"apsis" meaning in Latein

See apsis in All languages combined, or Wiktionary

Noun

Etymology: Entlehnung aus dem altgriechischen Substantiv ἁψίς (hapsis^☆) ^(→ grc), ionisch ἀψίς (apsis^☆) ^(→ grc) Forms: absida [variant], apsis [nominative, singular], apsīdēs [nominative, plural], apsīdis [genitive, singular], apsīdum [genitive, plural], apsīdī [dative, singular], apsīdibus [dative, plural], apsīda [accusative, singular], apsīdem [accusative, singular], apsīdas [accusative, plural], apsis [singular], apsīdēs [plural], apsīde [ablative, singular], apsīdibus [ablative, plural]
  1. Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis
    Sense id: de-apsis-la-noun-pU0KBKOf Topics: astronomy
  2. Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen Tags: geometry
    Sense id: de-apsis-la-noun-ZUmLWqEE
  3. längliche, runde, tief gewölbte Schale
    Sense id: de-apsis-la-noun-Cwn6YBCh
  4. Apsis, Altarraum, Chorkapelle
    Sense id: de-apsis-la-noun-K5MJSYAh
The following are not (yet) sense-disambiguated
Synonyms: semicirculus Hypernyms: vas Translations (Architektur, Christentum: Apsis, Altarraum, Chorkapelle): Apsis [feminine] (Deutsch), Altarraum [feminine] (Deutsch), Chorkapelle [feminine] (Deutsch) Translations (Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis): Bahn [feminine] (Deutsch), Kreisbahn [feminine] (Deutsch), Planetenbahn [feminine] (Deutsch), Apsis [feminine] (Deutsch) Translations (Geometrie: Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen): Halbkreis [masculine] (Deutsch), Bogen [masculine] (Deutsch) Translations (längliche, runde, tief gewölbte Schale): Schale [feminine] (Deutsch)
{
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Anagramm sortiert (Latein)",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Latein",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Rückläufige Wörterliste (Latein)",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Substantiv (Latein)",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Substantiv 3. Deklination (Latein)",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Siehe auch",
      "orig": "siehe auch",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Übersetzungen (Altgriechisch)",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "etymology_text": "Entlehnung aus dem altgriechischen Substantiv ἁψίς (hapsis^☆) ^(→ grc), ionisch ἀψίς (apsis^☆) ^(→ grc)",
  "forms": [
    {
      "form": "absida",
      "tags": [
        "variant"
      ]
    },
    {
      "form": "apsis",
      "tags": [
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdēs",
      "tags": [
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdis",
      "tags": [
        "genitive",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdum",
      "tags": [
        "genitive",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdī",
      "tags": [
        "dative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdibus",
      "tags": [
        "dative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīda",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdem",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdas",
      "tags": [
        "accusative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsis",
      "raw_tags": [
        "Vokativ"
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdēs",
      "raw_tags": [
        "Vokativ"
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīde",
      "tags": [
        "ablative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdibus",
      "tags": [
        "ablative",
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": "3",
      "word": "vas"
    }
  ],
  "lang": "Latein",
  "lang_code": "la",
  "pos": "noun",
  "senses": [
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 146–147.",
          "text": "„pluribus de causis haec omnia accidunt: prima circulorum, quos Graeci ἀψῖδας in stellis vocant; etenim Graecis utendum erit vocabulis. […] ergo ab alio cuique centro apsides suae exsurgunt ideoque diversos habent orbes motusque dissimiles, quoniam interiores apsidas necesse est breviores esse.“ (Plin. nat. 2,63)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 147.",
          "text": "„igitur a terrae centro apsides altissimae sunt Saturno in scorpione, Iovi in virgine, Marti in leone, soli in geminis, Veneri in sagittario, Mercurio in capricorno, lunae in tauro, mediis omnium partibus, et e contrario ad terrae centrum humillimae atque proximae. sic fit ut tardius moveri videantur, cum altissimo ambitu feruntur, non quia adcelerent tardentve naturales motus, qui certi ac singuli sunt illis, sed quia deductas ab summa apside lineas coartari ad centrum necesse est, sicut in rotis radios, idemque motus alias maior, alias minor centri propinquitate sentitur.“ (Plin. nat. 2,64)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 147.",
          "text": "„altera sublimitatium causa, quoniam a suo centro apsidas altissimas habent in aliis signis, Saturnus in librae parte vicesima, […].“ (Plin. nat. 2,65)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 149.",
          "text": "„multo id magis in vespertino earum exortu, toto sole adverso cum in summas apsidas expelluntur minimaeque cernuntur, quoniam altissime absunt, is et minimo feruntur motu, tanto minore, cum hoc in altissimis apsidum evenit signis.“ (Plin. nat. 2,70)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 150.",
