See rozebrać się do rosołu in All languages combined, or Wiktionary
{ "categories": [ { "kind": "other", "name": "Polski (indeks)", "orig": "polski (indeks)", "parents": [], "source": "w" } ], "etymology_texts": [ "(1.1) Domnienuje się, że ów frazeologizm powstał w związku z obserwacją ludzi wykonujących czynności opisane w tym powiedzeniu albo na podstawie anegdoty. Wyklucza się też przy tym, jakoby frazeologizm ten miał powstać na bazie jakiegoś słowa obecnie już wycofanego z powszechnego użycia. Interpretacja nie jest pewna; geneza może być dwojaka. Pierwsza propozycja zakłada, że frazeologizm utarł się w oparciu o wydane we Lwowie Bajki, Fraszki, Podania, Przysłowia i Pieśni na Rusi. W pierwszej opowieści zawartej w tym zbiorze literackim doszło do spotkania Araburdy z wojewodą poznańskim, aby nakłonić wojewodę do zwrotu długu zaciągniętego u pewnego szlachcica. Zadłużony wojewoda, mając na celu wygonienie egzekutora ze swej posiadłości, podał mu tzw. czystą polewkę. Po podaniu tejże potrawy Araburda miał zareagować w następujący sposób (pisownia oryginalna): Nie wiele myśląc, począł się rozbierać, już buty ściągnął, gdy Wojewoda zmięszany zawołał: co wasze robisz panie bracie? // A cóż myślę dać nurka, może jaką krupę ułowię. Niektóre źródła falsyfikują tą propozycję. Na ich podstawie wysnuwamy wniosek, że ten frazeologizm nie może pochodzić z powyższego zbioru literackiego, bo ów jest notowany już we wcześniejszych publikacjach, a więc już kilkanaście lat wcześniej fraza była na tyle utarta, że weszła do słownika. Alternatywna propozycja zakłada, że frazeologizm utarł się w wyniku obserwacji ludzi jedzących rosół. Ze względu na mocno rozgrzewające właściwości rosołu osoby go spożywające mogą się przy tym pocić, dlatego dla zwiększenia własnego komfortu (przed lub w trakcie uczty) zdejmują część swojej odzieży." ], "lang": "język polski", "lang_code": "pl", "pos": "phrase", "pos_text": "fraza", "raw_tags": [ "czasownikowa", "przechodnia", "dokonana" ], "senses": [ { "glosses": [ "rozebrać się do naga" ], "id": "pl-rozebrać_się_do_rosołu-pl-phrase-FAxAfB~l", "sense_index": "1.1", "tags": [ "metaphoric" ] } ], "word": "rozebrać się do rosołu" }
{ "categories": [ "polski (indeks)" ], "etymology_texts": [ "(1.1) Domnienuje się, że ów frazeologizm powstał w związku z obserwacją ludzi wykonujących czynności opisane w tym powiedzeniu albo na podstawie anegdoty. Wyklucza się też przy tym, jakoby frazeologizm ten miał powstać na bazie jakiegoś słowa obecnie już wycofanego z powszechnego użycia. Interpretacja nie jest pewna; geneza może być dwojaka. Pierwsza propozycja zakłada, że frazeologizm utarł się w oparciu o wydane we Lwowie Bajki, Fraszki, Podania, Przysłowia i Pieśni na Rusi. W pierwszej opowieści zawartej w tym zbiorze literackim doszło do spotkania Araburdy z wojewodą poznańskim, aby nakłonić wojewodę do zwrotu długu zaciągniętego u pewnego szlachcica. Zadłużony wojewoda, mając na celu wygonienie egzekutora ze swej posiadłości, podał mu tzw. czystą polewkę. Po podaniu tejże potrawy Araburda miał zareagować w następujący sposób (pisownia oryginalna): Nie wiele myśląc, począł się rozbierać, już buty ściągnął, gdy Wojewoda zmięszany zawołał: co wasze robisz panie bracie? // A cóż myślę dać nurka, może jaką krupę ułowię. Niektóre źródła falsyfikują tą propozycję. Na ich podstawie wysnuwamy wniosek, że ten frazeologizm nie może pochodzić z powyższego zbioru literackiego, bo ów jest notowany już we wcześniejszych publikacjach, a więc już kilkanaście lat wcześniej fraza była na tyle utarta, że weszła do słownika. Alternatywna propozycja zakłada, że frazeologizm utarł się w wyniku obserwacji ludzi jedzących rosół. Ze względu na mocno rozgrzewające właściwości rosołu osoby go spożywające mogą się przy tym pocić, dlatego dla zwiększenia własnego komfortu (przed lub w trakcie uczty) zdejmują część swojej odzieży." ], "lang": "język polski", "lang_code": "pl", "pos": "phrase", "pos_text": "fraza", "raw_tags": [ "czasownikowa", "przechodnia", "dokonana" ], "senses": [ { "glosses": [ "rozebrać się do naga" ], "sense_index": "1.1", "tags": [ "metaphoric" ] } ], "word": "rozebrać się do rosołu" }
Download raw JSONL data for rozebrać się do rosołu meaning in język polski (2.0kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable język polski dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-03-01 from the plwiktionary dump dated 2025-02-21 using wiktextract (7c21d10 and f2e72e5). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.