"chleb" meaning in Old Polish

See chleb in All languages combined, or Wiktionary

Noun

IPA: /xlʲɛːp/ (note: 10ᵗʰ–15ᵗʰ CE), /xlʲep/ (note: 15ᵗʰ CE) Forms: chlebny [adjective], chlebowy [adjective]
Etymology: Etymology tree Proto-Germanic *hlaibaz Gothic 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 (hlaifs)bor. Proto-Slavic *xlě̀bъ Old Polish chleb Inherited from Proto-Slavic *xlě̀bъ. First attested in the 14th century. Etymology templates: {{etymon|zlw-opl|inh|sla-pro>*xlě̀bъ>bread|id=bread|tree=1}} Etymology tree Proto-Germanic *hlaibaz Gothic 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 (hlaifs)bor. Proto-Slavic *xlě̀bъ Old Polish chleb, {{glossary|Inherited}} Inherited, {{inh|zlw-opl|sla-pro|*xlě̀bъ|||g=|g2=|g3=|id=|lit=|nocat=|pos=|sc=|sort=|tr=|ts=}} Proto-Slavic *xlě̀bъ, {{inh+|zlw-opl|sla-pro|*xlě̀bъ}} Inherited from Proto-Slavic *xlě̀bъ, {{etydate/the|14th century}} the 14th century, {{etydate|14th century}} First attested in the 14th century Head templates: {{zlw-opl-noun|m-in|adj=chlebny|adj2=chlebowy}} chleb m inan (related adjective chlebny or chlebowy)
  1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia) bread; sacramental bread (baked good made of flour and water, usually sourdough or yeast; single loaf of this, sometimes used in the Christian ritual of the Eucharist before the consecration) Tags: inanimate, masculine
    Sense id: en-chleb-zlw-opl-noun-9smCQGfQ Categories (other): Greater Poland Old Polish, Kuyavia Old Polish, Lesser Poland Old Polish, Masovia Old Polish, Old Polish quotations with omitted translation, Sieradz-Łęczyca Old Polish, Silesia Old Polish, Pages with entries, Old Polish entries with etymology trees, Old Polish entries with incorrect language header Disambiguation of Pages with entries: 29 27 6 2 6 18 1 1 10 Disambiguation of Old Polish entries with etymology trees: 78 22 Disambiguation of Old Polish entries with incorrect language header: 79 21
  2. (attested in Masovia, Lesser Poland, figuratively) bread (maintenance, food, often paired with salt) Tags: figuratively, inanimate, masculine
    Sense id: en-chleb-zlw-opl-noun-L3aBMmhR Categories (other): Lesser Poland Old Polish, Masovia Old Polish, Old Polish quotations with omitted translation
The following are not (yet) sense-disambiguated
Derived forms: chlebica, chlebodarca, chlebojedźca, nagnieciony chleb, świni chleb, Świętego Jana chleb, chlebić [imperfective], jeść swój chleb [imperfective] Related terms: chlebojecowy
{
  "derived": [
    {
      "_dis1": "0 0",
      "word": "chlebica"
    },
    {
      "_dis1": "0 0",
      "word": "chlebodarca"
    },
    {
      "_dis1": "0 0",
      "word": "chlebojedźca"
    },
    {
      "_dis1": "0 0",
      "word": "nagnieciony chleb"
    },
    {
      "_dis1": "0 0",
      "word": "świni chleb"
    },
    {
      "_dis1": "0 0",
      "word": "Świętego Jana chleb"
    },
    {
      "_dis1": "0 0",
      "tags": [
        "imperfective"
      ],
      "word": "chlebić"
    },
    {
      "_dis1": "0 0",
      "tags": [
        "imperfective"
      ],
      "word": "jeść swój chleb"
    }
  ],
  "descendants": [
    {
      "depth": 1,
      "templates": [
        {
          "args": {
            "1": "pl",
            "2": "chleb"
          },
          "expansion": "Polish: chleb, chlib, kleb (Middle Polish)\n→ English: chleb",
          "name": "desctree"
        }
      ],
      "text": "Polish: chleb, chlib, kleb (Middle Polish)\n→ English: chleb"
    },
    {
      "depth": 1,
      "templates": [
        {
          "args": {
            "1": "szl",
            "2": "chlyb"
          },
          "expansion": "Silesian: chlyb",
          "name": "desc"
        }
      ],
      "text": "Silesian: chlyb"
    }
  ],
  "etymology_templates": [
    {
      "args": {
        "1": "zlw-opl",
        "2": "inh",
        "3": "sla-pro>*xlě̀bъ>bread",
        "id": "bread",
        "tree": "1"
      },
      "expansion": "Etymology tree\nProto-Germanic *hlaibaz\nGothic 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 (hlaifs)bor.\nProto-Slavic *xlě̀bъ\nOld Polish chleb",
      "name": "etymon"
    },
    {
      "args": {
        "1": "Inherited"
      },
      "expansion": "Inherited",
      "name": "glossary"
    },
    {
      "args": {
        "1": "zlw-opl",
        "2": "sla-pro",
        "3": "*xlě̀bъ",
