"chili" meaning in Nederlands

See chili in All languages combined, or Wiktionary

Noun

IPA: ˈʃili Audio: nl-chili.ogg Forms: chili's [plural]
  1. benaming voor planten uit het geslacht Capsicum
    Sense id: nl-chili-nl-noun-HITaV-S1 Categories (other): Plantkunde_in_het_Nederlands Topics: botany
  2. benaming voor pittige vrucht van een plant uit het geslacht Capsicum, soms ook gebruikt voor de niet pittige varianten
    Sense id: nl-chili-nl-noun-1P4~daFq Categories (other): Voeding_in_het_Nederlands Topics: food
  3. pittige specerij bestaand uit gedroogde en gemalen vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum
    Sense id: nl-chili-nl-noun-gAzdNOjN Categories (other): Kookkunst_in_het_Nederlands Topics: culinary
  4. pittige saus gemaakt uit vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum
    Sense id: nl-chili-nl-noun-0aGJ32dP Categories (other): Kookkunst_in_het_Nederlands Topics: culinary
  5. stoofpot onder meer bereid uit vlees en vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum, vaak met bonen en tomaten
    Sense id: nl-chili-nl-noun-qlL9fFCc Categories (other): Voeding_in_het_Nederlands Topics: food
  6. kunstmest hoofdzakelijk bestaande uit natriumnitraat, gewonnen uit chilisalpeter Tags: obsolete
    Sense id: nl-chili-nl-noun-KbsttFxk Categories (other): Landbouw_in_het_Nederlands, Verouderd_in_het_Nederlands Topics: agriculture
The following are not (yet) sense-disambiguated
Synonyms: chiliplant, chilipeper, chilipoeder, chilisaus, chili con carne Hypernyms: peper Hyponyms: Spaanse peper, cayennepeper Related terms: chilisalpeter, guano

