"һүҙ" meaning in All languages combined

See һүҙ on Wiktionary

Noun [Башкирский]

IPA: hʏð
Etymology: От пратюркск. *söŕ «слово, речь», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. sӧz, чагат. سوز (söz), азерб. söz (сөз; سؤز), гагаузск., кр.-тат., тур., туркм. söz, башк. һүҙ, карач.-балк., кумыкск. сёз, казахск., кирг. сөз, каракалп. soʻz, ногайск. соьз, османск. سوز (söz), тат. сүз, тувинск. сөс, узб. soʻz (сўз), уйгурск. سۆز (söz), хакас., шорск., южн.-алтайск. сӧс, долганск., якутск. өс. Forms: һүҙ [nominative, singular], һүҙҙәр [nominative, plural], һүҙҙең [singular], һүҙҙәрҙең [plural], һүҙгә [dative, singular], һүҙҙәргә [dative, plural], һүҙҙе [accusative, singular], һүҙҙәрҙе [accusative, plural], һүҙҙә [singular], һүҙҙәрҙә [plural], һүҙҙән [singular], һүҙҙәрҙән [plural]
  1. слово
    Sense id: ru-һүҙ-ba-noun-z2W43yf1
  2. речь, разговор
    Sense id: ru-һүҙ-ba-noun-R~Br3MMo
  3. молва, слух
    Sense id: ru-һүҙ-ba-noun-h1YZno5D
  4. перен. право на выступление, слово Tags: figuratively
    Sense id: ru-һүҙ-ba-noun-T33IlPQv
The following are not (yet) sense-disambiguated
Hyponyms: инеш һүҙ Related terms: һүҙлек, һүҙсән, үҙһүҙле, һүҙмә-һүҙ
{
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Башкирские существительные",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Башкирский язык",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Общение/ba",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Право/ba",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Речь/ba",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Слова из 3 букв/ba",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Слово/ba",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "etymology_text": "От пратюркск. *söŕ «слово, речь», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. sӧz, чагат. سوز (söz), азерб. söz (сөз; سؤز), гагаузск., кр.-тат., тур., туркм. söz, башк. һүҙ, карач.-балк., кумыкск. сёз, казахск., кирг. сөз, каракалп. soʻz, ногайск. соьз, османск. سوز (söz), тат. сүз, тувинск. сөс, узб. soʻz (сўз), уйгурск. سۆز (söz), хакас., шорск., южн.-алтайск. сӧс, долганск., якутск. өс.",
  "forms": [
    {
      "form": "һүҙ",
      "tags": [
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәр",
      "tags": [
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙең",
      "raw_tags": [
        "Прит."
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙең",
      "raw_tags": [
        "Прит."
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙгә",
      "tags": [
        "dative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәргә",
      "tags": [
        "dative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙе",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙе",
      "tags": [
        "accusative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙә",
      "raw_tags": [
        "местно-временной падеж"
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙә",
      "raw_tags": [
        "местно-временной падеж"
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙән",
      "raw_tags": [
        "Исх."
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙән",
      "raw_tags": [
        "Исх."
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hyponyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "инеш һүҙ"
    }
  ],
  "lang": "Башкирский",
  "lang_code": "ba",
  "pos": "noun",
  "related": [
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "существительные"
      ],
      "word": "һүҙлек"
    },
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "прилагательные"
      ],
      "word": "һүҙсән"
    },
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "прилагательные"
      ],
      "word": "үҙһүҙле"
    },
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "наречия"
      ],
      "word": "һүҙмә-һүҙ"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "examples": [
        {
          "text": "Тапҡыр һүҙ",
          "translation": "меткое, остроумное слово"
        },
        {
          "text": "Башҡорт телендә был һүҙ ике мәғәнәлә йөрөй",
          "translation": "В башкирском языке у этого слова есть два значения."
        },
        {
          "author": "Башкирская пословица",
          "ref": "Башкирская пословица",
          "text": "Бал себенде, яҡшы hүҙ әҙәмде берләштерә.",
          "translation": "Мёд сводит вместе мух, доброе слово объединяет людей."
        },
        {
          "author": "Акмулла.",
          "ref": "Акмулла.",
          "text": "Һүҙ тыңламаҫ улыңдан һыйҙаш булһа, сит артыҡ.",
          "translation": "Чужой, если он делит с тобой угощение, лучше сына, который не слушает твоего слова."
        }
      ],
      "glosses": [
        "слово"
      ],
      "id": "ru-һүҙ-ba-noun-z2W43yf1"
    },
    {
      "examples": [
        {
          "text": "Ултыр әле, һиңә әйтер һүҙем бар",
          "translation": "Садись, у меня есть к тебе разговор"
        },
        {
          "text": "Малайың оялыусан икән, һүҙ ҡушырға ла шөрләп тора",
          "translation": "Оказывается, твой сын стеснительный - даже заговорить боится"
        }
      ],
      "glosses": [
        "речь, разговор"