        "4": "",
        "5": "",
        "g": "",
        "g2": "",
        "g3": "",
        "id": "",
        "lit": "",
        "nocat": "",
        "pos": "",
        "sc": "",
        "sort": "",
        "tr": "",
        "ts": ""
      },
      "expansion": "Proto-Slavic *xlě̀bъ",
      "name": "inh"
    },
    {
      "args": {
        "1": "zlw-opl",
        "2": "sla-pro",
        "3": "*xlě̀bъ"
      },
      "expansion": "Inherited from Proto-Slavic *xlě̀bъ",
      "name": "inh+"
    },
    {
      "args": {
        "1": "14th century"
      },
      "expansion": "the 14th century",
      "name": "etydate/the"
    },
    {
      "args": {
        "1": "14th century"
      },
      "expansion": "First attested in the 14th century",
      "name": "etydate"
    }
  ],
  "etymology_text": "Etymology tree\nProto-Germanic *hlaibaz\nGothic 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 (hlaifs)bor.\nProto-Slavic *xlě̀bъ\nOld Polish chleb\nInherited from Proto-Slavic *xlě̀bъ. First attested in the 14th century.",
  "forms": [
    {
      "form": "chlebny",
      "tags": [
        "adjective"
      ]
    },
    {
      "form": "chlebowy",
      "tags": [
        "adjective"
      ]
    }
  ],
  "head_templates": [
    {
      "args": {
        "1": "m-in",
        "adj": "chlebny",
        "adj2": "chlebowy"
      },
      "expansion": "chleb m inan (related adjective chlebny or chlebowy)",
      "name": "zlw-opl-noun"
    }
  ],
  "lang": "Old Polish",
  "lang_code": "zlw-opl",
  "pos": "noun",
  "related": [
    {
      "_dis1": "0 0",
      "word": "chlebojecowy"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Greater Poland Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Kuyavia Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Lesser Poland Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Masovia Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Old Polish quotations with omitted translation",
          "parents": [
            "Quotations with omitted translation",
            "Entry maintenance"
          ],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Sieradz-Łęczyca Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Silesia Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "_dis": "29 27 6 2 6 18 1 1 10",
          "kind": "other",
          "name": "Pages with entries",
          "parents": [],
          "source": "w+disamb"
        },
        {
          "_dis": "78 22",
          "kind": "other",
          "name": "Old Polish entries with etymology trees",
          "parents": [
            "Entries with etymology trees",
            "Entry maintenance"
          ],
          "source": "w+disamb"
        },
        {
          "_dis": "79 21",
          "kind": "other",
          "name": "Old Polish entries with incorrect language header",
          "parents": [
            "Entries with incorrect language header",
            "Entry maintenance"
          ],
          "source": "w+disamb"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 13, 8:",
          "text": "Ne iest strach boszi przed oczima gich. Czili ne poznaiø wszitcy, czso stroiø lichotø, gisz to szrø lud moy iaco karmø chleba?",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 40, 10:",
          "text": "Czlowek..., w iegosz iesm pwal, iensze iadl chleby moie, vweliczil na mø zdradø",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 41, 3:",
          "text": "Bili mi sø zlzi moie chlebowe we dne y w noczi, gdi molwø mi na kaszde: Gdze iest bog twoy",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 79, 6:",
          "text": "Karmicz bødzesz nas chlebem zlez a pyczye dasz nam we zlzach w merze",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 101, 5:",
          "text": "Zeschlo iest sercze moie, bo iesm zapomnal giescz chleba mego",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 101, 10:",
          "text": "Popyol iaco chleb iadl iesm, a pyczye moie se płaczem smeszal iesm",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 103, 16:",
          "text": "Aby wiwyodl chleeb z szemye",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 103, 17:",
          "text": "Chleeb *serczse czlowyeczye sczwyrdzy albo possyly",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 104, 39:",
