrî",
"lang_code": "ast",
"word": "ñegru"
},
{
"lang": "Astûrî",
"lang_code": "ast",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Astûrî",
"lang_code": "ast",
"word": "prietu"
},
{
"lang": "Aşanînkayî",
"lang_code": "cni",
"word": "cheenkari"
},
{
"lang": "Aşanînkayî",
"lang_code": "cni",
"word": "kisaari"
},
{
"lang": "Atîkamekwî",
"lang_code": "atj",
"word": "makatewaw"
},
{
"lang": "Atong (Hindistan)",
"lang_code": "aot",
"word": "pinak"
},
{
"lang": "Avarî",
"lang_code": "av",
"roman": "č̣eʿera",
"word": "чӏегӏера"
},
{
"lang": "Avarî",
"lang_code": "av",
"roman": "č̣eʿerab",
"word": "чӏегӏераб"
},
{
"lang": "Aymarayî",
"lang_code": "ay",
"word": "ch’iyara"
},
{
"lang": "Azerî",
"lang_code": "az",
"word": "qara"
},
{
"lang": "Balînî",
"lang_code": "ban",
"word": "badeng"
},
{
"lang": "Banjarî",
"lang_code": "bjn",
"word": "hirang"
},
{
"lang": "Baskî",
"lang_code": "eu",
"word": "beltz"
},
{
"lang": "Başkîrî",
"lang_code": "ba",
"roman": "qara",
"word": "ҡара"
},
{
"lang": "Batsbî",
"lang_code": "bbl",
"roman": "ʿarč̣in",
"word": "ჺარჭინ"
},
{
"lang": "Belarusî",
"lang_code": "be",
"roman": "čórny",
"word": "чо́рны"
},
{
"lang": "Bengalî",
"lang_code": "bn",
"roman": "kalo",
"word": "কালো"
},
{
"lang": "Bengalî",
"lang_code": "bn",
"roman": "kal",
"word": "কাল"
},
{
"lang": "Bretonî",
"lang_code": "br",
"word": "du"
},
{
"lang": "Bugî",
"lang_code": "bug",
"word": "ma-lotoŋ"
},
{
"lang": "Bukidnon manoboyiya rojavayî",
"lang_code": "mbb",
"word": "me'item"
},
{
"lang": "Bulgarî",
"lang_code": "bg",
"roman": "čéren",
"word": "че́рен"
},
{
"lang": "Burmayî",
"lang_code": "my",
"roman": "nak",
"word": "နက်"
},
{
"lang": "Burmayî",
"lang_code": "my",
"roman": "many:",
"word": "မည်း"
},
{
"lang": "Buryatî",
"lang_code": "bua",
"roman": "xara",
"word": "хара"
},
{
"lang": "Cingphoyî",
"lang_code": "kac",
"word": "chyang"
},
{
"lang": "Conxayî",
"lang_code": "dz",
"roman": "gngpo",
"word": "གནགཔོ"
},
{
"lang": "Çamicuroyî",
"lang_code": "ccc",
"word": "kosewa"
},
{
"lang": "Çeçenî",
"lang_code": "ce",
"roman": "ʿärža",
"word": "ӏаьржа"
},
{
"lang": "Çekî",
"lang_code": "cs",
"word": "černý"
},
{
"lang": "Çerokî",
"lang_code": "chr",
"roman": "gvhnage",
"word": "ᎬᎿᎨ"
},
{
"lang": "Çîkasawî",
"lang_code": "cic",
"word": "losa'"
},
{
"lang": "Kantonî",
"lang_code": "yue",
"roman": "hak¹",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Kantonî",
"lang_code": "yue",
"roman": "haak¹ sik¹, hak¹ sik¹",
"word": "黑色"
},
{
"lang": "Dunganî",
"lang_code": "dng",
"roman": "hi",
"word": "хи"
},
{
"lang": "Mandarînî",
"lang_code": "cmn",
"roman": "hēi",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Mandarînî",
"lang_code": "cmn",
"roman": "hēisè",
"word": "黑色"
},
{
"lang": "Mandarînî",
"lang_code": "cmn",
"roman": "wūsè",
"word": "烏色"
},
{
"lang": "Min dongî",
"lang_code": "cdo",
"roman": "ŭ",
"word": "烏"
},
{
"lang": "Minnanî",
"lang_code": "nan",
"roman": "hek",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Minnanî",
"lang_code": "nan",
"roman": "hek-sek",
"word": "黑色"
},
{
"lang": "Minnanî",
"lang_code": "nan",
"roman": "o͘-siak / o͘-sek",
"word": "烏色"
},
{
"lang": "Wuyî",
"lang_code": "wuu",
"word": "黑"
},
{
"lang": "Çuvaşî",
"lang_code": "cv",
"roman": "hura",
"word": "хура"
},
{
