See ułan on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Polski (indeks)",
"orig": "polski (indeks)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_texts": [
"(1.1) pol. Ułan < tatar. lub mong. „oghłan” albo „ułan” → młodzieniec, junak; od nazwiska muzułmańskiego pułkownika tatarskiego Aleksandra Ułana, walczącego po stronie króla Augusta II ze Szwedami i stronnikami Leszczyńskiego w latach 1701-1713 oraz konfederatami tarnogrodzkimi w latach 1715 i 1716. Ułanami początkowo nazywano podległych Ułanowi żołnierzy, a nazwa ta pozostała nawet po śmierci dowódcy, gdy dowódcą pułku został generał major Czymbaj Murza Rudnicki. Z czasem ułanami zaczęto nazywać żołnierzy wszystkich tatarskich pułków, posługujących się w szarży na wroga lancami zakończonymi proporczykami, które płoszyły konie wroga. Ostatecznie za czasów napoleońskich nazwa ułanów rozszerzyła się na wszelką lekką jazdę uzbrojoną w lance."
],
"forms": [
{
"form": "ułana",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanowi",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułana",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanem",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanie",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanie",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułani",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanów",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanom",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanów",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanami",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanach",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułani",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "kawalerzysta"
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"notes": [
{
"sense_index": "1.1",
"text": "zob. też ułan w Wikicytatach"
}
],
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"proverbs": [
{
"word": "nie masz pana nad ułana"
}
],
"raw_tags": [
"męskoosobowy"
],
"related": [
{
"tags": [
"noun",
"feminine"
],
"word": "ułanka"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Ułan"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Ułanowicz"
},
{
"tags": [
"feminine"
],
"word": "ułania"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "ułański"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Feliks Gwiżdż: Przybyli ułani pod okienko",
"text": "Przybyli ułani pod okienko, • Pukają, wołają: – Puść, panienko!"
},
{
"ref": "S. Żeromski Popioły/Tom III",
"text": "Serce struchlałego dziecka łomoce pod mundurem ułana i niewymowna trwoga żelaznymi obcęgi ściska piersi, gdy wchodzą tłumem szumnym w progi kościoła."
}
],
"glosses": [
"żołnierz lekkiej kawalerii utworzonej w Polsce w XVIII w.; ; zob. też ułan w Encyklopedii staropolskiej"
],
"id": "pl-ułan-pl-noun-NZbXU5oM",
"sense_index": "1.1",
"topics": [
"history",
"military"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "ˈuwãn"
},
{
"ipa": "uu̯ãn",
"tags": [
"Slavic-alphabet"
]
},
{
"audio": "LL-Q809 (pol)-Olaf-ułan.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav.ogg",
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q809 (pol)-Olaf-ułan.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "lansjer"
}
],
"translations": [
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "uhlan"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "lancer"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "улан"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.1",
"word": "ulano"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "uhlan"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ulano"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Ulan"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ουλάνος"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "улан"
},
{
"lang": "słowacki",
"lang_code": "sk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "hulán"
},
{
"lang": "słowacki",
"lang_code": "sk",
"raw_tags": [
"daw."
],
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ulán"
},
{
"lang": "ukraiński",
"lang_code": "uk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "улан"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ulano"
}
],
"word": "ułan"
}
{
"categories": [
"polski (indeks)"
],
"etymology_texts": [
"(1.1) pol. Ułan < tatar. lub mong. „oghłan” albo „ułan” → młodzieniec, junak; od nazwiska muzułmańskiego pułkownika tatarskiego Aleksandra Ułana, walczącego po stronie króla Augusta II ze Szwedami i stronnikami Leszczyńskiego w latach 1701-1713 oraz konfederatami tarnogrodzkimi w latach 1715 i 1716. Ułanami początkowo nazywano podległych Ułanowi żołnierzy, a nazwa ta pozostała nawet po śmierci dowódcy, gdy dowódcą pułku został generał major Czymbaj Murza Rudnicki. Z czasem ułanami zaczęto nazywać żołnierzy wszystkich tatarskich pułków, posługujących się w szarży na wroga lancami zakończonymi proporczykami, które płoszyły konie wroga. Ostatecznie za czasów napoleońskich nazwa ułanów rozszerzyła się na wszelką lekką jazdę uzbrojoną w lance."