          "text": "Prosyly y przyszla cyecyerza, y chleba nebyesskego nasycyl ge",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 131, 16:",
          "text": "Vboghe gego naszyczø chlebow",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Ann 7:",
          "text": "Napelneny pyrzwey, za chlebmy sø se posadzely",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "15th century, Ojcze nasz - Modlitwa Pańska - Oratio Dominica, page 3:",
          "text": "Chleb nasz phszedny day nam dzysya",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole, Łęczyca, Poznań, line 10:",
          "text": "Stol weliky sweboda, staye na nym pywo y voda, y k temu møszo y chlep",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 56:",
          "text": "Wsząl chleeb w swąthe y teesz welebnee rancze swoy",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1876-1929 [1449], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie, volume XV, page 475:",
          "text": "Proverbium: Mowa szyą da movycz, a chleb yescz",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume V, page 254:",
          "text": "Chleba panis",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 16, 12:",
          "text": "Wyeczyor bødzeczye geszcz myøsso, a rano nasyczeny bødzeczye... chlyebem",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 16, 15:",
          "text": "To gest ten chleb, *kto dal wam pan k gedzenyu... Sbiray yø kaszdi, czso dosycz ma k *genyv",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 34, 25:",
          "text": "Nye bødzesz offyerowacz na kwassonem chlebye krwye offyery mey",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 21, 8:",
          "text": "Bo iest poswyøczon bogv swemv a chlebi obyetne offyerowacz bødze",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 4, 7:",
          "text": "Stoi... obietny owinø modrim plasczem... Chlebi zawszdi na nyem bødø",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 21, 6:",
          "text": "Tedi kaplan dal gemu chleb poswyøtni, bo gynego chleba tu nye bilo, geno chlebowye obyetowany",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], chapter III, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), Reg 14, 3:",
          "text": "Weszmy na swø røkø dzesyøcz chlebow a pokrøtø",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 9, 29:",
          "text": "Ktorim poleczoni bili ssødi swyøte, wlodnøly nad chlebi a nad wynem",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 10, 33:",
          "text": "Abi z nas kaszdi dal trzecyznø szelyøgow... ku chlebom obyetnim",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "History of Slavic lawmaking",
          "ref": "1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. \"Ortyls\"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 50:",
          "text": "Myesczanyn, czo szyedzy w lawyczy a przedawa chleb albo czokolwyek gynnego, thego dobrze wybracz w radą",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1881 [1460], “Wydanie krakowskie dzieła Jana z Turrekrematy Explanatio in Psalterium”, in Józef Przyborowski, editor, Przegląd Bibliograficzno-Archeologiczny. Dwutygodnik ilustrowany poświęcony bibliografii, archeologii, numizmatyce, heraldyce, historii, sztukom pięknym i literaturze, volume I, Bydgoszcz, page 187:",
          "text": "Boze, daj pokoy, myr a k themu pokratha chleba y czeszky szyr!",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej, Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 399:",
          "text": "Panis comeditur... chleb szyą gye",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 19:",
          "text": "Obyethnymy chleby proposicionis panibus",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 39:",
          "text": "Po skybye chleba colidriam panis",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 85:",
          "text": "W chlebyech in panibus",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski, Krakow, Brodnia, page 88a:",
          "text": "Melchyszedech chleb y wyno w szluszbye boszkyey offyerowal",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 300:",
          "text": "Yeszlysz szyn boszy, rzekny, yszeby kamyenye tho chlebem szyą stalo",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 300:",
          "text": "Nye w samym chlyebye szyvye czlovyek alye ve wsszelkym slove, chtore pochodzy z vsth boszych",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1874-1891 [XV ex.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, Zator, Lesser Poland Voivodeship, page 142:",
