"spêde" meaning in Kurmancî

See spêde in All languages combined, or Wiktionary

Noun

Etymology: Hevreha pehlewî spêtek, ji îranî, têkildarî spî ku bi pehlewî spêd û bi avestayî speête bû û bi farisî sepîd / sipîd / sefîd / sifîd e. Ji proto-hindûewropî *ḱweyt- (biriqîn, geş bûn) (*kw- ya proto-hindûewropî di zimanên arî dibe çv, dûv re sv û taliyê sp), proto-hindûaryanî *spêt-. Bo zêdetir agahiyan binere spî. Lê dikare ji zimanekî samî jî be, bo nimûne akadî ṣippar(r)ātu. Bi zazakî: şodir(sodir/şewdir), siba, spêde, beyanî Forms: spêdeya [feminine, definite, construct, singular], spêda [feminine, definite, construct, singular], spêdeyên [feminine, definite, construct, plural], spêdên [feminine, definite, construct, plural], spêdeyê [feminine, definite, oblique, singular], spêdê [feminine, definite, oblique, singular], spêdeyan [feminine, definite, oblique, plural], spêdan [feminine, definite, oblique, plural], wê spêdeyê [feminine, definite, demonstrative, oblique, singular], wê spêdê [feminine, definite, demonstrative, oblique, singular], wan spêdeyan [feminine, definite, demonstrative, oblique, plural], wan spêdan [feminine, definite, demonstrative, oblique, plural], spêdeyê [feminine, definite, vocative, singular], spêdê [feminine, definite, vocative, singular], spêdeyino [feminine, definite, vocative, plural], spêdino [feminine, definite, vocative, plural], spêdeyek [feminine, indefinite, nominative, singular], spêdek [feminine, indefinite, nominative, singular], spêdeyin [feminine, indefinite, nominative, plural], spêdin [feminine, indefinite, nominative, plural], spêdeyeke [feminine, indefinite, construct, singular], spêdeke [feminine, indefinite, construct, singular], spêdeyine [feminine, indefinite, construct, plural], spêdine [feminine, indefinite, construct, plural], spêdeyekê [feminine, indefinite, oblique, singular], spêdekê [feminine, indefinite, oblique, singular], spêdeyinan [feminine, indefinite, oblique, plural], spêdinan [feminine, indefinite, oblique, plural], سپێده, sipeyde, sipêde, speyde
  1. destpêka rojê, dema roj hiltê, dema mirov ji xewê şiyar dibin
The following are not (yet) sense-disambiguated
Synonyms: berbang, beyan, beyanî, serê sibê, sibe, (2), sibbeyanî, sihar, şefeq, sibeng Derived forms: spêdeyan, spêdeyane, spêdeyî Translations: Aurora [feminine] (Almanî), Morgendämmerung [feminine] (Almanî), Morgenrot [masculine] (Almanî), Morgenröte [feminine] (Almanî), Tagesanbruch [feminine] (Almanî), Zwielicht [masculine] (Almanî), Morgen [masculine] (Almanî), Morgengrauen [feminine] (Almanî), Früh [feminine] (Almanî), morgen (Danmarkî), pagi (Endonezyayî), صباح (Erebî), الإبكار (Erebî), الإصباح (Erebî), الأقرح (Erebî), الصادع (Erebî), الصبح (Erebî), الصبحیة (Erebî), الصبیحة (Erebî), الصدیع (Erebî), الصریم (Erebî), العاطس (Erebî), العصر (Erebî), الغارض (Erebî), الغد (Erebî), الغداة (Erebî), الفاضح (Erebî), الفتق (Erebî), الفجر (Erebî), الفرقان (Erebî), الكفة (Erebî), اللیاح (Erebî), بلجة (Erebî), غدیة (Erebî), matenon (Esperantoyî), mateno (Esperantoyî), matene (Esperantoyî), hommikust (Estonî), hommikul (Estonî), صبح (Farisî), شروع روز (Farisî), سرصبح (Farisî), بامداد (Farisî), matin (Fransî), matinée (Fransî), aamu (Fînî), huomen (Fînî), morgen (Holendî), (Japonî), matí (Katalanî), 아침 (achim) (Koreyî), moien (Luksembûrgî), moie (Luksembûrgî), utro (Makedonî), reggel (Mecarî), morgen (Norwecî), ranek (Polonî), manhã (Portugalî), madrugada (Portugalî), dimineaþã (Romanyayî), утро (utro) (Rusî), jutro (Sirboxirwatî), màireach (Skotî), subaxnimo (Somalî), subax (Somalî), saaka (Somalî), mañana (Spanî), morgon (Swêdî), maşte (Talişî), irden (Tirkmenî), ertir (Tirkmenî), beyan (Tirkî), fecir (Tirkî), ferda (Tirkî), seher (Tirkî), şafak (Tirkî), sabah (Tirkî), tan (Tirkî), sabahın alacakaranlığı (Tirkî), πρωί (proí) (Yûnanî), môre (afrîkansî), zjutraj (slovenî), jutro (slovenî), dopoldne (slovenî), สิ่งที่ยีในอนาคต (tayî, taylendî), jutro (xirwatî), ráno (Çekî), (Çînî), שחרית (Îbranî), שחר (Îbranî), aurora (Îngilîzî), dawn (Îngilîzî), daybreak (Îngilîzî), morning (Îngilîzî), cockcrow (Îngilîzî), morn (Îngilîzî), dayspring (Îngilîzî), peep of day (Îngilîzî), maidin (Îrlendî), mattina (Îtalî), morgun (îzlendî)

