See caelum on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Anagramm sortiert (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Latein",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Rückläufige Wörterliste (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv 2. Deklination (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv n (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Siehe auch",
"orig": "siehe auch",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Übersetzungen (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"word": "caelare"
}
],
"etymology_text": "Ableitung zu dem Verb caedere ^(→ la) „hauen, schlagen“",
"forms": [
{
"form": "caelum",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "caela",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelī",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "caelōrum",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "caela",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "caela",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"ablative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"ablative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1",
"word": "ferramentum"
},
{
"sense_index": "1",
"word": "instrumentum"
}
],
"hyphenation": "cae·lum",
"lang": "Latein",
"lang_code": "la",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Academica, 2,85",
"text": "„Lysippus eodem aere eadem temperatione, eodem caelo aqua ceteris omnibus centum Alexandros eiusdem modi facere non posset?“"
},
{
"ref": "Publius Ovidius Naso, Fasti, 329–332",
"text": "„nec vos, turba fere censu fraudata, magistri,\nspernite (discipulos attrahit illa novos),\nquique moves caelum, tabulamque coloribus uris,\nquique facis docta mollia saxa manu.“"
},
{
"ref": "Marcus Terentius Varro, Saturae Menippeae, 7",
"text": "„numnam celatus in manu dextra scyphus,\ncaelo dolitus, artem ostentat Mentoris?“"
},
{
"ref": "Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive) , Seite 7.",
"text": "„loca naturae secundum antiquam divisionem prima duo, terra et caelum, deinde particulatim utriusque multa. caeli dicuntur loca supera et ea deorum, terrae loca infera et ea hominum.“ (Var. LL 5, 16)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 95",
"text": "„Praeclare ergo Aristoteles 'Si essent', inquit, 'qui sub terra semper habitavissent bonis et inlustribus domiciliis, quae essent ornata signis atque picturis instructaque rebus his omnibus, quibus abundant i, qui beati putantur, nec tamen exissent umquam supra terram, accepissent autem fama et auditione esse quoddam numen et vim deorum, deinde aliquo tempore patefactis terrae faucibus ex illis abditis sedibus evadere in haec loca, quae nos incolimus, atque exire potuissent: cum repente terram et maria caelumque vidissent, nubium magnitudinem ventorumque vim cognovissent aspexissentque solem eiusque cum magnitudinem pulchritudinemque, tum etiam efficientiam cognovissent, quod is diem efficeret toto caelo luce diffusa, cum autem terras nox opacasset, tum caelum totum cernerent astris distinctum et ornatum lunaeque luminum varietatem tum crescentis, tum senescentis, eorumque omnium ortus et occasus atque in omni aeternitate ratos inmutabilesque cursus — quae cum viderent, profecto et esse deos et haec tanta opera deorum esse arbitrarentur.'“"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, De bello civili, 1, 68",
"text": "„Caesar exploratis regionibus albente caelo omnes copias castris educit magno que circuitu nullo certo itinere exercitum ducit.“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Pro Sex. Roscio, 71",
"text": "„nonne videntur hunc hominem ex rerum natura sustulisse et eripuisse cui repente caelum, solem, aquam terramque ademerint ut, qui eum necasset unde ipse natus esset, careret iis rebus omnibus ex quibus omnia nata esse dicuntur?“"
}
],
"glosses": [
"Meißel, Grabstichel"
],
"id": "de-caelum-la-noun-xZlsjSe7",
"raw_tags": [
"Werkzeug für Ziselierarbeiten"
],
"sense_index": "1"
}
],
"sounds": [
{
"lang": "Latein",
"lang_code": "la"
},
{
"audio": "La-cls-caelum.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/74/La-cls-caelum.ogg/La-cls-caelum.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/La-cls-caelum.ogg"
}
],
"tags": [
"neuter"
],
"translations": [
{
"lang": "Für [1] siehe Übersetzungen zu Meißel¹",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"masculine",
"masculine"
],
"word": "Grabstichel"
}
],
"word": "caelum"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": "1",
"word": "terra"
},
{
"sense_index": "3",
"word": "Erebus"
},
{
"sense_index": "3",
"word": "manes"
},
{
"sense_index": "3",
"word": "Tartarus"
},
{
"sense_index": "4",
"word": "mare"
},
{
"sense_index": "4",
"word": "terra"
}
],
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Anagramm sortiert (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Latein",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Rückläufige Wörterliste (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv 2. Deklination (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv n (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Siehe auch",
