"darwinisme" meaning in Nederlands

{
  "antonyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "lamarckisme"
    }
  ],
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Achtervoegsel -isme in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Eponiem_in_het_Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Ontbrekend geluid",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Ontelbaar",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Retrograad van het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "WikiWoordenboek:Wikilink",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands van lengte 10",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden met 4 lettergrepen in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "etymology_texts": [
    "eponiem, van Engels Darwinism, op te vatten als afgeleid met het achtervoegsel -isme van de achternaam van de 19e-eeuwse Engelse bioloog C.R. Darwin"
  ],
  "hyphenation": "dar·wi·nis·me",
  "hyponyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "neodarwinisme"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "sociaal"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "darwinisme"
    }
  ],
  "lang": "Nederlands",
  "lang_code": "nl",
  "notes": [
    "Als wetenschappelijke theorie geeft het darwinisme alleen een verklarend mechanisme voor waargenomen feiten. Vanuit bepaalde religieuze en maatschappelijke opvattingen wordt aan deze verklaring soms een morele betekenis gegeven, waarin dit mechanisme goed of slecht is."
  ],
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
  "related": [
    {
      "word": "darwinistisch"
    },
    {
      "word": "darwinist"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Biologie_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Woorden met referenties naar een online publicatie",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Weblink bron\nArnold Heumakers\n “Duchamp en Joyce deugen niet. Of toch wel?” (18 september 2009) op nrc.nl",
          "text": "Maar met behulp van de evolutionaire psychologie meent hij wel te kunnen verklaren waarom mensen zo dol zijn op – bijvoorbeeld – het vertellen en aanhoren van verzonnen verhalen. Veel variatie kent het darwinisme niet in zijn verklaringen. Dus die verhalen moeten of onze kansen in de natuurlijke selectie hebben vergroot, of onze kansen in de seksuele selectie."
        },
        {
          "ref": "Weblink bron\nRob Wijnberg\n “Hoe natuurlijk is seksualiteit eigenlijk?” (26 augustus 2009) op nrc.nl",
          "text": "Het begrip ‘natuurlijk’ kreeg, door de opkomst van het darwinisme en de genetica, een amorele connotatie: ze verwees niet langer naar beheersbaar gedrag, maar naar genetische en erfelijke eigenschappen waar de mens géén controle over had."
        }
      ],
      "glosses": [
        "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden"
      ],
      "id": "nl-darwinisme-nl-noun-RcxK-mL0",
      "topics": [
        "biology"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Figuurlijk_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Woorden met referenties naar een online publicatie",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Weblink bron\nAnne-Martijn van der Kaaden\n “Succesvolle partner, betere baan” (4 april 2017) op nrc.nl",
          "text": "Het gevolg is dat er steeds meer ‘powerkoppels’ ontstaan: beide hoogopgeleid, beide een goede baan, dus samen een hoog inkomen. (…) Latten: „De kinderen die binnen die koppels geboren worden, krijgen veel meer kansen, dat past niet bij ons gelijkheidsideaal. Anderzijds zou je kunnen zeggen: misschien is dit gewoon een maatschappelijk verschijnsel, een soort sociaal darwinisme om de beste nakomelingen te krijgen.”"
        },
        {
          "ref": "Weblink bron\nEvelien Nijeboer & Martijn Langerhuizen\n “denken@nrc.nl” (13 februari 2013) op nrc.nl",
          "text": "Maar het bewijs dat ‘het recht van de sterkste’ de nieuwe wereldorde uitmaakte, werd geleverd door de totale economische vernedering die Duitsland als verliezer van de Eerste Wereldoorlog doormaakte – daar was het oude ideaal van Bildungsbürgertum niet tegen opgewassen. Goethe had afgedaan, darwinisme was de nieuwe ideologische norm en daardoor had men voor Hitler geen ideologisch alternatief."