"lang": "Çûkî",
"lang_code": "chk",
"word": "chon"
},
{
"lang": "Dalmatî",
"lang_code": "dlm",
"word": "fosc"
},
{
"lang": "Danmarkî",
"lang_code": "da",
"word": "sort"
},
{
"lang": "Dogrîbî",
"lang_code": "dgr",
"word": "dezǫ"
},
{
"lang": "Dolganî",
"lang_code": "dlg",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Elfdalî",
"lang_code": "ovd",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Endonezyayî",
"lang_code": "id",
"word": "hitam"
},
{
"lang": "Erebî",
"lang_code": "ar",
"roman": "ʾaswad",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "أَسْوَد"
},
{
"lang": "Erebî",
"lang_code": "ar",
"roman": "sawdāʾ",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "سَوْدَاء"
},
{
"lang": "Erebî",
"lang_code": "ar",
"roman": "sūd",
"tags": [
"plural"
],
"word": "سُود"
},
{
"lang": "Erebiya misrî",
"lang_code": "arz",
"roman": "eswid",
"word": "اسود"
},
{
"lang": "Erebiya hîcazî",
"lang_code": "acw",
"roman": "ʾaswad",
"word": "أسود"
},
{
"lang": "Erebiya fasî",
"lang_code": "ary",
"roman": "kḥal",
"word": "كحل"
},
{
"lang": "Erebiya fasî",
"lang_code": "ary",
"roman": "swad",
"word": "سود"
},
{
"lang": "Ermenî",
"lang_code": "hy",
"roman": "sew",
"word": "սև"
},
{
"lang": "Erzayî",
"lang_code": "myv",
"roman": "raužo",
"word": "раужо"
},
{
"lang": "Esperantoyî",
"lang_code": "eo",
"word": "nigra"
},
{
"lang": "Estonî",
"lang_code": "et",
"word": "must"
},
{
"lang": "Etrûskî",
"lang_code": "ett",
"roman": "śuri",
"word": "𐌑𐌖𐌓𐌉"
},
{
"lang": "Evenî",
"lang_code": "eve",
"roman": "hakarin",
"word": "хакарин"
},
{
"lang": "Evenkî",
"lang_code": "evn",
"roman": "konңorin",
"word": "конңорин"
},
{
"lang": "Eweyî",
"lang_code": "ee",
"word": "yibɔ"
},
{
"lang": "Extremaduranî",
"lang_code": "ext",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Farisî",
"lang_code": "fa",
"roman": "siyâh",
"word": "سیاه"
},
{
"lang": "Ferî",
"lang_code": "fo",
"word": "svartur"
},
{
"lang": "Fîjî",
"lang_code": "fj",
"word": "loaloa"
},
{
"lang": "Fînî",
"lang_code": "fi",
"word": "musta"
},
{
"lang": "Fransî",
"lang_code": "fr",
"word": "noir"
},
{
"lang": "Friyolî",
"lang_code": "fur",
"word": "neri"
},
{
"lang": "Föhr",
"lang_code": "frr",
"word": "suart"
},
{
"lang": "Hallig",
"lang_code": "frr",
"word": "süürt"
},
{
"lang": "Frîsiya bakur",
"lang_code": "frr",
"word": "suurt"
},
{
"lang": "Frîsî",
"lang_code": "fy",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Gaelîka skotî",
"lang_code": "gd",
"word": "dubh"
},
{
"lang": "Galîsî",
"lang_code": "gl",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Godoberî",
"lang_code": "gdo",
"word": "бечӏер"
},
{
"lang": "Gondiyî",
"lang_code": "gon",
"roman": "nallā",
"word": "నల్లా"
},
{
"lang": "Gorontaloyî",
"lang_code": "gor",
"word": "yitomo"
},
{
"lang": "Gotî",
"lang_code": "got",
"roman": "swarts",
"word": "𐍃𐍅𐌰𐍂𐍄𐍃"
},
{
"lang": "Gujaratî",
"lang_code": "gu",
"roman": "kāḷũ",
"word": "કાળું"
},
{
"lang": "Gurcî",
"lang_code": "ka",
"roman": "šavi",
"word": "შავი"
},
{
"lang": "Haîtî",
"lang_code": "ht",
"word": "nwa"
},
{
"lang": "Halkomelemî",
"lang_code": "hur",
"word": "ts'q'éyx̱"
},
{
"lang": "Halkomelemî",
"lang_code": "hur",
"word": "tsq'ix"
},
{
"lang": "Hawayî",
"lang_code": "haw",
"word": "ʻeleʻele"
},
{
"lang": "Higaononî",