Inflected forms

{
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Ontbrekend geluid",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Retrograad van het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Telbaar",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Verkorting_in_het_Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "WikiWoordenboek:Wikilink",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands van lengte 5",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "etymology_texts": [
    "Leenwoord uit het Spaans, in de betekenis van ‘cayennepeper’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1886",
    "[1]-[5]: via Spaans chile van Nahuatl chilli\nKan vaak ook worden opgevat als een (verkorting) van de synoniemen die \"chili-\" als eerste lid hebben.",
    "[6]: verwijzing naar Chili, waar de grondstof chilisalpeter eind 19e en begin 20e eeuw werd gewonnen"
  ],
  "forms": [
    {
      "form": "chili's",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "peper"
    }
  ],
  "hyphenation": "chi·li",
  "hyponyms": [
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "Spaanse peper"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "cayennepeper"
    }
  ],
  "lang": "Nederlands",
  "lang_code": "nl",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
  "related": [
    {
      "sense_index": 6,
      "word": "chilisalpeter"
    },
    {
      "sense_index": 6,
      "word": "guano"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Plantkunde_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "De chili groeit overal; het is eene plant, die zeer veel verduren kan; de kunst bij de aankweeking doet dezelve wel in grootte toenemen , maar in kracht verminderen."
        }
      ],
      "glosses": [
        "benaming voor planten uit het geslacht Capsicum"
      ],
      "id": "nl-chili-nl-noun-HITaV-S1",
      "topics": [
        "botany"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Voeding_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Sadiq beet in verse chili, het sap brandde in zijn mond."
        }
      ],
      "glosses": [
        "benaming voor pittige vrucht van een plant uit het geslacht Capsicum, soms ook gebruikt voor de niet pittige varianten"
      ],
      "id": "nl-chili-nl-noun-1P4~daFq",
      "topics": [
        "food"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Kookkunst_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Rooster het komijnzaad in hete olie tot het kraakt. Voeg de courgette toe en roer en strooi chili, ketoembar en tarmeriek erdoor."
        }
      ],
      "glosses": [
        "pittige specerij bestaand uit gedroogde en gemalen vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum"
      ],
      "id": "nl-chili-nl-noun-gAzdNOjN",
      "topics": [
        "culinary"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Kookkunst_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Gelukkig is er genoeg voor de toeristen en gooien ze niet overal chili en silantro op (peterselie, gadver). (…) we verdenken er zelfs iemand van dat ze een lollie in de chili doopte..."
        }
      ],
      "glosses": [
        "pittige saus gemaakt uit vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum"
      ],
      "id": "nl-chili-nl-noun-0aGJ32dP",
      "topics": [
        "culinary"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Voeding_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Binnen giet hij zijn glas flink vol, zet de tv aan en maakt iets te eten. Hij zit aan de tafel met chili en crackers en kijkt naar iets over een blinde detective. Hij ruimt de tafel af. Hij wast de pan en de schaal, droogt die spullen en bergt ze op, dan staat hij zichzelf toe een blik op de klok te werpen."
        }
      ],
      "glosses": [
        "stoofpot onder meer bereid uit vlees en vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum, vaak met bonen en tomaten"
      ],
      "id": "nl-chili-nl-noun-qlL9fFCc",
      "topics": [
        "food"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Landbouw_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Verouderd_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Nog vraagt de heer Koopmans of kunstmeststoffen den grond niet uitputten. De heer De Vrieze spreekt dit bepaald tegen. Toen de chili vroeger nogal duur was, liet men dikwijls één ot twee meststoffen achterwege en daardoor kreeg men slechte gewassen en kwam dat praatje in de wereld."
        }
      ],
      "glosses": [
        "kunstmest hoofdzakelijk bestaande uit natriumnitraat, gewonnen uit chilisalpeter"
      ],
      "id": "nl-chili-nl-noun-KbsttFxk",
      "tags": [
        "obsolete"
      ],
      "topics": [
        "agriculture"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "nl-chili.ogg",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/18/Nl-chili.ogg/Nl-chili.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-chili.ogg"
    },
    {
      "ipa": "ˈʃili"
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "chiliplant"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "chilipeper"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "chilipoeder"
    },
    {
      "sense_index": 4,
      "word": "chilisaus"
    },
    {
      "sense_index": 5,
      "word": "chili con carne"
    }
  ],
  "tags": [
    "masculine"
  ],
  "word": "chili"
}
{
  "categories": [
    "Ontbrekend geluid",
    "Retrograad van het Nederlands",
    "Telbaar",
    "Verkorting_in_het_Nederlands",
    "WikiWoordenboek:Wikilink",
    "Woorden in het Nederlands",
    "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
    "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
    "Woorden in het Nederlands van lengte 5",
    "Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands",
    "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands"
  ],
  "etymology_texts": [
    "Leenwoord uit het Spaans, in de betekenis van ‘cayennepeper’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1886",
    "[1]-[5]: via Spaans chile van Nahuatl chilli\nKan vaak ook worden opgevat als een (verkorting) van de synoniemen die \"chili-\" als eerste lid hebben.",
    "[6]: verwijzing naar Chili, waar de grondstof chilisalpeter eind 19e en begin 20e eeuw werd gewonnen"
  ],
  "forms": [
    {
      "form": "chili's",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "peper"
    }
  ],
  "hyphenation": "chi·li",
  "hyponyms": [
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "Spaanse peper"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "cayennepeper"
    }
  ],
  "lang": "Nederlands",
  "lang_code": "nl",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
  "related": [
    {
      "sense_index": 6,
      "word": "chilisalpeter"
    },
    {
      "sense_index": 6,
      "word": "guano"
    }
  ],
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "Plantkunde_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "De chili groeit overal; het is eene plant, die zeer veel verduren kan; de kunst bij de aankweeking doet dezelve wel in grootte toenemen , maar in kracht verminderen."
        }
      ],
      "glosses": [
        "benaming voor planten uit het geslacht Capsicum"
      ],
      "topics": [
        "botany"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Voeding_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Sadiq beet in verse chili, het sap brandde in zijn mond."
        }
      ],
      "glosses": [
        "benaming voor pittige vrucht van een plant uit het geslacht Capsicum, soms ook gebruikt voor de niet pittige varianten"
      ],
      "topics": [
        "food"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Kookkunst_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Rooster het komijnzaad in hete olie tot het kraakt. Voeg de courgette toe en roer en strooi chili, ketoembar en tarmeriek erdoor."
        }
      ],
      "glosses": [
        "pittige specerij bestaand uit gedroogde en gemalen vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum"
      ],
      "topics": [
        "culinary"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Kookkunst_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Gelukkig is er genoeg voor de toeristen en gooien ze niet overal chili en silantro op (peterselie, gadver). (…) we verdenken er zelfs iemand van dat ze een lollie in de chili doopte..."
        }
      ],
      "glosses": [
        "pittige saus gemaakt uit vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum"
      ],
      "topics": [
        "culinary"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Voeding_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Binnen giet hij zijn glas flink vol, zet de tv aan en maakt iets te eten. Hij zit aan de tafel met chili en crackers en kijkt naar iets over een blinde detective. Hij ruimt de tafel af. Hij wast de pan en de schaal, droogt die spullen en bergt ze op, dan staat hij zichzelf toe een blik op de klok te werpen."
        }
      ],
      "glosses": [
        "stoofpot onder meer bereid uit vlees en vruchten van planten behorend tot het geslacht Capsicum, vaak met bonen en tomaten"
      ],
      "topics": [
        "food"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Landbouw_in_het_Nederlands",
        "Verouderd_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "text": "Nog vraagt de heer Koopmans of kunstmeststoffen den grond niet uitputten. De heer De Vrieze spreekt dit bepaald tegen. Toen de chili vroeger nogal duur was, liet men dikwijls één ot twee meststoffen achterwege en daardoor kreeg men slechte gewassen en kwam dat praatje in de wereld."
        }
      ],
      "glosses": [
        "kunstmest hoofdzakelijk bestaande uit natriumnitraat, gewonnen uit chilisalpeter"
      ],
      "tags": [
        "obsolete"
      ],
      "topics": [
        "agriculture"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "nl-chili.ogg",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/18/Nl-chili.ogg/Nl-chili.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-chili.ogg"
    },
    {
      "ipa": "ˈʃili"
    }
  ],
  "synonyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "chiliplant"
    },
    {
      "sense_index": 2,
      "word": "chilipeper"
    },
    {
      "sense_index": 3,
      "word": "chilipoeder"
    },
    {
      "sense_index": 4,
      "word": "chilisaus"
    },
    {
      "sense_index": 5,
      "word": "chili con carne"
    }
  ],
  "tags": [
    "masculine"
  ],
  "word": "chili"
}

Download raw JSONL data for chili meaning in Nederlands (4.1kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable Nederlands dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-11-06 from the nlwiktionary dump dated 2024-10-20 using wiktextract (fbeafe8 and 7f03c9b). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.