"idus" meaning in Latin

{
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Calendrier en latin",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Lemmes en latin",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Noms communs en latin",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Latin",
      "orig": "latin",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "derived": [
    {
      "word": "idulis"
    },
    {
      "lang": "Anglais",
      "lang_code": "en",
      "word": "ides"
    },
    {
      "lang": "Français",
      "lang_code": "fr",
      "word": "ides"
    },
    {
      "lang": "Italien",
      "lang_code": "it",
      "word": "idi"
    }
  ],
  "etymology_texts": [
    "Souvent écrit eidus dans les inscriptions. Selon Macrobe, c’est le déverbal de iduo (« diviser »), mais Macrobe est le seul à utiliser ce verbe qu’il pourrait avoir créé pour expliquer idus comme mot signifiant « division du mois ».",
    "On pourrait ^([1]) le rapprocher du sanscrit इन्दु, indu (« goutte, boule, lune [peut-être pleine lune] »), apparenté ^([2]) au grec ancien οἶδος, oïdos (« grosseur »)."
  ],
  "forms": [
    {
      "form": "idūs",
      "tags": [
        "plural",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "idūs",
      "tags": [
        "plural",
        "vocative"
      ]
    },
    {
      "form": "idūs",
      "tags": [
        "plural",
        "accusative"
      ]
    },
    {
      "form": "iduum",
      "tags": [
        "plural",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "idibus",
      "tags": [
        "plural",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "idibus",
      "tags": [
        "plural",
        "ablative"
      ]
    }
  ],
  "lang": "Latin",
  "lang_code": "la",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Nom commun",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Exemples en latin",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Exemples en latin à traduire",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Cicéron, Epistulae ad familiares [Lettres aux amis], 1, 1, 3",
          "text": "res ante idus acta sic est: nam haec idibus mane scripsi"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 15, 17, 1",
          "text": "duas epistulas accepi postridie idus, alteram eo die datam, alteram idibus"
        },
        {
          "ref": "Jules César, B.C., 1, 5, 4",
          "text": "idus Januarias"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 14, 4, 2",
          "text": "omnia licet concurrant: idus Martiae consolantur"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 15, 4, 2",
          "text": "stulta jam iduum Martiarum est consolatio"
        },
        {
          "ref": "Jules César, B.G., 1, 7",
          "text": "si quid vellent, a. d. idus Apr. reverterentur"
        },
        {
          "ref": "Tacite, A., 2, 32",
          "text": "iduum Septembrium dies"
        },
        {
          "ref": "Tacite, H., 1, 26",
          "text": "postero iduum dierum",
          "translation": "après les ides."
        }
      ],
      "glosses": [
        "Ides, quinzième jour des mois de mars, de mai, de juillet et d’octobre dans le calendrier des anciens Romains, et le treizième des autres mois → voir calendae et nonae."
      ],
      "id": "fr-idus-la-noun-ilIU~Khm"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Exemples en latin",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Exemples en latin à traduire",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Lexique en latin de la finance",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Horace, Epod., 2, 69",
          "text": "fenerator Alphius, Jam jam futurus rusticus, Omnem redegit idibus pecuniam, Quaerit Kalendis ponere"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 10, 5, 3",
          "text": "diem pecuniae Idus Novembres esse"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 14, 20, 2",
          "text": "jam vel sibi habeat nummos, modo numeret Idibus"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Cat., 1, 6, 14",
          "text": "praetermitto ruinas fortunarum tuarum, quas omnes impendere tibi proximis Idibus senties"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Les intérêts étaient dus aux ides :"
      ],
      "id": "fr-idus-la-noun-ymd6GU1U",
      "topics": [
        "finance"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Exemples en latin",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Exemples en latin à traduire",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Lexique en latin de l’éducation",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Horace, S., 1, 6, 75 ; v. Orell., ed h. 1",
          "text": "(pueri) Ibant octonis referentes idibus aera"
        }
      ],
      "glosses": [
        "C’est également le jour du paiement des frais de scolarité, du minerval."