"lang_code": "mba",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Hindî",
"lang_code": "hi",
"roman": "kālā",
"word": "काला"
},
{
"lang": "Hindî",
"lang_code": "hi",
"roman": "kārau",
"word": "कारौ"
},
{
"lang": "Hîlîgaynonî",
"lang_code": "hil",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Hmongî",
"lang_code": "mww",
"word": "dub"
},
{
"lang": "Holendî",
"lang_code": "nl",
"word": "zwart"
},
{
"lang": "Hopîyî",
"lang_code": "hop",
"word": "qömvi"
},
{
"lang": "Îbanagî",
"lang_code": "ibg",
"word": "ngisit"
},
{
"lang": "Îbranî",
"lang_code": "he",
"roman": "shakhór",
"word": "שחור \\ שָׁחֹר"
},
{
"lang": "Îbranî",
"lang_code": "he",
"roman": "sh'khorá",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "שחורה \\ שְׁחֹרָה"
},
{
"lang": "Îdoyî",
"lang_code": "io",
"word": "nigra"
},
{
"lang": "Îgboyî",
"lang_code": "ig",
"word": "nwa"
},
{
"lang": "Îlokanoyî",
"lang_code": "ilo",
"word": "nangisit"
},
{
"lang": "Îngilîziya kevn",
"lang_code": "ang",
"word": "blæc"
},
{
"lang": "Îngilîziya kevn",
"lang_code": "ang",
"word": "sweart"
},
{
"lang": "Îngilîzî",
"lang_code": "en",
"word": "black"
},
{
"lang": "Îngûşî",
"lang_code": "inh",
"roman": "ʿärža",
"word": "ӏаьржа"
},
{
"lang": "Înterlîngua",
"lang_code": "ia",
"word": "nigre"
},
{
"lang": "Îranunî",
"lang_code": "ill",
"word": "maitem"
},
{
"lang": "Îrlendî",
"lang_code": "ga",
"word": "dubh"
},
{
"lang": "Îsnagî",
"lang_code": "isd",
"word": "ngisit"
},
{
"lang": "Îstriyotî",
"lang_code": "ist",
"word": "nìgaro"
},
{
"lang": "Îstriyotî",
"lang_code": "ist",
"word": "nìgro"
},
{
"lang": "Îtalî",
"lang_code": "it",
"word": "nero"
},
{
"lang": "Îu mienî",
"lang_code": "ium",
"word": "jieqv"
},
{
"lang": "Îzlendî",
"lang_code": "is",
"word": "svartur"
},
{
"lang": "Japonî",
"lang_code": "ja",
"word": "黒い"
},
{
"lang": "Japonî",
"lang_code": "ja",
"word": "黒色の"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "ireng"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "ireŋ"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "cemeŋ"
},
{
"lang": "Javayî",
"lang_code": "jv",
"word": "hirěng"
},
{
"lang": "Kalalîsûtî",
"lang_code": "kl",
"word": "qernertoq"
},
{
"lang": "Kalmîkî",
"lang_code": "xal",
"roman": "xar",
"word": "хар"
},
{
"lang": "Kannadayî",
"lang_code": "kn",
"roman": "kappu",
"word": "ಕಪ್ಪು"
},
{
"lang": "Kapampanganî",
"lang_code": "pam",
"word": "matuling"
},
{
"lang": "Karaçay-balkarî",
"lang_code": "krc",
"roman": "qara",
"word": "къара"
},
{
"lang": "Kaşûbî",
"lang_code": "csb",
"word": "czôrny"
},
{
"lang": "Katalanî",
"lang_code": "ca",
"word": "negre"
},
{
"lang": "Kaurnayî",
"lang_code": "zku",
"word": "pulyuna"
},
{
"lang": "Keçwayî",
"lang_code": "qu",
"word": "yana"
},
{
"lang": "Khinalugî",
"lang_code": "kjj",
"roman": "mič̣ä",
"word": "мичӏаь"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "kara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "küñürt kara",
"word": "күңүрт кара"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "karañgı",
"word": "караңгы"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "karaloo",
"word": "каралоо"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "uşaktoo",
"word": "ушактоо"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "camandoo",