Inflected forms

{
  "antonyms": [
    {
      "word": "êvar"
    }
  ],
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Kurmancî",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Navdêr bi kurmancî",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Navdêrên mê bi kurmancî",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Peyvên kurmancî ji proto-hindûaryanî",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Peyvên kurmancî ji zimanên îranî",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "derived": [
    {
      "word": "spêdeyan"
    },
    {
      "word": "spêdeyane"
    },
    {
      "word": "spêdeyî"
    }
  ],
  "etymology_text": "Hevreha pehlewî spêtek, ji îranî, têkildarî spî ku bi pehlewî spêd û bi avestayî speête bû û bi farisî sepîd / sipîd / sefîd / sifîd e. Ji proto-hindûewropî *ḱweyt- (biriqîn, geş bûn) (*kw- ya proto-hindûewropî di zimanên arî dibe çv, dûv re sv û taliyê sp), proto-hindûaryanî *spêt-. Bo zêdetir agahiyan binere spî. Lê dikare ji zimanekî samî jî be, bo nimûne akadî ṣippar(r)ātu.\nBi zazakî: şodir(sodir/şewdir), siba, spêde, beyanî",
  "forms": [
    {
      "form": "spêdeya",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêda",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyên",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdên",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "wê spêdeyê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "wê spêdê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "wan spêdeyan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "wan spêdan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyino",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdino",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyek",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdek",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyin",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdin",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyeke",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeke",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyine",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdine",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyekê",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdekê",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyinan",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdinan",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "سپێده",
      "raw_tags": [
        "kurdî-erebî"
      ]
    },
    {
      "form": "sipeyde"
    },
    {
      "form": "sipêde"
    },
    {
      "form": "speyde"
    }
  ],
  "lang": "Kurmancî",
  "lang_code": "ku",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Navdêr",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Ji wêjeya klasîk (kurmancî)",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Jêgirtin bi kurmancî",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Jêgirtinên ji Melayê Cizîrî",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Jêgirtinên ji Sidqî Hirorî",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Jêgirtinên kitêban bi kurmancî",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Ji spêdeya zû ve me dest bi kar kiriye."
        },
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              5,
              12
            ]
          ],
          "ref": "Sidqî Hirorî, Kurê Zinarê Serbilind, Weşanên Nûdem, Stokholm, 1996",
          "text": "Berê spêdeyê zû babê wê ji xew rabû, mehîn bire ser avê û anî (...)"