          "text": "Po skybye chlyeba post buccellam",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 204:",
          "text": "Beda mieni, iże po roce *myny uczynił a po czworgu chleba tegoż dnia cudo",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 274:",
          "text": "Przyjacielu, daj mi wza­jem troje chleba",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 535:",
          "text": "O Judaszu,... ty ręce, które... chleb na puszczy rozmnożyły, umywają tobie twoje nogi niedostojne",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 540:",
          "text": "Yen vzywa chlyeba mego nye przeto, by pomogl, alye by tayemnye zavadzyl, podnyeszye pyątą svoyą nad mye",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 553:",
          "text": "Tego dla Judasz jest wziął kęs chleba rozmoczonego",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "XV p. post., Wokabularz petersburski II, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.F.ch.XVI.12, page 10:",
          "text": "Turestia ogorzali chlep",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 86r:",
          "text": "Muscidus panis splesznyaly chleb",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 101r:",
          "text": "Pinsere id est pistare panem facere backen chleb pyecz",
          "type": "quote"
        }
      ],
      "glosses": [
        "bread; sacramental bread (baked good made of flour and water, usually sourdough or yeast; single loaf of this, sometimes used in the Christian ritual of the Eucharist before the consecration)"
      ],
      "id": "en-chleb-zlw-opl-noun-9smCQGfQ",
      "links": [
        [
          "bread",
          "bread"
        ],
        [
          "sacramental bread",
          "sacramental bread"
        ]
      ],
      "qualifier": "attested in Lesser Poland; Greater Poland; Silesia; attested in Lesser Poland; Greater Poland; Silesia",
      "raw_glosses": [
        "(attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia) bread; sacramental bread (baked good made of flour and water, usually sourdough or yeast; single loaf of this, sometimes used in the Christian ritual of the Eucharist before the consecration)"
      ],
      "tags": [
        "inanimate",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Lesser Poland Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Masovia Old Polish",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Old Polish quotations with omitted translation",
          "parents": [
            "Quotations with omitted translation",
            "Entry maintenance"
          ],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "1874-1891 [c. 1420], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIV, page 81:",
          "text": "Bo z wczena mødrego dobywayø czczy y chleba dobrego",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1922 [1471], “Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich”, in Kazimierz Tymieniecki, editor, Prace Komisji Hisorycznej, volume 3, Masovia, page 15:",
          "text": "Jaco moy synowyecz rodzony, Wawrzinyecz, nye wyschethschy s mego domv, s mego chleba y s moyey soly... any zabil gwaltem Andrzeyowego czlowyeka",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1922 [1472], “Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich”, in Kazimierz Tymieniecki, editor, Prace Komisji Hisorycznej, volume 3, Masovia, page 77:",
          "text": "Gernold pr[ze]sz svego syna Pyothra, kthorego choua w domv swem y na szvem chlebye, nye sbil barthnyka",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1950 [1472], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3087, Warsaw:",
          "text": "Jako sszyn moy badacz ssze mną na genem chlebye y w yenem domv nyedzelny przikaza* nym moym *dzewthky szluzebney Dorothyey oth *Ondrzeya... nye odegnal",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne, volume VIII, Chęciny, page 19:",
          "text": "Maczey Zakrzewsky nye zachowal w do­mu swogym na swym chlebie y na pywye zlodzeyow, lotrow",
          "type": "quote"
        }
      ],
      "glosses": [
        "bread (maintenance, food, often paired with salt)"
      ],
      "id": "en-chleb-zlw-opl-noun-L3aBMmhR",
      "links": [