"word": "жамандоо"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "camanattı kıluu",
"word": "жаманатты кылуу"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "cala cabuu",
"word": "жала жабуу"
},
{
"lang": "Kirgizî",
"lang_code": "ky",
"roman": "köö",
"word": "көө"
},
{
"lang": "Kîkongoyî",
"lang_code": "kg",
"word": "ndombe"
},
{
"lang": "Kîkûyûyî",
"lang_code": "ki",
"word": "-irũ"
},
{
"lang": "Kîngalî",
"lang_code": "si",
"roman": "kaḷu",
"word": "කළු"
},
{
"lang": "Komî-permyakî",
"lang_code": "koi",
"roman": "sʹöd",
"word": "сьӧд"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "geomda",
"word": "검다"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "geomeun",
"word": "검은"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "kkamata",
"word": "까맣다"
},
{
"lang": "Koreyî",
"lang_code": "ko",
"roman": "kkaman",
"word": "까만"
},
{
"lang": "Kornî",
"lang_code": "kw",
"word": "du"
},
{
"lang": "Korsîkayî",
"lang_code": "co",
"word": "neru"
},
{
"lang": "Kreyoliya morîtanî",
"lang_code": "mfe",
"word": "nwar"
},
{
"lang": "Kumikî",
"lang_code": "kum",
"roman": "qara",
"word": "къара"
},
{
"lang": "Kuwileytî",
"lang_code": "qui",
"word": "shĺpa"
},
{
"lang": "Ladakhiyî",
"lang_code": "lbj",
"roman": "nag po",
"word": "ནག་པོ"
},
{
"lang": "Ladînî",
"lang_code": "lld",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "fosch"
},
{
"lang": "Ladînoyî",
"lang_code": "lad",
"word": "preto"
},
{
"lang": "Lakotayî",
"lang_code": "lkt",
"word": "sápa"
},
{
"lang": "Latgalî",
"lang_code": "ltg",
"word": "malns"
},
{
"lang": "Latînî",
"lang_code": "la",
"word": "ater"
},
{
"lang": "Latînî",
"lang_code": "la",
"word": "niger"
},
{
"lang": "Latviyayî",
"lang_code": "lv",
"word": "melns"
},
{
"lang": "Lawsî",
"lang_code": "lo",
"roman": "dam",
"word": "ດຳ"
},
{
"lang": "Lezgînî",
"lang_code": "lez",
"roman": "č̣ulav",
"word": "чӏулав"
},
{
"lang": "Lhao voyî",
"lang_code": "mhx",
"roman": "nòʔ",
"word": "no,"
},
{
"lang": "Lingalayî",
"lang_code": "ln",
"word": "moíndo"
},
{
"lang": "Lîgûrî",
"lang_code": "lij",
"word": "néigro"
},
{
"lang": "Lîmbûrgî",
"lang_code": "li",
"word": "zwart"
},
{
"lang": "Lîtwanî",
"lang_code": "lt",
"word": "júodas"
},
{
"lang": "Lombardî",
"lang_code": "lmo",
"word": "négher"
},
{
"lang": "Lombardî",
"lang_code": "lmo",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Lueyî",
"lang_code": "khb",
"roman": "ḋam",
"word": "ᦡᧄ"
},
{
"lang": "Mòçenoyî",
"lang_code": "mhn",
"word": "schbòrz"
},
{
"lang": "Madurayî",
"lang_code": "mad",
"word": "celleng"
},
{
"lang": "Makasarî",
"lang_code": "mak",
"word": "le'leng"
},
{
"lang": "Makedonî",
"lang_code": "mk",
"roman": "crn",
"word": "црн"
},
{
"lang": "Malagasî",
"lang_code": "mg",
"word": "mainty"
},
{
"lang": "Malayalamî",
"lang_code": "ml",
"roman": "kaṟuppŭ",
"word": "കറുപ്പ്"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "hitam"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "aswad"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "lotong"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "lutung"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "lutong"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "هيتم"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "اسود"
},
{
"lang": "Malezî",