        },
        {
          "ref": "Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640",
          "text": "Firaqê, şev bi axir çûSpêde kifş-i bû dîsaMerîxa nehsê ava bû"
        }
      ],
      "glosses": [
        "destpêka rojê, dema roj hiltê, dema mirov ji xewê şiyar dibin"
      ],
      "id": "ku-spêde-ku-noun-DOiTXvUu"
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "word": "berbang"
    },
    {
      "word": "beyan"
    },
    {
      "word": "beyanî"
    },
    {
      "word": "serê sibê"
    },
    {
      "word": "sibe"
    },
    {
      "word": "(2)"
    },
    {
      "word": "sibbeyanî"
    },
    {
      "word": "sihar"
    },
    {
      "word": "şefeq"
    },
    {
      "word": "sibeng"
    }
  ],
  "tags": [
    "feminine"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Aurora"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Morgendämmerung"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Morgenrot"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Morgenröte"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Tagesanbruch"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Zwielicht"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Morgen"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Morgengrauen"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Früh"
    },
    {
      "lang": "Çekî",
      "lang_code": "cs",
      "word": "ráno"
    },
    {
      "lang": "Çînî",
      "lang_code": "zh",
      "word": "晨"
    },
    {
      "lang": "Danmarkî",
      "lang_code": "da",
      "word": "morgen"
    },
    {
      "lang": "Endonezyayî",
      "lang_code": "id",
      "word": "pagi"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "صباح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الإبكار"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الإصباح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الأقرح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصادع"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصبح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصبحیة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصبیحة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصدیع"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصریم"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "العاطس"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "العصر"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الغارض"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الغد"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الغداة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفاضح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفتق"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفجر"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفرقان"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الكفة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "اللیاح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "بلجة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "غدیة"
    },
    {
      "lang": "Esperantoyî",
      "lang_code": "eo",
      "word": "matenon"
    },
    {
      "lang": "Esperantoyî",
      "lang_code": "eo",
      "word": "mateno"
    },
    {
      "lang": "Esperantoyî",
      "lang_code": "eo",
      "word": "matene"
    },
    {
      "lang": "Estonî",
      "lang_code": "et",
      "word": "hommikust"
    },
    {
      "lang": "Estonî",
      "lang_code": "et",
      "word": "hommikul"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "صبح"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "شروع روز"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "سرصبح"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "بامداد"
    },
    {
      "lang": "Fînî",
      "lang_code": "fi",
      "word": "aamu"
    },
    {
      "lang": "Fînî",
      "lang_code": "fi",
      "word": "huomen"
    },
    {
      "lang": "Fransî",
      "lang_code": "fr",
      "word": "matin"
    },
    {
      "lang": "Fransî",
      "lang_code": "fr",
      "word": "matinée"
    },
    {
      "lang": "Holendî",
      "lang_code": "nl",
      "word": "morgen"
    },
    {
      "lang": "Îbranî",
      "lang_code": "he",
      "word": "שחרית"
    },
    {
      "lang": "Îbranî",
      "lang_code": "he",
      "word": "שחר"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "aurora"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "dawn"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "daybreak"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "morning"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "cockcrow"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "morn"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "dayspring"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "peep of day"
    },
    {
      "lang": "Îrlendî",
      "lang_code": "ga",
      "word": "maidin"
    },
    {
      "lang": "Îtalî",
      "lang_code": "it",
      "word": "mattina"
    },
    {
      "lang": "îzlendî",
      "lang_code": "is",
      "word": "morgun"
    },
    {
      "lang": "Japonî",
      "lang_code": "ja",
      "word": "朝"
    },
    {
      "lang": "Katalanî",
      "lang_code": "ca",
      "word": "matí"
    },
    {
      "lang": "Koreyî",
      "lang_code": "ko",
      "roman": "achim",
      "word": "아침"
    },
    {
      "lang": "Luksembûrgî",
      "lang_code": "lb",
      "word": "moien"
    },
    {
      "lang": "Luksembûrgî",
      "lang_code": "lb",
      "word": "moie"
    },
    {
      "lang": "Makedonî",
      "lang_code": "mk",
      "word": "utro"
    },
    {
      "lang": "Mecarî",
      "lang_code": "hu",
      "word": "reggel"
    },
    {
      "lang": "Norwecî",
      "lang_code": "no",