        [
          "bread",
          "bread"
        ]
      ],
      "qualifier": "attested in Masovia; Lesser Poland; attested in Masovia; Lesser Poland",
      "raw_glosses": [
        "(attested in Masovia, Lesser Poland, figuratively) bread (maintenance, food, often paired with salt)"
      ],
      "tags": [
        "figuratively",
        "inanimate",
        "masculine"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "/xlʲɛːp/",
      "note": "10ᵗʰ–15ᵗʰ CE"
    },
    {
      "ipa": "/xlʲep/",
      "note": "15ᵗʰ CE"
    }
  ],
  "word": "chleb"
}
{
  "categories": [
    "Old Polish entries with etymology trees",
    "Old Polish entries with incorrect language header",
    "Old Polish inanimate nouns",
    "Old Polish lemmas",
    "Old Polish masculine nouns",
    "Old Polish nouns",
    "Old Polish terms derived from Gothic",
    "Old Polish terms derived from Proto-Germanic",
    "Old Polish terms derived from Proto-Slavic",
    "Old Polish terms inherited from Proto-Slavic",
    "Old Polish terms with IPA pronunciation",
    "Pages with 3 entries",
    "Pages with entries",
    "pl:Breads",
    "pl:Foods",
    "pl:Grains",
    "zlw-opl:Breads",
    "zlw-opl:Foods"
  ],
  "derived": [
    {
      "word": "chlebica"
    },
    {
      "word": "chlebodarca"
    },
    {
      "word": "chlebojedźca"
    },
    {
      "word": "nagnieciony chleb"
    },
    {
      "word": "świni chleb"
    },
    {
      "word": "Świętego Jana chleb"
    },
    {
      "tags": [
        "imperfective"
      ],
      "word": "chlebić"
    },
    {
      "tags": [
        "imperfective"
      ],
      "word": "jeść swój chleb"
    }
  ],
  "descendants": [
    {
      "depth": 1,
      "templates": [
        {
          "args": {
            "1": "pl",
            "2": "chleb"
          },
          "expansion": "Polish: chleb, chlib, kleb (Middle Polish)\n→ English: chleb",
          "name": "desctree"
        }
      ],
      "text": "Polish: chleb, chlib, kleb (Middle Polish)\n→ English: chleb"
    },
    {
      "depth": 1,
      "templates": [
        {
          "args": {
            "1": "szl",
            "2": "chlyb"
          },
          "expansion": "Silesian: chlyb",
          "name": "desc"
        }
      ],
      "text": "Silesian: chlyb"
    }
  ],
  "etymology_templates": [
    {
      "args": {
        "1": "zlw-opl",
        "2": "inh",
        "3": "sla-pro>*xlě̀bъ>bread",
        "id": "bread",
        "tree": "1"
      },
      "expansion": "Etymology tree\nProto-Germanic *hlaibaz\nGothic 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 (hlaifs)bor.\nProto-Slavic *xlě̀bъ\nOld Polish chleb",
      "name": "etymon"
    },
    {
      "args": {
        "1": "Inherited"
      },
      "expansion": "Inherited",
      "name": "glossary"
    },
    {
      "args": {
        "1": "zlw-opl",
        "2": "sla-pro",
        "3": "*xlě̀bъ",
        "4": "",
        "5": "",
        "g": "",
        "g2": "",
        "g3": "",
        "id": "",
        "lit": "",
        "nocat": "",
        "pos": "",
        "sc": "",
        "sort": "",
        "tr": "",
        "ts": ""
      },
      "expansion": "Proto-Slavic *xlě̀bъ",
      "name": "inh"
    },
    {
      "args": {
        "1": "zlw-opl",
        "2": "sla-pro",
        "3": "*xlě̀bъ"
      },
      "expansion": "Inherited from Proto-Slavic *xlě̀bъ",
      "name": "inh+"
    },
    {
      "args": {
        "1": "14th century"
      },
      "expansion": "the 14th century",
      "name": "etydate/the"
    },
    {
      "args": {
        "1": "14th century"
      },
      "expansion": "First attested in the 14th century",
      "name": "etydate"
    }
  ],
  "etymology_text": "Etymology tree\nProto-Germanic *hlaibaz\nGothic 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 (hlaifs)bor.\nProto-Slavic *xlě̀bъ\nOld Polish chleb\nInherited from Proto-Slavic *xlě̀bъ. First attested in the 14th century.",
  "forms": [
    {
      "form": "chlebny",
      "tags": [
        "adjective"
      ]
    },
    {
      "form": "chlebowy",
      "tags": [
        "adjective"
      ]
    }
  ],
  "head_templates": [
    {
      "args": {
        "1": "m-in",
        "adj": "chlebny",
        "adj2": "chlebowy"
      },
      "expansion": "chleb m inan (related adjective chlebny or chlebowy)",
      "name": "zlw-opl-noun"
    }
  ],