"lang_code": "ms",
"word": "لوتوڠ"
},
{
"lang": "Maltayî",
"lang_code": "mt",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "iswed"
},
{
"lang": "Maltayî",
"lang_code": "mt",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "sewda"
},
{
"lang": "Maltayî",
"lang_code": "mt",
"tags": [
"plural"
],
"word": "suwed"
},
{
"lang": "Mançûyî",
"lang_code": "mnc",
"roman": "sahaliyan",
"word": "ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ"
},
{
"lang": "Mançûyî",
"lang_code": "mnc",
"roman": "kara",
"word": "ᡴᠠᡵᠠ"
},
{
"lang": "Manksî",
"lang_code": "gv",
"word": "doo"
},
{
"lang": "Mansakayî",
"lang_code": "msk",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Mansî",
"lang_code": "mns",
"roman": "sè̄myl",
"word": "сэ̄мыл"
},
{
"lang": "Maorî",
"lang_code": "mi",
"word": "mangu"
},
{
"lang": "Maranaoyî",
"lang_code": "mrw",
"word": "maitem"
},
{
"lang": "Maranaoyî",
"lang_code": "mrw",
"word": "delem"
},
{
"lang": "Maratî",
"lang_code": "mr",
"roman": "kāḷā",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "काळा"
},
{
"lang": "Marîkopayî",
"lang_code": "mrc",
"word": "nilyig"
},
{
"lang": "Mayayiya mopanî",
"lang_code": "mop",
"word": "bʼox"
},
{
"lang": "Mecarî",
"lang_code": "hu",
"word": "fekete"
},
{
"lang": "Mizoyî",
"lang_code": "lus",
"word": "dum"
},
{
"lang": "Mînangkabawî",
"lang_code": "min",
"word": "itam"
},
{
"lang": "Kirîlî",
"lang_code": "mn",
"roman": "har",
"word": "хар"
},
{
"lang": "Mongolî",
"lang_code": "mn",
"roman": "qar-a",
"word": "ᠬᠠᠷᠠ"
},
{
"lang": "Nafaanrayî",
"lang_code": "nfr",
"word": "wɔɔ"
},
{
"lang": "Nahwatliya navendî",
"lang_code": "nhn",
"word": "tliltic"
},
{
"lang": "Klasîk",
"lang_code": "nci",
"word": "tliltic"
},
{
"lang": "Klasîk",
"lang_code": "nci",
"word": "capotztic"
},
{
"lang": "Namayî",
"lang_code": "naq",
"word": "ǂnū"
},
{
"lang": "Nambasiya mezin",
"lang_code": "nmb",
"word": "im'ət"
},
{
"lang": "Nanayî",
"lang_code": "gld",
"word": "сахарин"
},
{
"lang": "Napolîtanî",
"lang_code": "nap",
"word": "niro"
},
{
"lang": "Navajoyî",
"lang_code": "nv",
"word": "łizhin"
},
{
"lang": "Nawrûyî",
"lang_code": "na",
"word": "etangang"
},
{
"lang": "Nawrûyî",
"lang_code": "na",
"word": "etañañ"
},
{
"lang": "Nawrûyî",
"lang_code": "na",
"word": "etaŋaŋ"
},
{
"lang": "Naxî",
"lang_code": "nxq",
"word": "naq"
},
{
"lang": "Almaniya jêrîn a almanî",
"lang_code": "nds-de",
"word": "swart"
},
{
"lang": "Nepalî",
"lang_code": "ne",
"roman": "kālo",
"word": "कालो"
},
{
"lang": "Ngarrindjerî",
"lang_code": "nay",
"word": "kro:tin"
},
{
"lang": "Nîasî",
"lang_code": "nia",
"word": "a-itö"
},
{
"lang": "Nogayî",
"lang_code": "nog",
"roman": "kara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Nootkayî",
"lang_code": "nuk",
"word": "tupkuk"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "nièr"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "né"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "néthe"
},
{
"lang": "Normandî",
"lang_code": "nrf",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "naithe"
},
{
"lang": "Norsiya kevn",
"lang_code": "non",
"word": "svartr"
},
{
"lang": "Norsiya kevn",
"lang_code": "non",
"word": "blakkr"
},
{
"lang": "Norwecî",
"lang_code": "no",
"word": "svart"
},
{
"lang": "Norwecî",
"lang_code": "no",