          "text": "„conversas habent utraeque apsidas ut infra solem sitae, tantumque circulis earum subter est quantum superne praedictarum, et ideo non possunt abesse amplius, quoniam curvatura apsidum ibi non habet longitudinem maiorem. ergo utrique simili ratione modum statuunt apsidum suarum margines, ac spatia longitudinis latitudinum evagatione pensant.“ (Plin. nat. 2,72)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 152.",
          "text": "„Colores ratio altitudinum temperat, siquidem earum similitudinem trahunt, in quarum aera venere subeundo, tinguitque adpropinquantes utralibet alieni meatus circulus, frigidior in pallorem, ardentior in ruborem, ventosus in horrorem, sol atque commissurae apsidum extremaeque orbitae atram in obscuritatem.“ (Plin. nat. 2,79)"
        },
        {
          "ref": "Martianus Minneus Felix Capella; James Willis (Herausgeber): De nuptiis Philologiae et Mercurii. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1983 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 335.",
          "text": "„cui licet cum duobus super positis ortus, occasus stationesque ac reditus videantur esse communes, tamen et altitudinem propriam et stationem propriam et absidem suam exceptam ceteris novit.“ (Mart. Cap. 8,884)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis"
      ],
      "id": "de-apsis-la-noun-pU0KBKOf",
      "sense_index": "1",
      "topics": [
        "astronomy"
      ]
    },
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Gaius Plinius Caecilius Secundus: Epistularum libri novem, Epistularum ad Traianum liber, Panegyricus. Recensuit Mauritius Schuster, editionem tertiam curavit Rudolphus Hanslik. 3. Auflage. B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Stuttgart/Leipzig 1992, ISBN 3-8154-1657-4 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 62.",
          "text": "„adnectitur angulo cubiculum in hapsida curvatum, quod ambitum solis fenestris omnibus sequitur.“ (Plin. epist. 2,17,8)"
        },
        {
          "ref": "P. Flavius Vegetius Renatus; Alf Önnerfors (Herausgeber): Epitoma rei militaris. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig/Stuttgart 1995, ISBN 3-519-01872-1 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 214.",
          "text": "„Plutei dicuntur qui ad similitudinem absidis contexuntur e vimine […].“ (Veget. mil. 4,15,5)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen"
      ],
      "id": "de-apsis-la-noun-ZUmLWqEE",
      "sense_index": "2",
      "tags": [
        "geometry"
      ]
    },
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive) , Seite 524.",
          "text": "„Idem Celsus libro nono decimo digestorum, commentariorum septimo scribit auro legato ea, quae inaurata sunt, non deberi, nec aurea emblemata, quae in absidibus argenteis sint.“ (Paul. dig. 34,2,19,6)"
        },
        {
          "ref": "Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive) , Seite 525.",
          "text": "„aurea emblemata, quae in lapidibus apsidibus argenteis essent et replumbari possent, deberi Gallus ait: sed Labeo improbat.“ (Paul. dig. 34,2,32,1)"
        },
        {
          "ref": "Isidorus Hispalensis episcopus: Etymologiarum sive originum libri XX. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. 1. Auflage. Tomus I libros I–X continens, Oxford 1911 (Scriptorum classicorum bibliotheca Oxoniensis)",
          "text": "„Parapsis quadriangulum et quadrilaterum vas, id est paribus absidis.“ (Isid. etym. 20,4,10)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "längliche, runde, tief gewölbte Schale"
      ],
      "id": "de-apsis-la-noun-Cwn6YBCh",
      "sense_index": "3"
    },
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Aurelius Augustinus episcopus Hipponensis, Epistulae, 125,2",
          "text": "„tamen quod de nobis senserit, pene clamavit: nec ipsa tantum, verum etiam sancti filii eius, qui hoc etiam ipsa die in abside dixerunt.“"
        },
        {
          "ref": "Aurelius Augustinus episcopus Hipponensis, Epistulae, 126,1",
          "text": "„Dicebam ego quibus poteram, qui ad nos in absidem honoratiores et graviores ascenderant, nec a promissi fide me posse dimoveri, nec ab alio episcopo in ecclesia mihi tradita, nisi me interrogato ac permittente, posse ordinari;“"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Apsis, Altarraum, Chorkapelle"
      ],
      "id": "de-apsis-la-noun-K5MJSYAh",
      "raw_tags": [
        "Architektur",
        "Christentum"
      ],
      "sense_index": "4"
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "lang": "Latein",
      "lang_code": "la"
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "sense_index": "2",
      "word": "semicirculus"
    }
  ],
  "tags": [
    "feminine"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Bahn"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Kreisbahn"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Planetenbahn"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Apsis"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Geometrie: Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen",
      "sense_index": "2",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Halbkreis"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Geometrie: Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen",