],
"forms": [
{
"form": "ułana",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanowi",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułana",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanem",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"instrumental",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanie",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"locative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułanie",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"vocative",
"singular"
]
},
{
"form": "ułani",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanów",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanom",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanów",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanami",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"instrumental",
"plural"
]
},
{
"form": "ułanach",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"locative",
"plural"
]
},
{
"form": "ułani",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"vocative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "kawalerzysta"
}
],
"lang": "język polski",
"lang_code": "pl",
"notes": [
{
"sense_index": "1.1",
"text": "zob. też ułan w Wikicytatach"
}
],
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"proverbs": [
{
"word": "nie masz pana nad ułana"
}
],
"raw_tags": [
"męskoosobowy"
],
"related": [
{
"tags": [
"noun",
"feminine"
],
"word": "ułanka"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Ułan"
},
{
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Ułanowicz"
},
{
"tags": [
"feminine"
],
"word": "ułania"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "ułański"
}
],
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Feliks Gwiżdż: Przybyli ułani pod okienko",
"text": "Przybyli ułani pod okienko, • Pukają, wołają: – Puść, panienko!"
},
{
"ref": "S. Żeromski Popioły/Tom III",
"text": "Serce struchlałego dziecka łomoce pod mundurem ułana i niewymowna trwoga żelaznymi obcęgi ściska piersi, gdy wchodzą tłumem szumnym w progi kościoła."
}
],
"glosses": [
"żołnierz lekkiej kawalerii utworzonej w Polsce w XVIII w.; ; zob. też ułan w Encyklopedii staropolskiej"
],
"sense_index": "1.1",
"topics": [
"history",
"military"
]
}
],
"sounds": [
{
"ipa": "ˈuwãn"
},
{
"ipa": "uu̯ãn",
"tags": [
"Slavic-alphabet"
]
},
{
"audio": "LL-Q809 (pol)-Olaf-ułan.wav",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav.mp3",
"ogg_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav/LL-Q809_(pol)-Olaf-ułan.wav.ogg",
"wav_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/LL-Q809 (pol)-Olaf-ułan.wav"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "lansjer"
}
],
"translations": [
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "uhlan"
},
{
"lang": "angielski",
"lang_code": "en",
"sense_index": "1.1",
"word": "lancer"
},
{
"lang": "białoruski",
"lang_code": "be",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "улан"
},
{
"lang": "esperanto",
"lang_code": "eo",
"sense_index": "1.1",
"word": "ulano"
},
{
"lang": "francuski",
"lang_code": "fr",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "uhlan"
},
{
"lang": "hiszpański",
"lang_code": "es",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ulano"
},
{
"lang": "niemiecki",
"lang_code": "de",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Ulan"
},
{
"lang": "nowogrecki",
"lang_code": "el",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ουλάνος"
},
{
"lang": "rosyjski",
"lang_code": "ru",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "улан"
},
{
"lang": "słowacki",
"lang_code": "sk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "hulán"
},
{
"lang": "słowacki",
"lang_code": "sk",
"raw_tags": [
"daw."
],
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ulán"
},
{
"lang": "ukraiński",
"lang_code": "uk",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "улан"
},
{
"lang": "włoski",
"lang_code": "it",
"sense_index": "1.1",
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ulano"
}
],
"word": "ułan"
}
Download raw JSONL data for ułan meaning in All languages combined (4.8kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-02-03 from the plwiktionary dump dated 2025-01-20 using wiktextract (05fdf6b and 9dbd323). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.