      "word": "morgen"
    },
    {
      "lang": "Polonî",
      "lang_code": "pl",
      "word": "ranek"
    },
    {
      "lang": "Portugalî",
      "lang_code": "pt",
      "word": "manhã"
    },
    {
      "lang": "Portugalî",
      "lang_code": "pt",
      "word": "madrugada"
    },
    {
      "lang": "Romanyayî",
      "lang_code": "ro",
      "word": "dimineaþã"
    },
    {
      "lang": "Rusî",
      "lang_code": "ru",
      "roman": "utro",
      "word": "утро"
    },
    {
      "lang": "Sirboxirwatî",
      "lang_code": "sh",
      "word": "jutro"
    },
    {
      "lang": "Skotî",
      "lang_code": "sco",
      "word": "màireach"
    },
    {
      "lang": "slovenî",
      "lang_code": "sl",
      "word": "zjutraj"
    },
    {
      "lang": "slovenî",
      "lang_code": "sl",
      "word": "jutro"
    },
    {
      "lang": "slovenî",
      "lang_code": "sl",
      "word": "dopoldne"
    },
    {
      "lang": "Somalî",
      "lang_code": "so",
      "word": "subaxnimo"
    },
    {
      "lang": "Somalî",
      "lang_code": "so",
      "word": "subax"
    },
    {
      "lang": "Somalî",
      "lang_code": "so",
      "word": "saaka"
    },
    {
      "lang": "Spanî",
      "lang_code": "es",
      "word": "mañana"
    },
    {
      "lang": "Swêdî",
      "lang_code": "sv",
      "word": "morgon"
    },
    {
      "lang": "tayî, taylendî",
      "lang_code": "unknown",
      "word": "สิ่งที่ยีในอนาคต"
    },
    {
      "lang": "Talişî",
      "lang_code": "tly",
      "word": "maşte"
    },
    {
      "lang": "afrîkansî",
      "lang_code": "af",
      "word": "môre"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "beyan"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "fecir"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "ferda"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "seher"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "şafak"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "sabah"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "tan"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "sabahın alacakaranlığı"
    },
    {
      "lang": "Tirkmenî",
      "lang_code": "tk",
      "word": "irden"
    },
    {
      "lang": "Tirkmenî",
      "lang_code": "tk",
      "word": "ertir"
    },
    {
      "lang": "xirwatî",
      "lang_code": "hr",
      "word": "jutro"
    },
    {
      "lang": "Yûnanî",
      "lang_code": "el",
      "roman": "proí",
      "word": "πρωί"
    }
  ],
  "word": "spêde"
}
{
  "antonyms": [
    {
      "word": "êvar"
    }
  ],
  "categories": [
    "Kurmancî",
    "Navdêr bi kurmancî",
    "Navdêrên mê bi kurmancî",
    "Peyvên kurmancî ji proto-hindûaryanî",
    "Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî",
    "Peyvên kurmancî ji zimanên îranî"
  ],
  "derived": [
    {
      "word": "spêdeyan"
    },
    {
      "word": "spêdeyane"
    },
    {
      "word": "spêdeyî"
    }
  ],
  "etymology_text": "Hevreha pehlewî spêtek, ji îranî, têkildarî spî ku bi pehlewî spêd û bi avestayî speête bû û bi farisî sepîd / sipîd / sefîd / sifîd e. Ji proto-hindûewropî *ḱweyt- (biriqîn, geş bûn) (*kw- ya proto-hindûewropî di zimanên arî dibe çv, dûv re sv û taliyê sp), proto-hindûaryanî *spêt-. Bo zêdetir agahiyan binere spî. Lê dikare ji zimanekî samî jî be, bo nimûne akadî ṣippar(r)ātu.\nBi zazakî: şodir(sodir/şewdir), siba, spêde, beyanî",
  "forms": [
    {
      "form": "spêdeya",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêda",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyên",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdên",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "wê spêdeyê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "wê spêdê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "wan spêdeyan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "wan spêdan",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "demonstrative",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdê",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyino",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdino",
      "tags": [
        "feminine",
        "definite",
        "vocative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyek",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdek",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyin",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdin",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyeke",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeke",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyine",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdine",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "construct",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyekê",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdekê",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdeyinan",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "spêdinan",
      "tags": [
        "feminine",
        "indefinite",
        "oblique",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "سپێده",
      "raw_tags": [
        "kurdî-erebî"
      ]
    },
    {
      "form": "sipeyde"
    },
    {
      "form": "sipêde"
    },
    {
      "form": "speyde"
    }
  ],
  "lang": "Kurmancî",
  "lang_code": "ku",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Navdêr",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "Ji wêjeya klasîk (kurmancî)",
        "Jêgirtin bi kurmancî",
        "Jêgirtinên ji Melayê Cizîrî",
        "Jêgirtinên ji Sidqî Hirorî",
        "Jêgirtinên kitêban bi kurmancî"
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Ji spêdeya zû ve me dest bi kar kiriye."