      "sense_index": "2",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Bogen"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "längliche, runde, tief gewölbte Schale",
      "sense_index": "3",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Schale"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Architektur, Christentum: Apsis, Altarraum, Chorkapelle",
      "sense_index": "4",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Apsis"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Architektur, Christentum: Apsis, Altarraum, Chorkapelle",
      "sense_index": "4",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Altarraum"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Architektur, Christentum: Apsis, Altarraum, Chorkapelle",
      "sense_index": "4",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Chorkapelle"
    }
  ],
  "word": "apsis"
}
{
  "categories": [
    "Anagramm sortiert (Latein)",
    "Latein",
    "Rückläufige Wörterliste (Latein)",
    "Substantiv (Latein)",
    "Substantiv 3. Deklination (Latein)",
    "siehe auch",
    "Übersetzungen (Altgriechisch)"
  ],
  "etymology_text": "Entlehnung aus dem altgriechischen Substantiv ἁψίς (hapsis^☆) ^(→ grc), ionisch ἀψίς (apsis^☆) ^(→ grc)",
  "forms": [
    {
      "form": "absida",
      "tags": [
        "variant"
      ]
    },
    {
      "form": "apsis",
      "tags": [
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdēs",
      "tags": [
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdis",
      "tags": [
        "genitive",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdum",
      "tags": [
        "genitive",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdī",
      "tags": [
        "dative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdibus",
      "tags": [
        "dative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīda",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdem",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdas",
      "tags": [
        "accusative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsis",
      "raw_tags": [
        "Vokativ"
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdēs",
      "raw_tags": [
        "Vokativ"
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīde",
      "tags": [
        "ablative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "apsīdibus",
      "tags": [
        "ablative",
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": "3",
      "word": "vas"
    }
  ],
  "lang": "Latein",
  "lang_code": "la",
  "pos": "noun",
  "senses": [
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 146–147.",
          "text": "„pluribus de causis haec omnia accidunt: prima circulorum, quos Graeci ἀψῖδας in stellis vocant; etenim Graecis utendum erit vocabulis. […] ergo ab alio cuique centro apsides suae exsurgunt ideoque diversos habent orbes motusque dissimiles, quoniam interiores apsidas necesse est breviores esse.“ (Plin. nat. 2,63)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 147.",
          "text": "„igitur a terrae centro apsides altissimae sunt Saturno in scorpione, Iovi in virgine, Marti in leone, soli in geminis, Veneri in sagittario, Mercurio in capricorno, lunae in tauro, mediis omnium partibus, et e contrario ad terrae centrum humillimae atque proximae. sic fit ut tardius moveri videantur, cum altissimo ambitu feruntur, non quia adcelerent tardentve naturales motus, qui certi ac singuli sunt illis, sed quia deductas ab summa apside lineas coartari ad centrum necesse est, sicut in rotis radios, idemque motus alias maior, alias minor centri propinquitate sentitur.“ (Plin. nat. 2,64)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 147.",
          "text": "„altera sublimitatium causa, quoniam a suo centro apsidas altissimas habent in aliis signis, Saturnus in librae parte vicesima, […].“ (Plin. nat. 2,65)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 149.",
          "text": "„multo id magis in vespertino earum exortu, toto sole adverso cum in summas apsidas expelluntur minimaeque cernuntur, quoniam altissime absunt, is et minimo feruntur motu, tanto minore, cum hoc in altissimis apsidum evenit signis.“ (Plin. nat. 2,70)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 150.",
          "text": "„conversas habent utraeque apsidas ut infra solem sitae, tantumque circulis earum subter est quantum superne praedictarum, et ideo non possunt abesse amplius, quoniam curvatura apsidum ibi non habet longitudinem maiorem. ergo utrique simili ratione modum statuunt apsidum suarum margines, ac spatia longitudinis latitudinum evagatione pensant.“ (Plin. nat. 2,72)"
        },
        {
          "ref": "Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906) , Seite 152.",
          "text": "„Colores ratio altitudinum temperat, siquidem earum similitudinem trahunt, in quarum aera venere subeundo, tinguitque adpropinquantes utralibet alieni meatus circulus, frigidior in pallorem, ardentior in ruborem, ventosus in horrorem, sol atque commissurae apsidum extremaeque orbitae atram in obscuritatem.“ (Plin. nat. 2,79)"
        },
        {
          "ref": "Martianus Minneus Felix Capella; James Willis (Herausgeber): De nuptiis Philologiae et Mercurii. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1983 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 335.",