  "lang": "Old Polish",
  "lang_code": "zlw-opl",
  "pos": "noun",
  "related": [
    {
      "word": "chlebojecowy"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "Greater Poland Old Polish",
        "Kuyavia Old Polish",
        "Lesser Poland Old Polish",
        "Masovia Old Polish",
        "Old Polish quotations with omitted translation",
        "Old Polish terms with quotations",
        "Sieradz-Łęczyca Old Polish",
        "Silesia Old Polish"
      ],
      "examples": [
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 13, 8:",
          "text": "Ne iest strach boszi przed oczima gich. Czili ne poznaiø wszitcy, czso stroiø lichotø, gisz to szrø lud moy iaco karmø chleba?",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 40, 10:",
          "text": "Czlowek..., w iegosz iesm pwal, iensze iadl chleby moie, vweliczil na mø zdradø",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 41, 3:",
          "text": "Bili mi sø zlzi moie chlebowe we dne y w noczi, gdi molwø mi na kaszde: Gdze iest bog twoy",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 79, 6:",
          "text": "Karmicz bødzesz nas chlebem zlez a pyczye dasz nam we zlzach w merze",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 101, 5:",
          "text": "Zeschlo iest sercze moie, bo iesm zapomnal giescz chleba mego",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 101, 10:",
          "text": "Popyol iaco chleb iadl iesm, a pyczye moie se płaczem smeszal iesm",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 103, 16:",
          "text": "Aby wiwyodl chleeb z szemye",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 103, 17:",
          "text": "Chleeb *serczse czlowyeczye sczwyrdzy albo possyly",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 104, 39:",
          "text": "Prosyly y przyszla cyecyerza, y chleba nebyesskego nasycyl ge",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 131, 16:",
          "text": "Vboghe gego naszyczø chlebow",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament",
          "ref": "1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Ann 7:",
          "text": "Napelneny pyrzwey, za chlebmy sø se posadzely",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "15th century, Ojcze nasz - Modlitwa Pańska - Oratio Dominica, page 3:",
          "text": "Chleb nasz phszedny day nam dzysya",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole, Łęczyca, Poznań, line 10:",
          "text": "Stol weliky sweboda, staye na nym pywo y voda, y k temu møszo y chlep",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 56:",
          "text": "Wsząl chleeb w swąthe y teesz welebnee rancze swoy",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1876-1929 [1449], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie, volume XV, page 475:",
          "text": "Proverbium: Mowa szyą da movycz, a chleb yescz",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume V, page 254:",
          "text": "Chleba panis",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 16, 12:",
          "text": "Wyeczyor bødzeczye geszcz myøsso, a rano nasyczeny bødzeczye... chlyebem",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 16, 15:",
          "text": "To gest ten chleb, *kto dal wam pan k gedzenyu... Sbiray yø kaszdi, czso dosycz ma k *genyv",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 34, 25:",
          "text": "Nye bødzesz offyerowacz na kwassonem chlebye krwye offyery mey",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 21, 8:",
          "text": "Bo iest poswyøczon bogv swemv a chlebi obyetne offyerowacz bødze",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 4, 7:",
          "text": "Stoi... obietny owinø modrim plasczem... Chlebi zawszdi na nyem bødø",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 21, 6:",
          "text": "Tedi kaplan dal gemu chleb poswyøtni, bo gynego chleba tu nye bilo, geno chlebowye obyetowany",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], chapter III, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), Reg 14, 3:",
          "text": "Weszmy na swø røkø dzesyøcz chlebow a pokrøtø",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 9, 29:",
          "text": "Ktorim poleczoni bili ssødi swyøte, wlodnøly nad chlebi a nad wynem",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1930 [c. 1455], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 10, 33:",