"word": "sort"
},
{
"lang": "Nottoway-meherrînî",
"lang_code": "nwy",
"word": "gahuntee"
},
{
"lang": "O'odhamî",
"lang_code": "ood",
"word": "chuk"
},
{
"lang": "Ojibweyî",
"lang_code": "oj",
"word": "makade-"
},
{
"lang": "Ojibweyî",
"lang_code": "oj",
"word": "makadewaa"
},
{
"lang": "Ojibweyî",
"lang_code": "oj",
"word": "makadewizi"
},
{
"lang": "Oksîtanî",
"lang_code": "oc",
"word": "negre"
},
{
"lang": "Oriyayî",
"lang_code": "or",
"roman": "kôla",
"word": "କଲା"
},
{
"lang": "Oromoyî",
"lang_code": "om",
"word": "gurraacha"
},
{
"lang": "Osetî",
"lang_code": "os",
"roman": "saw",
"word": "сау"
},
{
"lang": "Oygurî",
"lang_code": "ug",
"roman": "qara",
"word": "قارا"
},
{
"lang": "Ozbekî",
"lang_code": "uz",
"word": "qora"
},
{
"lang": "Ozbekî",
"lang_code": "uz",
"word": "siyoh"
},
{
"lang": "Pangasînanî",
"lang_code": "pag",
"word": "deket"
},
{
"lang": "Peştûyî",
"lang_code": "ps",
"word": "تور"
},
{
"lang": "Piedmontîsî",
"lang_code": "pms",
"word": "neir"
},
{
"lang": "Pîttcantcatcarayî",
"lang_code": "pjt",
"word": "maṟu"
},
{
"lang": "Polonî",
"lang_code": "pl",
"word": "czarny"
},
{
"lang": "Portugalî",
"lang_code": "pt",
"word": "preto"
},
{
"lang": "Portugalî",
"lang_code": "pt",
"word": "atro"
},
{
"lang": "Portugalî",
"lang_code": "pt",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Puncabî",
"lang_code": "pa",
"roman": "kālā",
"word": "ਕਾਲਾ"
},
{
"lang": "Qazaxî",
"lang_code": "kk",
"roman": "qara",
"word": "қара"
},
{
"lang": "Qiptî",
"lang_code": "cop",
"roman": "khame",
"word": "ⲭⲁⲙⲉ"
},
{
"lang": "Rapanuyî",
"lang_code": "rap",
"word": "kere kere"
},
{
"lang": "Rapanuyî",
"lang_code": "rap",
"word": "uri uri"
},
{
"lang": "Rohingyayî",
"lang_code": "rhg",
"word": "hala"
},
{
"lang": "Romagnolî",
"lang_code": "rgn",
"word": "négar"
},
{
"lang": "Romancî",
"lang_code": "rm",
"word": "nair"
},
{
"lang": "Romanî",
"lang_code": "rom",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya balkanî",
"lang_code": "rmn",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya baltîkî",
"lang_code": "rml",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya karpatyayî",
"lang_code": "rmc",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya sinte",
"lang_code": "rmo",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romaniya vlaks",
"lang_code": "rmy",
"word": "kalo"
},
{
"lang": "Romanyayî",
"lang_code": "ro",
"word": "negru"
},
{
"lang": "Rusî",
"lang_code": "ru",
"roman": "čórnyj",
"word": "чёрный"
},
{
"lang": "Rusî",
"lang_code": "ru",
"roman": "voronój",
"word": "вороно́й"
},
{
"lang": "Saanîçî",
"lang_code": "str",
"word": "NEKIX"
},
{
"lang": "Samiya bakurî",
"lang_code": "se",
"word": "čáhppes"
},
{
"lang": "Sanskrîtî",
"lang_code": "sa",
"roman": "kṛṣṇa",
"word": "कृष्ण"
},
{
"lang": "Sanskrîtî",
"lang_code": "sa",
"roman": "kālā",
"word": "काला"
},
{
"lang": "Sardînî",
"lang_code": "sc",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "nieddu"
},
{
"lang": "Sardînî",
"lang_code": "sc",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "niéddhu"
},
{
"lang": "Sardînî",
"lang_code": "sc",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "nigheddu"
},
{
"lang": "Sasakî",
"lang_code": "sas",
"word": "bidəŋ"
},
{
"lang": "Sebwanoyî",
"lang_code": "ceb",