      ],
      "id": "ru-һүҙ-ba-noun-R~Br3MMo"
    },
    {
      "glosses": [
        "молва, слух"
      ],
      "id": "ru-һүҙ-ba-noun-h1YZno5D"
    },
    {
      "examples": [
        {
          "text": "Йола буйынса, тәү һүҙҙе иң хөрмәтле ҡунаҡ тотто.",
          "translation": "По обычаю, первое слово предоставили самому уважаемому гостю."
        }
      ],
      "glosses": [
        "право на выступление, слово"
      ],
      "id": "ru-һүҙ-ba-noun-T33IlPQv",
      "raw_glosses": [
        "перен. право на выступление, слово"
      ],
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "hʏð"
    }
  ],
  "word": "һүҙ"
}
{
  "categories": [
    "Башкирские существительные",
    "Башкирский язык",
    "Общение/ba",
    "Право/ba",
    "Речь/ba",
    "Слова из 3 букв/ba",
    "Слово/ba"
  ],
  "etymology_text": "От пратюркск. *söŕ «слово, речь», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. sӧz, чагат. سوز (söz), азерб. söz (сөз; سؤز), гагаузск., кр.-тат., тур., туркм. söz, башк. һүҙ, карач.-балк., кумыкск. сёз, казахск., кирг. сөз, каракалп. soʻz, ногайск. соьз, османск. سوز (söz), тат. сүз, тувинск. сөс, узб. soʻz (сўз), уйгурск. سۆز (söz), хакас., шорск., южн.-алтайск. сӧс, долганск., якутск. өс.",
  "forms": [
    {
      "form": "һүҙ",
      "tags": [
        "nominative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәр",
      "tags": [
        "nominative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙең",
      "raw_tags": [
        "Прит."
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙең",
      "raw_tags": [
        "Прит."
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙгә",
      "tags": [
        "dative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәргә",
      "tags": [
        "dative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙе",
      "tags": [
        "accusative",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙе",
      "tags": [
        "accusative",
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙә",
      "raw_tags": [
        "местно-временной падеж"
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙә",
      "raw_tags": [
        "местно-временной падеж"
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙән",
      "raw_tags": [
        "Исх."
      ],
      "tags": [
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "һүҙҙәрҙән",
      "raw_tags": [
        "Исх."
      ],
      "tags": [
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hyponyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "инеш һүҙ"
    }
  ],
  "lang": "Башкирский",
  "lang_code": "ba",
  "pos": "noun",
  "related": [
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "существительные"
      ],
      "word": "һүҙлек"
    },
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "прилагательные"
      ],
      "word": "һүҙсән"
    },
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "прилагательные"
      ],
      "word": "үҙһүҙле"
    },
    {
      "raw_tags": [
        "Ближайшее родство",
        "наречия"
      ],
      "word": "һүҙмә-һүҙ"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "examples": [
        {
          "text": "Тапҡыр һүҙ",
          "translation": "меткое, остроумное слово"
        },
        {
          "text": "Башҡорт телендә был һүҙ ике мәғәнәлә йөрөй",
          "translation": "В башкирском языке у этого слова есть два значения."
        },
        {
          "author": "Башкирская пословица",
          "ref": "Башкирская пословица",
          "text": "Бал себенде, яҡшы hүҙ әҙәмде берләштерә.",
          "translation": "Мёд сводит вместе мух, доброе слово объединяет людей."
        },
        {
          "author": "Акмулла.",
          "ref": "Акмулла.",
          "text": "Һүҙ тыңламаҫ улыңдан һыйҙаш булһа, сит артыҡ.",
          "translation": "Чужой, если он делит с тобой угощение, лучше сына, который не слушает твоего слова."
        }
      ],
      "glosses": [
        "слово"
      ]
    },
    {
      "examples": [
        {
          "text": "Ултыр әле, һиңә әйтер һүҙем бар",
          "translation": "Садись, у меня есть к тебе разговор"
        },
        {
          "text": "Малайың оялыусан икән, һүҙ ҡушырға ла шөрләп тора",
          "translation": "Оказывается, твой сын стеснительный - даже заговорить боится"
        }
      ],
      "glosses": [
        "речь, разговор"
      ]
    },
    {
      "glosses": [
        "молва, слух"
      ]
    },
    {
      "examples": [
        {
          "text": "Йола буйынса, тәү һүҙҙе иң хөрмәтле ҡунаҡ тотто.",
          "translation": "По обычаю, первое слово предоставили самому уважаемому гостю."
        }
      ],
      "glosses": [
        "право на выступление, слово"
      ],
      "raw_glosses": [
        "перен. право на выступление, слово"
      ],
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "hʏð"
    }
  ],
  "word": "һүҙ"
}

Download raw JSONL data for һүҙ meaning in All languages combined (4.2kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-11-01 from the ruwiktionary dump dated 2024-10-20 using wiktextract (d49d402 and a5af179). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.