        },
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              5,
              12
            ]
          ],
          "ref": "Sidqî Hirorî, Kurê Zinarê Serbilind, Weşanên Nûdem, Stokholm, 1996",
          "text": "Berê spêdeyê zû babê wê ji xew rabû, mehîn bire ser avê û anî (...)"
        },
        {
          "ref": "Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640",
          "text": "Firaqê, şev bi axir çûSpêde kifş-i bû dîsaMerîxa nehsê ava bû"
        }
      ],
      "glosses": [
        "destpêka rojê, dema roj hiltê, dema mirov ji xewê şiyar dibin"
      ]
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "word": "berbang"
    },
    {
      "word": "beyan"
    },
    {
      "word": "beyanî"
    },
    {
      "word": "serê sibê"
    },
    {
      "word": "sibe"
    },
    {
      "word": "(2)"
    },
    {
      "word": "sibbeyanî"
    },
    {
      "word": "sihar"
    },
    {
      "word": "şefeq"
    },
    {
      "word": "sibeng"
    }
  ],
  "tags": [
    "feminine"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Aurora"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Morgendämmerung"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Morgenrot"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Morgenröte"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Tagesanbruch"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Zwielicht"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Morgen"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Morgengrauen"
    },
    {
      "lang": "Almanî",
      "lang_code": "de",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Früh"
    },
    {
      "lang": "Çekî",
      "lang_code": "cs",
      "word": "ráno"
    },
    {
      "lang": "Çînî",
      "lang_code": "zh",
      "word": "晨"
    },
    {
      "lang": "Danmarkî",
      "lang_code": "da",
      "word": "morgen"
    },
    {
      "lang": "Endonezyayî",
      "lang_code": "id",
      "word": "pagi"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "صباح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الإبكار"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الإصباح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الأقرح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصادع"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصبح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصبحیة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصبیحة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصدیع"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الصریم"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "العاطس"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "العصر"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الغارض"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الغد"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الغداة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفاضح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفتق"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفجر"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الفرقان"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "الكفة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "اللیاح"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "بلجة"
    },
    {
      "lang": "Erebî",
      "lang_code": "ar",
      "word": "غدیة"
    },
    {
      "lang": "Esperantoyî",
      "lang_code": "eo",
      "word": "matenon"
    },
    {
      "lang": "Esperantoyî",
      "lang_code": "eo",
      "word": "mateno"
    },
    {
      "lang": "Esperantoyî",
      "lang_code": "eo",
      "word": "matene"
    },
    {
      "lang": "Estonî",
      "lang_code": "et",
      "word": "hommikust"
    },
    {
      "lang": "Estonî",
      "lang_code": "et",
      "word": "hommikul"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "صبح"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "شروع روز"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "سرصبح"
    },
    {
      "lang": "Farisî",
      "lang_code": "fa",
      "word": "بامداد"
    },
    {
      "lang": "Fînî",
      "lang_code": "fi",
      "word": "aamu"
    },
    {
      "lang": "Fînî",
      "lang_code": "fi",
      "word": "huomen"
    },
    {
      "lang": "Fransî",
      "lang_code": "fr",
      "word": "matin"
    },
    {
      "lang": "Fransî",
      "lang_code": "fr",
      "word": "matinée"
    },
    {
      "lang": "Holendî",
      "lang_code": "nl",
      "word": "morgen"