"word": "itom"
},
{
"lang": "Sicîlî",
"lang_code": "scn",
"word": "nìuru"
},
{
"lang": "Sindhî",
"lang_code": "sd",
"word": "ڪارو"
},
{
"lang": "Kirîlî",
"lang_code": "sh",
"word": "цр̑н"
},
{
"lang": "Latînî",
"lang_code": "sh",
"word": "cȓn"
},
{
"lang": "Sîlhetî",
"lang_code": "syl",
"roman": "xala",
"word": "ꠇꠣꠟꠣ"
},
{
"lang": "Slaviya kevn",
"lang_code": "cu",
"roman": "črĭnŭ",
"word": "чрьнъ"
},
{
"lang": "Slovakî",
"lang_code": "sk",
"word": "čierny"
},
{
"lang": "Slovenî",
"lang_code": "sl",
"word": "črn"
},
{
"lang": "Slovînsî",
"lang_code": "zlw-slv",
"word": "čǻrnï"
},
{
"lang": "Somalî",
"lang_code": "so",
"word": "madow"
},
{
"lang": "Sorbiya jêrîn",
"lang_code": "dsb",
"word": "carny"
},
{
"lang": "Sorbiya jorîn",
"lang_code": "hsb",
"word": "čorny"
},
{
"lang": "Spanî",
"lang_code": "es",
"word": "negro"
},
{
"lang": "Sundanî",
"lang_code": "su",
"word": "hideung"
},
{
"lang": "Svanî",
"lang_code": "sva",
"roman": "mešxe",
"word": "მეშხე"
},
{
"lang": "Swahîlî",
"lang_code": "sw",
"word": "eusi"
},
{
"lang": "Swazî",
"lang_code": "ss",
"word": "mnyáma"
},
{
"lang": "Swêdî",
"lang_code": "sv",
"word": "svart"
},
{
"lang": "Şawî",
"lang_code": "shy",
"word": "aberkan"
},
{
"lang": "Şerpayî",
"lang_code": "xsr",
"roman": "nakpu",
"word": "ནག་པུ"
},
{
"lang": "Şîngazîcayî",
"lang_code": "zdj",
"word": "-ɗu"
},
{
"lang": "Şonayî",
"lang_code": "sn",
"word": "dema"
},
{
"lang": "Şorî",
"lang_code": "cjs",
"roman": "qara",
"word": "қара"
},
{
"lang": "Tabasaranî",
"lang_code": "tab",
"roman": "ḳaru",
"word": "кӏару"
},
{
"lang": "Tacikî",
"lang_code": "tg",
"roman": "siyoh",
"word": "сиёҳ"
},
{
"lang": "Tagalogî",
"lang_code": "tl",
"word": "itim"
},
{
"lang": "Tahîtî",
"lang_code": "ty",
"word": "ʻereʻere"
},
{
"lang": "Tamîlî",
"lang_code": "ta",
"roman": "karuppu",
"word": "கருப்பு"
},
{
"lang": "Tarantinoyî",
"lang_code": "roa-tar",
"word": "gnure"
},
{
"lang": "Tarifitî",
"lang_code": "rif",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "aberkan"
},
{
"lang": "Tausugî",
"lang_code": "tsg",
"word": "maitum"
},
{
"lang": "Tayî",
"lang_code": "th",
"roman": "dam",
"word": "ดำ"
},
{
"lang": "Telûgûyî",
"lang_code": "te",
"roman": "nalla",
"word": "నల్ల"
},
{
"lang": "Telûgûyî",
"lang_code": "te",
"roman": "nallani",
"word": "నల్లని"
},
{
"lang": "Teterî",
"lang_code": "tt",
"roman": "qara",
"word": "кара"
},
{
"lang": "Tirkî",
"lang_code": "tr",
"word": "kara"
},
{
"lang": "Tirkî",
"lang_code": "tr",
"word": "siyah"
},
{
"lang": "Tirkmenî",
"lang_code": "tk",
"word": "gara"
},
{
"lang": "Tîbetî",
"lang_code": "bo",
"roman": "nag po",
"word": "ནག་པོ"
},
{
"lang": "Tîbetî",
"lang_code": "bo",
"roman": "nag can",
"word": "ནག་ཅན"
},
{
"lang": "Tîbetî",
"lang_code": "bo",
"roman": "rog rog",
"word": "རོག་རོག"
},
{
"lang": "Tongî",
"lang_code": "to",
"word": "ʻuliʻuli"
},
{
"lang": "Toxarî B",
"lang_code": "txb",
"word": "erkent"
},
{
"lang": "Udmurtî",
"lang_code": "udm",
"roman": "sʹöd",
"word": "сьӧд"
},
{
"lang": "Urdûyî",
"lang_code": "ur",
"roman": "kālā",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "کالا"
},
{
"lang": "Urdûyî",
"lang_code": "ur",
"roman": "sīاh",
"word": "سیاہ"
},
{
"lang": "Ûkraynî",
"lang_code": "uk",
"roman": "čórnyj",
"word": "чо́рний"
},
{
