See ѧзꙑкъ on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Język staroruski",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Staroruski (indeks)",
"orig": "staroruski (indeks)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_texts": [
"źródłosłów dla rus. ꙗзы́къ > białor. язы́к, karpatorusiń. язы́к, ukr. язи́к • ros. язы́к",
"odziedziczone z prasł. *ęzykъ, z prasł. *ęzy (z prabałtosł. *inźūˀ-, z praindoeur. *dn̥ǵʰū- → język (narząd)) + *-kъ",
"por. pol. język, poł. jǫ̇zĕk, czes. jazyk, scs. ѩзꙑкъ, bułg. ези́к, serb. јѐзик",
"por. dalsze odpowiedniki litew. liežùvis (zmodyfikowane pod wpływem liežti → lizać), sanskr. जिह्वा (jihvā), łac. lingua, łac. dingua",
"znaczenie (1.6) to ostatecznie pożyczka semantyczna z śr.gr. γλῶσσα (por. śr.gr. κρατεῖν γλῶσσαν → złapać języka), z rozwojem język → dialekt → język obcy → człowiek mówiący obcym językiem, mniej prawodpodobna pożyczka semantyczna z języków turkijskich z podobnym rozwojem semantycznym por. osm. دل (dil) → język; więzień"
],
"forms": [
{
"form": "ꙗзꙑкъ",
"tags": [
"alternative"
]
},
{
"form": "ęzykŭ",
"tags": [
"transliteration"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "мꙑшьца"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "нѧтьць"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "колодьникъ"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "кощеи"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "плѣньникъ"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "плѣньнъ"
}
],
"lang": "język staroruski",
"lang_code": "orv",
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"related": [
{
"sense_index": "1.2",
"translation": "język staroruski",
"word": "роусьскъ ѧзꙑкъ"
},
{
"tags": [
"diminutive",
"masculine"
],
"word": "ѧзꙑчькъ"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "ѧзꙑчьнъ"
},
{
"word": "ѧзꙑчьскъ"
},
{
"word": "ѧзꙑкосвѣтообразьнъ"
},
{
"tags": [
"adverb"
],
"word": "ѧзꙑчьскꙑ"
}
],
"senses": [
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Cudzysłowy w parametrze „hasło”",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
74,
81
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
82,
90
]
],
"ref": "Симоновская псалтирь, ok. 1280, s. 108.",
"text": "Зане оуста грѣшнагѡ и оуста льстивагѡ ѿверзошасѧ на мѧ: глаголютъ со мною ѧзꙑкомъ лжи",
"translation": "Bo usta złych i usta podstępnych są otwarte przeciwko mnie; mówili przeciwko mnie językiem kłamliwym."
}
],
"glosses": [
"język"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-Do0JDzAq",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm",
"zobacz też: Indeks:Staroruski - Części ciała"
],
"sense_index": "1.1",
"topics": [
"anatomy"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
21,
26
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
15,
22
]
],
"ref": "Kodeks Hipacki (Powieść minionych lat), 1425, s. wstęp.",
"text": "[…] по размѣшеньи же ꙗзꙑкъ . богъ вѣтромъ великомъ раздроуши столпъ […]",
"translation": "po pomieszaniu języków Bóg wiatrem wielkim zniszczył wieżę (Babel)."
}
],
"glosses": [
"język"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-Do0JDzAq1",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.2",
"topics": [
"linguistics"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
68,
73
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
47,
51
]
],
"text": "О добродѣтельнѣмъ же ихъ житии не настоящааго ѥсть врѣмене ни моѥго ꙗзꙑка съповѣдаати",
"translation": "O ich prawym życiu nie mam jednak w tej chwili mowy, by opowiedzieć."
}
],
"glosses": [
"mowa"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-gHrnslBf",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.3"
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
67,
74
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
67,
75
]
],
"text": "И проповѣдатисѧ въ имѧ ѥго покаанию и оставлѥнию грѣхомъ въ вьсѣхъ ꙗзꙑцѣхъ",
"translation": "I głoście w Jego imieniu pokutę i porzucenie grzechu we wszystkich narodach."