          "text": "„cui licet cum duobus super positis ortus, occasus stationesque ac reditus videantur esse communes, tamen et altitudinem propriam et stationem propriam et absidem suam exceptam ceteris novit.“ (Mart. Cap. 8,884)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis"
      ],
      "sense_index": "1",
      "topics": [
        "astronomy"
      ]
    },
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Gaius Plinius Caecilius Secundus: Epistularum libri novem, Epistularum ad Traianum liber, Panegyricus. Recensuit Mauritius Schuster, editionem tertiam curavit Rudolphus Hanslik. 3. Auflage. B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Stuttgart/Leipzig 1992, ISBN 3-8154-1657-4 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 62.",
          "text": "„adnectitur angulo cubiculum in hapsida curvatum, quod ambitum solis fenestris omnibus sequitur.“ (Plin. epist. 2,17,8)"
        },
        {
          "ref": "P. Flavius Vegetius Renatus; Alf Önnerfors (Herausgeber): Epitoma rei militaris. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig/Stuttgart 1995, ISBN 3-519-01872-1 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 214.",
          "text": "„Plutei dicuntur qui ad similitudinem absidis contexuntur e vimine […].“ (Veget. mil. 4,15,5)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen"
      ],
      "sense_index": "2",
      "tags": [
        "geometry"
      ]
    },
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive) , Seite 524.",
          "text": "„Idem Celsus libro nono decimo digestorum, commentariorum septimo scribit auro legato ea, quae inaurata sunt, non deberi, nec aurea emblemata, quae in absidibus argenteis sint.“ (Paul. dig. 34,2,19,6)"
        },
        {
          "ref": "Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive) , Seite 525.",
          "text": "„aurea emblemata, quae in lapidibus apsidibus argenteis essent et replumbari possent, deberi Gallus ait: sed Labeo improbat.“ (Paul. dig. 34,2,32,1)"
        },
        {
          "ref": "Isidorus Hispalensis episcopus: Etymologiarum sive originum libri XX. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. 1. Auflage. Tomus I libros I–X continens, Oxford 1911 (Scriptorum classicorum bibliotheca Oxoniensis)",
          "text": "„Parapsis quadriangulum et quadrilaterum vas, id est paribus absidis.“ (Isid. etym. 20,4,10)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "längliche, runde, tief gewölbte Schale"
      ],
      "sense_index": "3"
    },
    {
      "examples": [
        {
          "ref": "Aurelius Augustinus episcopus Hipponensis, Epistulae, 125,2",
          "text": "„tamen quod de nobis senserit, pene clamavit: nec ipsa tantum, verum etiam sancti filii eius, qui hoc etiam ipsa die in abside dixerunt.“"
        },
        {
          "ref": "Aurelius Augustinus episcopus Hipponensis, Epistulae, 126,1",
          "text": "„Dicebam ego quibus poteram, qui ad nos in absidem honoratiores et graviores ascenderant, nec a promissi fide me posse dimoveri, nec ab alio episcopo in ecclesia mihi tradita, nisi me interrogato ac permittente, posse ordinari;“"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Apsis, Altarraum, Chorkapelle"
      ],
      "raw_tags": [
        "Architektur",
        "Christentum"
      ],
      "sense_index": "4"
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "lang": "Latein",
      "lang_code": "la"
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "sense_index": "2",
      "word": "semicirculus"
    }
  ],
  "tags": [
    "feminine"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Bahn"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Kreisbahn"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Planetenbahn"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Astronomie: Bahn, Kreisbahn, Planetenbahn, Apsis",
      "sense_index": "1",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Apsis"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Geometrie: Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen",
      "sense_index": "2",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Halbkreis"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Geometrie: Segment eines Kreises, Halbkreis, Bogen",
      "sense_index": "2",
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Bogen"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "längliche, runde, tief gewölbte Schale",
      "sense_index": "3",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Schale"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Architektur, Christentum: Apsis, Altarraum, Chorkapelle",
      "sense_index": "4",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Apsis"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Architektur, Christentum: Apsis, Altarraum, Chorkapelle",
      "sense_index": "4",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Altarraum"
    },
    {
      "lang": "Deutsch",
      "lang_code": "de",
      "sense": "Architektur, Christentum: Apsis, Altarraum, Chorkapelle",
      "sense_index": "4",
      "tags": [
        "feminine"
      ],
      "word": "Chorkapelle"
    }
  ],
  "word": "apsis"
}

Download raw JSONL data for apsis meaning in Latein (10.4kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable Latein dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-09-30 from the dewiktionary dump dated 2024-09-20 using wiktextract (3fd8a50 and 59b8406). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.