          "text": "Abi z nas kaszdi dal trzecyznø szelyøgow... ku chlebom obyetnim",
          "type": "quote"
        },
        {
          "english": "History of Slavic lawmaking",
          "ref": "1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. \"Ortyls\"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 50:",
          "text": "Myesczanyn, czo szyedzy w lawyczy a przedawa chleb albo czokolwyek gynnego, thego dobrze wybracz w radą",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1881 [1460], “Wydanie krakowskie dzieła Jana z Turrekrematy Explanatio in Psalterium”, in Józef Przyborowski, editor, Przegląd Bibliograficzno-Archeologiczny. Dwutygodnik ilustrowany poświęcony bibliografii, archeologii, numizmatyce, heraldyce, historii, sztukom pięknym i literaturze, volume I, Bydgoszcz, page 187:",
          "text": "Boze, daj pokoy, myr a k themu pokratha chleba y czeszky szyr!",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej, Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 399:",
          "text": "Panis comeditur... chleb szyą gye",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 19:",
          "text": "Obyethnymy chleby proposicionis panibus",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 39:",
          "text": "Po skybye chleba colidriam panis",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 85:",
          "text": "W chlebyech in panibus",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski, Krakow, Brodnia, page 88a:",
          "text": "Melchyszedech chleb y wyno w szluszbye boszkyey offyerowal",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 300:",
          "text": "Yeszlysz szyn boszy, rzekny, yszeby kamyenye tho chlebem szyą stalo",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 300:",
          "text": "Nye w samym chlyebye szyvye czlovyek alye ve wsszelkym slove, chtore pochodzy z vsth boszych",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1874-1891 [XV ex.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, Zator, Lesser Poland Voivodeship, page 142:",
          "text": "Po skybye chlyeba post buccellam",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 204:",
          "text": "Beda mieni, iże po roce *myny uczynił a po czworgu chleba tegoż dnia cudo",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 274:",
          "text": "Przyjacielu, daj mi wza­jem troje chleba",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 535:",
          "text": "O Judaszu,... ty ręce, które... chleb na puszczy rozmnożyły, umywają tobie twoje nogi niedostojne",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 540:",
          "text": "Yen vzywa chlyeba mego nye przeto, by pomogl, alye by tayemnye zavadzyl, podnyeszye pyątą svoyą nad mye",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 553:",
          "text": "Tego dla Judasz jest wziął kęs chleba rozmoczonego",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "XV p. post., Wokabularz petersburski II, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.F.ch.XVI.12, page 10:",
          "text": "Turestia ogorzali chlep",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 86r:",
          "text": "Muscidus panis splesznyaly chleb",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 101r:",
          "text": "Pinsere id est pistare panem facere backen chleb pyecz",
          "type": "quote"
        }
      ],
      "glosses": [
        "bread; sacramental bread (baked good made of flour and water, usually sourdough or yeast; single loaf of this, sometimes used in the Christian ritual of the Eucharist before the consecration)"
      ],
      "links": [
        [
          "bread",
          "bread"
        ],
        [
          "sacramental bread",
          "sacramental bread"
        ]
      ],
      "qualifier": "attested in Lesser Poland; Greater Poland; Silesia; attested in Lesser Poland; Greater Poland; Silesia",
      "raw_glosses": [
        "(attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia) bread; sacramental bread (baked good made of flour and water, usually sourdough or yeast; single loaf of this, sometimes used in the Christian ritual of the Eucharist before the consecration)"
      ],
      "tags": [