}
],
"glosses": [
"naród, plemię"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-5PfsDNVm",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.4",
"topics": [
"ethnography"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
47,
52
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
53,
57
]
],
"text": "В Афетовѣ же части сѣдить Роусь . Чюдь . и вси ꙗзꙑцѣ: Мерѧ . Моурома . Всь . Мордва […]",
"translation": "W Jafetowym zaś dziale siedzą: Ruś, Czudź i wszelkie ludy: Mera, Muroma, Weś, Mordwa […]"
}
],
"glosses": [
"lud"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-j7kU3oE~",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.5",
"topics": [
"ethnography"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
15,
20
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
29,
35
]
],
"ref": "Псковская первая летопись, 1481, s. 1341.",
"text": "И они, ѣхавше, ꙗзꙑкъ ꙗша за Холохолномъ и приведоша ко кнѧзю Олигердоу; и онъ поведа силоу великоу Нѣмецкиꙗ рати подъ городомъ Изборскомъ […]",
"translation": "A oni, jadąc (tam), znaleźli języka przy Cholocholn i przyprowadzili (go) do księcia Algirdasa; a on opowiedział o wielkim wojsku Teutonów w pobliżu miasta Izborsk […]"
}
],
"glosses": [
"język (miejscowy jeniec złapany dla uzyskania informacji o wrogu)"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-XssgL8EF",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.6",
"topics": [
"military"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
71,
77
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
104,
114
]
],
"ref": "Пространная версия Русской правды, 1280, s. 33.",
"text": "[…] а то есть не скотъ, нелзѣ рѣчи: не вѣдаю, оу кого есми коупилъ; по ꙗзꙑкоу ити до конца […]",
"translation": "bo (sługa) nie jest bydlęciem i nie można powiedzieć: nie wiem, od kogo go kupiłem; ale (trzeba) według świadectwa (sługi) szukać (prawdziwego złodzieja) […]"
}
],
"glosses": [
"zeznanie świadka"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-TjQvmpiE",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.7",
"topics": [
"law"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
9,
14
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
25,
35
]
],
"ref": "Пространная версия Русской правды, 1280, s. 96.",
"text": "[…] безъ ꙗзꙑка ли оумреть, то оу кого боудеть на дворе бꙑла и кто ю кормилъ, то томоу взѧти",
"translation": "jeżeli (wdowa) umrze bez testamentu, to ten, który ją utrzymywał i żywił, weźmie (jej majątek)."
}
],
"glosses": [
"testament"
],
"id": "pl-ѧзꙑкъ-orv-noun-A5sXUWCc",
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.8",
"topics": [
"law"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.2",
"word": "бесѣда"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "рѣчь"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "мълва"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "бесѣда"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "слово"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "гласъ"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "нарокъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "народъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "племѧ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "людъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "родъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "пълкъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "страна"
},
{
"sense_index": "1.5",
"word": "людиѥ"
},
{
"sense_index": "1.5",
"word": "народъ"
},
{
"sense_index": "1.7",
"word": "показаниѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "завѣтъ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "завѣщаниѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "обрѧжениѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "рѧдъ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "съвѣщаниѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "оуставъ"
}
],
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ѧзꙑкъ"
}
{
"categories": [
"Język staroruski",
"staroruski (indeks)"
],
"etymology_texts": [
"źródłosłów dla rus. ꙗзы́къ > białor. язы́к, karpatorusiń. язы́к, ukr. язи́к • ros. язы́к",
"odziedziczone z prasł. *ęzykъ, z prasł. *ęzy (z prabałtosł. *inźūˀ-, z praindoeur. *dn̥ǵʰū- → język (narząd)) + *-kъ",
"por. pol. język, poł. jǫ̇zĕk, czes. jazyk, scs. ѩзꙑкъ, bułg. ези́к, serb. јѐзик",
"por. dalsze odpowiedniki litew. liežùvis (zmodyfikowane pod wpływem liežti → lizać), sanskr. जिह्वा (jihvā), łac. lingua, łac. dingua",
"znaczenie (1.6) to ostatecznie pożyczka semantyczna z śr.gr. γλῶσσα (por. śr.gr. κρατεῖν γλῶσσαν → złapać języka), z rozwojem język → dialekt → język obcy → człowiek mówiący obcym językiem, mniej prawodpodobna pożyczka semantyczna z języków turkijskich z podobnym rozwojem semantycznym por. osm. دل (dil) → język; więzień"
],
"forms": [
{
"form": "ꙗзꙑкъ",
"tags": [
"alternative"
]
},
{
"form": "ęzykŭ",
"tags": [
"transliteration"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1.1",
"word": "мꙑшьца"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "нѧтьць"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "колодьникъ"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "кощеи"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "плѣньникъ"
},
{
"sense_index": "1.6",
"word": "плѣньнъ"
}
],
"lang": "język staroruski",
"lang_code": "orv",
"pos": "noun",
"pos_text": "rzeczownik",
"related": [
{
"sense_index": "1.2",
"translation": "język staroruski",
"word": "роусьскъ ѧзꙑкъ"
},
{
"tags": [
"diminutive",
"masculine"
],
"word": "ѧзꙑчькъ"
},
{
"tags": [
"adjective"
],
"word": "ѧзꙑчьнъ"
},
{
"word": "ѧзꙑчьскъ"
},
{
"word": "ѧзꙑкосвѣтообразьнъ"
},
{
"tags": [
"adverb"
],
"word": "ѧзꙑчьскꙑ"
}
],
"senses": [
{
"categories": [
"Cudzysłowy w parametrze „hasło”"
],
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
74,
81
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
82,
90
]
],
"ref": "Симоновская псалтирь, ok. 1280, s. 108.",
"text": "Зане оуста грѣшнагѡ и оуста льстивагѡ ѿверзошасѧ на мѧ: глаголютъ со мною ѧзꙑкомъ лжи",
"translation": "Bo usta złych i usta podstępnych są otwarte przeciwko mnie; mówili przeciwko mnie językiem kłamliwym."