    },
    {
      "lang": "Îbranî",
      "lang_code": "he",
      "word": "שחרית"
    },
    {
      "lang": "Îbranî",
      "lang_code": "he",
      "word": "שחר"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "aurora"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "dawn"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "daybreak"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "morning"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "cockcrow"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "morn"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "dayspring"
    },
    {
      "lang": "Îngilîzî",
      "lang_code": "en",
      "word": "peep of day"
    },
    {
      "lang": "Îrlendî",
      "lang_code": "ga",
      "word": "maidin"
    },
    {
      "lang": "Îtalî",
      "lang_code": "it",
      "word": "mattina"
    },
    {
      "lang": "îzlendî",
      "lang_code": "is",
      "word": "morgun"
    },
    {
      "lang": "Japonî",
      "lang_code": "ja",
      "word": "朝"
    },
    {
      "lang": "Katalanî",
      "lang_code": "ca",
      "word": "matí"
    },
    {
      "lang": "Koreyî",
      "lang_code": "ko",
      "roman": "achim",
      "word": "아침"
    },
    {
      "lang": "Luksembûrgî",
      "lang_code": "lb",
      "word": "moien"
    },
    {
      "lang": "Luksembûrgî",
      "lang_code": "lb",
      "word": "moie"
    },
    {
      "lang": "Makedonî",
      "lang_code": "mk",
      "word": "utro"
    },
    {
      "lang": "Mecarî",
      "lang_code": "hu",
      "word": "reggel"
    },
    {
      "lang": "Norwecî",
      "lang_code": "no",
      "word": "morgen"
    },
    {
      "lang": "Polonî",
      "lang_code": "pl",
      "word": "ranek"
    },
    {
      "lang": "Portugalî",
      "lang_code": "pt",
      "word": "manhã"
    },
    {
      "lang": "Portugalî",
      "lang_code": "pt",
      "word": "madrugada"
    },
    {
      "lang": "Romanyayî",
      "lang_code": "ro",
      "word": "dimineaþã"
    },
    {
      "lang": "Rusî",
      "lang_code": "ru",
      "roman": "utro",
      "word": "утро"
    },
    {
      "lang": "Sirboxirwatî",
      "lang_code": "sh",
      "word": "jutro"
    },
    {
      "lang": "Skotî",
      "lang_code": "sco",
      "word": "màireach"
    },
    {
      "lang": "slovenî",
      "lang_code": "sl",
      "word": "zjutraj"
    },
    {
      "lang": "slovenî",
      "lang_code": "sl",
      "word": "jutro"
    },
    {
      "lang": "slovenî",
      "lang_code": "sl",
      "word": "dopoldne"
    },
    {
      "lang": "Somalî",
      "lang_code": "so",
      "word": "subaxnimo"
    },
    {
      "lang": "Somalî",
      "lang_code": "so",
      "word": "subax"
    },
    {
      "lang": "Somalî",
      "lang_code": "so",
      "word": "saaka"
    },
    {
      "lang": "Spanî",
      "lang_code": "es",
      "word": "mañana"
    },
    {
      "lang": "Swêdî",
      "lang_code": "sv",
      "word": "morgon"
    },
    {
      "lang": "tayî, taylendî",
      "lang_code": "unknown",
      "word": "สิ่งที่ยีในอนาคต"
    },
    {
      "lang": "Talişî",
      "lang_code": "tly",
      "word": "maşte"
    },
    {
      "lang": "afrîkansî",
      "lang_code": "af",
      "word": "môre"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "beyan"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "fecir"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "ferda"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "seher"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "şafak"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "sabah"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "tan"
    },
    {
      "lang": "Tirkî",
      "lang_code": "tr",
      "word": "sabahın alacakaranlığı"
    },
    {
      "lang": "Tirkmenî",
      "lang_code": "tk",
      "word": "irden"
    },
    {
      "lang": "Tirkmenî",
      "lang_code": "tk",
      "word": "ertir"
    },
    {
      "lang": "xirwatî",
      "lang_code": "hr",
      "word": "jutro"
    },
    {
      "lang": "Yûnanî",
      "lang_code": "el",
      "roman": "proí",
      "word": "πρωί"
    }
  ],
  "word": "spêde"
}

Download raw JSONL data for spêde meaning in Kurmancî (10.5kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable Kurmancî dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-04-26 from the kuwiktionary dump dated 2025-04-20 using wiktextract (89e900c and ea19a0a). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.