        }
      ],
      "glosses": [
        "toepassing van een vergelijkbaar mechanisme op andere gebieden"
      ],
      "id": "nl-darwinisme-nl-noun-7tOcHPtg",
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "nl-darwinisme.ogg",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/e/e4/Nl-darwinisme.ogg/Nl-darwinisme.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-darwinisme.ogg"
    },
    {
      "ipa": "ˌdɑrwiˈnɪsmə"
    }
  ],
  "tags": [
    "neuter"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Duits",
      "lang_code": "de",
      "sense": "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Darwinismus"
    },
    {
      "lang": "Engels",
      "lang_code": "en",
      "sense": "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden",
      "sense_index": 1,
      "word": "Darwinism"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "darwinismo"
    }
  ],
  "word": "darwinisme"
}

{
  "antonyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "lamarckisme"
    }
  ],
  "categories": [
    "Achtervoegsel -isme in het Nederlands",
    "Eponiem_in_het_Nederlands",
    "Ontbrekend geluid",
    "Ontelbaar",
    "Retrograad van het Nederlands",
    "WikiWoordenboek:Wikilink",
    "Woorden in het Nederlands",
    "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
    "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
    "Woorden in het Nederlands van lengte 10",
    "Woorden met 4 lettergrepen in het Nederlands",
    "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands"
  ],
  "etymology_texts": [
    "eponiem, van Engels Darwinism, op te vatten als afgeleid met het achtervoegsel -isme van de achternaam van de 19e-eeuwse Engelse bioloog C.R. Darwin"
  ],
  "hyphenation": "dar·wi·nis·me",
  "hyponyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "neodarwinisme"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "sociaal"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "darwinisme"
    }
  ],
  "lang": "Nederlands",
  "lang_code": "nl",
  "notes": [
    "Als wetenschappelijke theorie geeft het darwinisme alleen een verklarend mechanisme voor waargenomen feiten. Vanuit bepaalde religieuze en maatschappelijke opvattingen wordt aan deze verklaring soms een morele betekenis gegeven, waarin dit mechanisme goed of slecht is."
  ],
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
  "related": [
    {
      "word": "darwinistisch"
    },
    {
      "word": "darwinist"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "Biologie_in_het_Nederlands",
        "Woorden met referenties naar een online publicatie"
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Weblink bron\nArnold Heumakers\n “Duchamp en Joyce deugen niet. Of toch wel?” (18 september 2009) op nrc.nl",
          "text": "Maar met behulp van de evolutionaire psychologie meent hij wel te kunnen verklaren waarom mensen zo dol zijn op – bijvoorbeeld – het vertellen en aanhoren van verzonnen verhalen. Veel variatie kent het darwinisme niet in zijn verklaringen. Dus die verhalen moeten of onze kansen in de natuurlijke selectie hebben vergroot, of onze kansen in de seksuele selectie."
        },
        {
          "ref": "Weblink bron\nRob Wijnberg\n “Hoe natuurlijk is seksualiteit eigenlijk?” (26 augustus 2009) op nrc.nl",
          "text": "Het begrip ‘natuurlijk’ kreeg, door de opkomst van het darwinisme en de genetica, een amorele connotatie: ze verwees niet langer naar beheersbaar gedrag, maar naar genetische en erfelijke eigenschappen waar de mens géén controle over had."
        }
      ],
      "glosses": [
        "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden"
      ],
      "topics": [
        "biology"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Figuurlijk_in_het_Nederlands",
        "Woorden met referenties naar een online publicatie"
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Weblink bron\nAnne-Martijn van der Kaaden\n “Succesvolle partner, betere baan” (4 april 2017) op nrc.nl",
          "text": "Het gevolg is dat er steeds meer ‘powerkoppels’ ontstaan: beide hoogopgeleid, beide een goede baan, dus samen een hoog inkomen. (…) Latten: „De kinderen die binnen die koppels geboren worden, krijgen veel meer kansen, dat past niet bij ons gelijkheidsideaal. Anderzijds zou je kunnen zeggen: misschien is dit gewoon een maatschappelijk verschijnsel, een soort sociaal darwinisme om de beste nakomelingen te krijgen.”"
        },
        {
          "ref": "Weblink bron\nEvelien Nijeboer & Martijn Langerhuizen\n “denken@nrc.nl” (13 februari 2013) op nrc.nl",
          "text": "Maar het bewijs dat ‘het recht van de sterkste’ de nieuwe wereldorde uitmaakte, werd geleverd door de totale economische vernedering die Duitsland als verliezer van de Eerste Wereldoorlog doormaakte – daar was het oude ideaal van Bildungsbürgertum niet tegen opgewassen. Goethe had afgedaan, darwinisme was de nieuwe ideologische norm en daardoor had men voor Hitler geen ideologisch alternatief."
        }
      ],
      "glosses": [
        "toepassing van een vergelijkbaar mechanisme op andere gebieden"
      ],
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "nl-darwinisme.ogg",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/e/e4/Nl-darwinisme.ogg/Nl-darwinisme.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-darwinisme.ogg"
    },
    {
      "ipa": "ˌdɑrwiˈnɪsmə"
    }
  ],
  "tags": [
    "neuter"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Duits",
      "lang_code": "de",
      "sense": "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Darwinismus"
    },
    {
      "lang": "Engels",
      "lang_code": "en",
      "sense": "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden",
      "sense_index": 1,
      "word": "Darwinism"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "evolutieleer die het ontstaan van de soorten verklaart door natuurlijke selectie uit varianten die bij reproductie optreden",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "darwinismo"
    }
  ],
  "word": "darwinisme"
}