}
],
"glosses": [
"język"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm",
"zobacz też: Indeks:Staroruski - Części ciała"
],
"sense_index": "1.1",
"topics": [
"anatomy"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
21,
26
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
15,
22
]
],
"ref": "Kodeks Hipacki (Powieść minionych lat), 1425, s. wstęp.",
"text": "[…] по размѣшеньи же ꙗзꙑкъ . богъ вѣтромъ великомъ раздроуши столпъ […]",
"translation": "po pomieszaniu języków Bóg wiatrem wielkim zniszczył wieżę (Babel)."
}
],
"glosses": [
"język"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.2",
"topics": [
"linguistics"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
68,
73
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
47,
51
]
],
"text": "О добродѣтельнѣмъ же ихъ житии не настоящааго ѥсть врѣмене ни моѥго ꙗзꙑка съповѣдаати",
"translation": "O ich prawym życiu nie mam jednak w tej chwili mowy, by opowiedzieć."
}
],
"glosses": [
"mowa"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.3"
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
67,
74
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
67,
75
]
],
"text": "И проповѣдатисѧ въ имѧ ѥго покаанию и оставлѥнию грѣхомъ въ вьсѣхъ ꙗзꙑцѣхъ",
"translation": "I głoście w Jego imieniu pokutę i porzucenie grzechu we wszystkich narodach."
}
],
"glosses": [
"naród, plemię"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.4",
"topics": [
"ethnography"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
47,
52
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
53,
57
]
],
"text": "В Афетовѣ же части сѣдить Роусь . Чюдь . и вси ꙗзꙑцѣ: Мерѧ . Моурома . Всь . Мордва […]",
"translation": "W Jafetowym zaś dziale siedzą: Ruś, Czudź i wszelkie ludy: Mera, Muroma, Weś, Mordwa […]"
}
],
"glosses": [
"lud"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.5",
"topics": [
"ethnography"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
15,
20
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
29,
35
]
],
"ref": "Псковская первая летопись, 1481, s. 1341.",
"text": "И они, ѣхавше, ꙗзꙑкъ ꙗша за Холохолномъ и приведоша ко кнѧзю Олигердоу; и онъ поведа силоу великоу Нѣмецкиꙗ рати подъ городомъ Изборскомъ […]",
"translation": "A oni, jadąc (tam), znaleźli języka przy Cholocholn i przyprowadzili (go) do księcia Algirdasa; a on opowiedział o wielkim wojsku Teutonów w pobliżu miasta Izborsk […]"
}
],
"glosses": [
"język (miejscowy jeniec złapany dla uzyskania informacji o wrogu)"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.6",
"topics": [
"military"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
71,
77
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
104,
114
]
],
"ref": "Пространная версия Русской правды, 1280, s. 33.",
"text": "[…] а то есть не скотъ, нелзѣ рѣчи: не вѣдаю, оу кого есми коупилъ; по ꙗзꙑкоу ити до конца […]",
"translation": "bo (sługa) nie jest bydlęciem i nie można powiedzieć: nie wiem, od kogo go kupiłem; ale (trzeba) według świadectwa (sługi) szukać (prawdziwego złodzieja) […]"
}
],
"glosses": [
"zeznanie świadka"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.7",
"topics": [
"law"
]
},
{
"examples": [
{
"bold_text_offsets": [
[
9,
14
]
],
"bold_translation_offsets": [
[
25,
35
]
],
"ref": "Пространная версия Русской правды, 1280, s. 96.",
"text": "[…] безъ ꙗзꙑка ли оумреть, то оу кого боудеть на дворе бꙑла и кто ю кормилъ, то томоу взѧти",
"translation": "jeżeli (wdowa) umrze bez testamentu, to ten, który ją utrzymywał i żywił, weźmie (jej majątek)."
}
],
"glosses": [
"testament"
],
"notes": [
"zob. ѧзꙑци lm"
],
"sense_index": "1.8",
"topics": [
"law"
]
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "1.2",
"word": "бесѣда"
},
{
"sense_index": "1.2",
"word": "рѣчь"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "мълва"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "бесѣда"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "слово"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "гласъ"
},
{
"sense_index": "1.3",
"word": "нарокъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "народъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "племѧ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "людъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "родъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "пълкъ"
},
{
"sense_index": "1.4",
"word": "страна"
},
{
"sense_index": "1.5",
"word": "людиѥ"
},
{
"sense_index": "1.5",
"word": "народъ"
},
{
"sense_index": "1.7",
"word": "показаниѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "завѣтъ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "завѣщаниѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "обрѧжениѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "рѧдъ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "съвѣщаниѥ"
},
{
"sense_index": "1.8",
"word": "оуставъ"
}
],
"tags": [
"masculine"
],
"word": "ѧзꙑкъ"
}
Download raw JSONL data for ѧзꙑкъ meaning in All languages combined (7.4kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-08-04 from the plwiktionary dump dated 2025-08-02 using wiktextract (a681f8a and 3c020d2). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.