"orig": "siehe auch",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"coordinate_terms": [
{
"sense_index": "4",
"word": "aer"
},
{
"sense_index": "5",
"word": "aer"
},
{
"sense_index": "5",
"word": "tempestas"
}
],
"derived": [
{
"word": "caeles"
},
{
"word": "caelestis"
},
{
"word": "caelicola"
},
{
"word": "caelicus"
},
{
"word": "caelifer"
},
{
"word": "caelifluus"
},
{
"word": "caeligena"
},
{
"word": "caeliloquax"
},
{
"word": "caelipotens"
},
{
"word": "caelispex"
},
{
"word": "caelitus"
},
{
"word": "caelius"
}
],
"expressions": [
{
"sense_index": "1",
"word": "caelum ac terras miscere"
},
{
"note": "Himmelszeichen beobachten, den Vogelflug am Himmel beobachten",
"sense_index": "1",
"word": "de caelo servare"
},
{
"note": "vom Blitz getroffen werden",
"sense_index": "1",
"word": "de caelo tangi"
},
{
"note": "vom Blitz getroffen werden",
"sense_index": "1",
"word": "de caelo percuti"
}
],
"forms": [
{
"form": "caelus",
"tags": [
"variant"
]
},
{
"form": "coelum",
"tags": [
"variant"
]
},
{
"form": "caelulum",
"tags": [
"diminutive"
]
},
{
"form": "caelum",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelī",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelī",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "caelōrum",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelōs",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "caelī",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"ablative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"ablative",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "cae·lum",
"lang": "Latein",
"lang_code": "la",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive) , Seite 7.",
"text": "„loca naturae secundum antiquam divisionem prima duo, terra et caelum, deinde particulatim utriusque multa. caeli dicuntur loca supera et ea deorum, terrae loca infera et ea hominum.“ (Var. LL 5, 16)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 95",
"text": "„Praeclare ergo Aristoteles 'Si essent', inquit, 'qui sub terra semper habitavissent bonis et inlustribus domiciliis, quae essent ornata signis atque picturis instructaque rebus his omnibus, quibus abundant i, qui beati putantur, nec tamen exissent umquam supra terram, accepissent autem fama et auditione esse quoddam numen et vim deorum, deinde aliquo tempore patefactis terrae faucibus ex illis abditis sedibus evadere in haec loca, quae nos incolimus, atque exire potuissent: cum repente terram et maria caelumque vidissent, nubium magnitudinem ventorumque vim cognovissent aspexissentque solem eiusque cum magnitudinem pulchritudinemque, tum etiam efficientiam cognovissent, quod is diem efficeret toto caelo luce diffusa, cum autem terras nox opacasset, tum caelum totum cernerent astris distinctum et ornatum lunaeque luminum varietatem tum crescentis, tum senescentis, eorumque omnium ortus et occasus atque in omni aeternitate ratos inmutabilesque cursus — quae cum viderent, profecto et esse deos et haec tanta opera deorum esse arbitrarentur.'“"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, De bello civili, 1, 68",
"text": "„Caesar exploratis regionibus albente caelo omnes copias castris educit magno que circuitu nullo certo itinere exercitum ducit.“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Pro Sex. Roscio, 71",
"text": "„nonne videntur hunc hominem ex rerum natura sustulisse et eripuisse cui repente caelum, solem, aquam terramque ademerint ut, qui eum necasset unde ipse natus esset, careret iis rebus omnibus ex quibus omnia nata esse dicuntur?“"
}
],
"glosses": [
"Bereich über der Erde, in dem sich die Sterne befinden; Himmel, Himmelsgewölbe"
],
"id": "de-caelum-la-noun-umEJ02pT",
"sense_index": "1"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Pro M. Claudio Marcello, 29",
"text": "„erit inter eos etiam qui nascentur, sicut inter nos fuit, magna dissensio, cum alii laudibus ad caelum res tuas gestas efferent, alii fortasse aliquid requirent,“"
}
],
"glosses": [
"Himmel, Himmelshöhe, Höhe"
],
"id": "de-caelum-la-noun-Qr7MkNa8",
"sense_index": "2",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Publius Vergilius Maro, Aeneis, 6, 247",
"text": "„voce vocans Hecaten caeloque Ereboque potentem.“"
},
{
"ref": "Publius Vergilius Maro, Aeneis, 6, 897",
"text": "„sed falsa ad caelum mittunt insomnia manes“"
}
],
"glosses": [
"Gegensatz zur Unterwelt; Oberwelt"
],
"id": "de-caelum-la-noun-L1Wznb4n",
"raw_tags": [
"poetisch"
],
"sense_index": "3"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, In Catilinam, 1, 15",
"text": "„potestne tibi haec lux, Catilina, aut huius caeli spiritus esse iucundus,“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Tusculanae disputationes, 5, 38",