        "inanimate",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Lesser Poland Old Polish",
        "Masovia Old Polish",
        "Old Polish quotations with omitted translation",
        "Old Polish terms with quotations"
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "1874-1891 [c. 1420], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIV, page 81:",
          "text": "Bo z wczena mødrego dobywayø czczy y chleba dobrego",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1922 [1471], “Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich”, in Kazimierz Tymieniecki, editor, Prace Komisji Hisorycznej, volume 3, Masovia, page 15:",
          "text": "Jaco moy synowyecz rodzony, Wawrzinyecz, nye wyschethschy s mego domv, s mego chleba y s moyey soly... any zabil gwaltem Andrzeyowego czlowyeka",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1922 [1472], “Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich”, in Kazimierz Tymieniecki, editor, Prace Komisji Hisorycznej, volume 3, Masovia, page 77:",
          "text": "Gernold pr[ze]sz svego syna Pyothra, kthorego choua w domv swem y na szvem chlebye, nye sbil barthnyka",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1950 [1472], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3087, Warsaw:",
          "text": "Jako sszyn moy badacz ssze mną na genem chlebye y w yenem domv nyedzelny przikaza* nym moym *dzewthky szluzebney Dorothyey oth *Ondrzeya... nye odegnal",
          "type": "quote"
        },
        {
          "ref": "1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne, volume VIII, Chęciny, page 19:",
          "text": "Maczey Zakrzewsky nye zachowal w do­mu swogym na swym chlebie y na pywye zlodzeyow, lotrow",
          "type": "quote"
        }
      ],
      "glosses": [
        "bread (maintenance, food, often paired with salt)"
      ],
      "links": [
        [
          "bread",
          "bread"
        ]
      ],
      "qualifier": "attested in Masovia; Lesser Poland; attested in Masovia; Lesser Poland",
      "raw_glosses": [
        "(attested in Masovia, Lesser Poland, figuratively) bread (maintenance, food, often paired with salt)"
      ],
      "tags": [
        "figuratively",
        "inanimate",
        "masculine"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "/xlʲɛːp/",
      "note": "10ᵗʰ–15ᵗʰ CE"
    },
    {
      "ipa": "/xlʲep/",
      "note": "15ᵗʰ CE"
    }
  ],
  "word": "chleb"
}

Download raw JSONL data for chleb meaning in Old Polish (18.9kB)

{
  "called_from": "form_descriptions/1831",
  "msg": "unrecognized sense qualifier: attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia",
  "path": [
    "chleb"
  ],
  "section": "Old Polish",
  "subsection": "noun",
  "title": "chleb",
  "trace": ""
}

{
  "called_from": "form_descriptions/1831",
  "msg": "unrecognized sense qualifier: attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia",
  "path": [
    "chleb"
  ],
  "section": "Old Polish",
  "subsection": "noun",
  "title": "chleb",
  "trace": ""
}

{
  "called_from": "form_descriptions/1831",
  "msg": "unrecognized sense qualifier: attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia",
  "path": [
    "chleb"
  ],
  "section": "Old Polish",
  "subsection": "noun",
  "title": "chleb",
  "trace": ""
}

{
  "called_from": "form_descriptions/1831",
  "msg": "unrecognized sense qualifier: attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia",
  "path": [
    "chleb"
  ],
  "section": "Old Polish",
  "subsection": "noun",
  "title": "chleb",
  "trace": ""
}

{
  "called_from": "form_descriptions/1831",
  "msg": "unrecognized sense qualifier: attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia",
  "path": [
    "chleb"
  ],
  "section": "Old Polish",
  "subsection": "noun",
  "title": "chleb",
  "trace": ""
}

{
  "called_from": "form_descriptions/1831",
  "msg": "unrecognized sense qualifier: attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Kuyavia, Masovia, Silesia",
  "path": [
    "chleb"
  ],
  "section": "Old Polish",
  "subsection": "noun",
  "title": "chleb",
  "trace": ""
}

This page is a part of the kaikki.org machine-readable Old Polish dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-03-26 from the enwiktionary dump dated 2025-03-21 using wiktextract (fef8596 and 633533e). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.