      ],
      "id": "fr-idus-la-noun-72Gm-1xy",
      "topics": [
        "education"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "\\ˈiːduːs\\"
    }
  ],
  "tags": [
    "feminine",
    "plural"
  ],
  "word": "idus"
}

{
  "categories": [
    "Calendrier en latin",
    "Lemmes en latin",
    "Noms communs en latin",
    "latin"
  ],
  "derived": [
    {
      "word": "idulis"
    },
    {
      "lang": "Anglais",
      "lang_code": "en",
      "word": "ides"
    },
    {
      "lang": "Français",
      "lang_code": "fr",
      "word": "ides"
    },
    {
      "lang": "Italien",
      "lang_code": "it",
      "word": "idi"
    }
  ],
  "etymology_texts": [
    "Souvent écrit eidus dans les inscriptions. Selon Macrobe, c’est le déverbal de iduo (« diviser »), mais Macrobe est le seul à utiliser ce verbe qu’il pourrait avoir créé pour expliquer idus comme mot signifiant « division du mois ».",
    "On pourrait ^([1]) le rapprocher du sanscrit इन्दु, indu (« goutte, boule, lune [peut-être pleine lune] »), apparenté ^([2]) au grec ancien οἶδος, oïdos (« grosseur »)."
  ],
  "forms": [
    {
      "form": "idūs",
      "tags": [
        "plural",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "idūs",
      "tags": [
        "plural",
        "vocative"
      ]
    },
    {
      "form": "idūs",
      "tags": [
        "plural",
        "accusative"
      ]
    },
    {
      "form": "iduum",
      "tags": [
        "plural",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "idibus",
      "tags": [
        "plural",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "idibus",
      "tags": [
        "plural",
        "ablative"
      ]
    }
  ],
  "lang": "Latin",
  "lang_code": "la",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Nom commun",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "Exemples en latin",
        "Exemples en latin à traduire"
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Cicéron, Epistulae ad familiares [Lettres aux amis], 1, 1, 3",
          "text": "res ante idus acta sic est: nam haec idibus mane scripsi"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 15, 17, 1",
          "text": "duas epistulas accepi postridie idus, alteram eo die datam, alteram idibus"
        },
        {
          "ref": "Jules César, B.C., 1, 5, 4",
          "text": "idus Januarias"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 14, 4, 2",
          "text": "omnia licet concurrant: idus Martiae consolantur"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 15, 4, 2",
          "text": "stulta jam iduum Martiarum est consolatio"
        },
        {
          "ref": "Jules César, B.G., 1, 7",
          "text": "si quid vellent, a. d. idus Apr. reverterentur"
        },
        {
          "ref": "Tacite, A., 2, 32",
          "text": "iduum Septembrium dies"
        },
        {
          "ref": "Tacite, H., 1, 26",
          "text": "postero iduum dierum",
          "translation": "après les ides."
        }
      ],
      "glosses": [
        "Ides, quinzième jour des mois de mars, de mai, de juillet et d’octobre dans le calendrier des anciens Romains, et le treizième des autres mois → voir calendae et nonae."
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Exemples en latin",
        "Exemples en latin à traduire",
        "Lexique en latin de la finance"
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Horace, Epod., 2, 69",
          "text": "fenerator Alphius, Jam jam futurus rusticus, Omnem redegit idibus pecuniam, Quaerit Kalendis ponere"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 10, 5, 3",
          "text": "diem pecuniae Idus Novembres esse"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Att., 14, 20, 2",
          "text": "jam vel sibi habeat nummos, modo numeret Idibus"
        },
        {
          "ref": "Cicéron, Cat., 1, 6, 14",
          "text": "praetermitto ruinas fortunarum tuarum, quas omnes impendere tibi proximis Idibus senties"
        }
      ],
      "glosses": [
        "Les intérêts étaient dus aux ides :"
      ],
      "topics": [
        "finance"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Exemples en latin",
        "Exemples en latin à traduire",
        "Lexique en latin de l’éducation"
      ],
      "examples": [
        {
          "ref": "Horace, S., 1, 6, 75 ; v. Orell., ed h. 1",
          "text": "(pueri) Ibant octonis referentes idibus aera"
        }
      ],
      "glosses": [
        "C’est également le jour du paiement des frais de scolarité, du minerval."
      ],
      "topics": [
        "education"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "ipa": "\\ˈiːduːs\\"
    }
  ],
  "tags": [
    "feminine",
    "plural"
  ],
  "word": "idus"
}