"lang": "Viyetnamî",
"lang_code": "vi",
"word": "đen"
},
{
"lang": "Viyetnamî",
"lang_code": "vi",
"word": "đen thui"
},
{
"lang": "Volapûkî",
"lang_code": "vo",
"word": "blägik"
},
{
"lang": "Walonî",
"lang_code": "wa",
"word": "noer"
},
{
"lang": "Weylsî",
"lang_code": "cy",
"word": "du"
},
{
"lang": "Wînnebagoyî",
"lang_code": "win",
"word": "seep"
},
{
"lang": "Wolofî",
"lang_code": "wo",
"word": "kawe-yolet"
},
{
"lang": "Xakasî",
"lang_code": "kjh",
"roman": "xara",
"word": "хара"
},
{
"lang": "Ximêrî",
"lang_code": "km",
"roman": "kmav",
"word": "ខ្មៅ"
},
{
"lang": "Yagnobî",
"lang_code": "yai",
"word": "шов"
},
{
"lang": "Yakutî",
"lang_code": "sah",
"roman": "xara",
"word": "хара"
},
{
"lang": "Yidîşî",
"lang_code": "yi",
"roman": "shvarts",
"word": "שוואַרץ"
},
{
"lang": "Yûnanî",
"lang_code": "el",
"roman": "mávros",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "μαύρος"
},
{
"lang": "Kevn",
"lang_code": "grc",
"roman": "mélas",
"word": "μέλας"
},
{
"lang": "Zêlandî",
"lang_code": "zea",
"word": "zwart"
},
{
"lang": "Zhuangî",
"lang_code": "za",
"word": "ndaem"
},
{
"lang": "Zhuangî",
"lang_code": "za",
"word": "fonx"
},
{
"lang": "Zuluyî",
"lang_code": "zu",
"word": "-mnyama"
}
],
"word": "reş"
}
{
"categories": [
"Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî",
"Deng bi kurmancî",
"Dengên kurmancî ji Wanê",
"Kurmancî"
],
"hyphenation": "reş",
"lang": "Kurmancî",
"lang_code": "ku",
"pos": "noun",
"pos_title": "Navdêr",
"senses": [
{
"categories": [
"Ji wêjeya klasîk (kurmancî)",
"Jêgirtin bi kurmancî",
"Jêgirtinên kitêban bi kurmancî"
],
"examples": [
{
"ref": "Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 53, ISBN 9789944360678",
"text": "Wekû muddeyê hiznê (dema xemgîniyê) temam bûyî axayêd wan û yaxo xizmekî wan ji boy her yekî ehlê meyyitî, anegore halê xwe tiştekî tîne û reşêd wan heldigire, ji şînê biderdikevin. Lakin eger ew meyyit begzade û yaxo axa û mirovekî kifş bûya elbette paşî panzdeh rojan hakimê wî welatî xelatek hazir dikirîn û dişande pê warisê meyyitî (xwediyê kesê ku miriye) û tînane hizûra xwe û digotêne: Emrê xwedê ye, bilanî tu xweş bî, mirin rêya me hemûyan e. Ew xelat li wî warisî dikirîn û ji reşê biderdanîn (derdixistin)."
}
],
"glosses": [
"rengê reş"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "/rɛʃ/"
},
{
"audio": "LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav/LL-Q36163_(kmr)-Key_Mîrza-reş.wav.ogg",
"raw_tags": [
"Wan"
],
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q36163 (kmr)-Key Mîrza-reş.wav"
}
],
"tags": [
"masculine"
],
"translations": [
{
"lang": "Fransî",
"lang_code": "fr",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "noir"
}
],
"word": "reş"
}
Download raw JSONL data for reş meaning in Kurmancî (31.4kB)
{
"called_from": "parserfns/156",
"msg": "#tag creating non-allowed tag <phonos> - omitted",
"path": [
"reş",
"Template:deng",
"#tag",
"#tag"
],
"section": "Kurmancî",
"subsection": "Bilêvkirin",
"title": "reş",
"trace": ""
}
This page is a part of the kaikki.org machine-readable Kurmancî dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-02-22 from the kuwiktionary dump dated 2025-02-21 using wiktextract (9e2b7d3 and f2e72e5). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.