"text": "„Namque alias bestias nantis aquarum incolas esse voluit, alias volucres caelo frui libero, serpentis quasdam, quasdam esse gradientis, earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas, inmanis alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas terraque tectas.“"
}
],
"glosses": [
"Bereich über der Erde; untere Luftschicht, Dunstkreis, Atmosphäre, Luft"
],
"id": "de-caelum-la-noun-6CSHUIwX",
"sense_index": "4"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 7.",
"text": "„Praedium quom parare cogitabis, sic in animo habeto: […] uti bonum caelum habeat; ne calamitosum siet; solo bono, sua virtute valeat.“ (Cato, agr., 1–2)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 2,42",
"text": "„Etenim licet videre acutiora ingenia et ad intellegendum aptiora eorum, qui terras incolant eas, in quibus aer sit purus ac tenuis quam illorum, qui utantur crasso caelo atque concreto.“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad Atticum, 11, 22, 2",
"text": "„quid mihi igitur censes? iam enim corpore vix sustineo gravitatem huius caeli, quae mihi laborem adfert in dolore.“"
}
],
"glosses": [
"Gesamtheit der Wettererscheinungen; Luft, Witterung, Wetter, Klima"
],
"id": "de-caelum-la-noun-EosPh0gn",
"sense_index": "5"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Quintus Horatius Flaccus, Epistulae, 1, 11, 27",
"text": "„caelum, non animum, mutant qui trans mare currunt.“"
}
],
"glosses": [
"ein Bereich des Himmels; Himmelsgegend, Himmelsstrich"
],
"id": "de-caelum-la-noun-b4tSMOct",
"sense_index": "6"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Vitruvius, De architectura, 7,3,3",
"text": "„cameris dispositis et intextis imum caelum earum trullissetur, deinde harena dirigatur, postea autem creta aut marmore poliatur.“"
}
],
"glosses": [
"Wölbung, Gewölbe, Decke"
],
"id": "de-caelum-la-noun-RnFHRXZm",
"raw_tags": [
"Architektur"
],
"sense_index": "7",
"tags": [
"figurative"
]
}
],
"sounds": [
{
"lang": "Latein",
"lang_code": "la"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "5",
"word": "natura caeli"
}
],
"tags": [
"masculine",
"neuter"
],
"translations": [
{
"lang": "Für [1] siehe Übersetzungen zu Himmel¹",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"masculine",
"neuter"
],
"word": "Himmelsgewölbe"
},
{
"lang": "Für [2] siehe Übersetzungen zu Himmel",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"masculine",
"feminine"
],
"word": "Himmelshöhe"
},
{
"lang": "Für [2] siehe Übersetzungen zu Himmel",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Höhe"
},
{
"lang": "Für [4] siehe Übersetzungen zu Luftschicht",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"masculine"
],
"word": "Dunstkreis"
},
{
"lang": "Für [4] siehe Übersetzungen zu Luftschicht",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Atmosphäre"
},
{
"lang": "Für [4] siehe Übersetzungen zu Luftschicht",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Luft"
},
{
"lang": "Für [5] siehe Übersetzungen zu Luft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Witterung"
},
{
"lang": "Für [5] siehe Übersetzungen zu Luft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Wetter"
},
{
"lang": "Für [5] siehe Übersetzungen zu Luft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Klima"
},
{
"lang": "Für [6] siehe Übersetzungen zu Himmelsgegend",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"masculine"
],
"word": "Himmelsstrich"
},
{
"lang": "Für [7] siehe Übersetzungen zu Wölbung",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"neuter"
],
"word": "Gewölbe"
},
{
"lang": "Für [7] siehe Übersetzungen zu Wölbung",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Decke"
}
],
"word": "caelum"
}
{
"categories": [
"Anagramm sortiert (Latein)",
"Latein",
"Rückläufige Wörterliste (Latein)",
"Substantiv (Latein)",
"Substantiv 2. Deklination (Latein)",
"Substantiv n (Latein)",
"siehe auch",
"Übersetzungen (Latein)"
],
"derived": [
{
"word": "caelare"
}
],
"etymology_text": "Ableitung zu dem Verb caedere ^(→ la) „hauen, schlagen“",
"forms": [
{
"form": "caelum",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "caela",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelī",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "caelōrum",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "caela",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "caela",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"ablative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"ablative",
"plural"
]
}
],
"hypernyms": [
{
"sense_index": "1",
"word": "ferramentum"
},
{
"sense_index": "1",
"word": "instrumentum"
}
],
"hyphenation": "cae·lum",
"lang": "Latein",
"lang_code": "la",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Academica, 2,85",
"text": "„Lysippus eodem aere eadem temperatione, eodem caelo aqua ceteris omnibus centum Alexandros eiusdem modi facere non posset?“"
},
{
"ref": "Publius Ovidius Naso, Fasti, 329–332",
"text": "„nec vos, turba fere censu fraudata, magistri,\nspernite (discipulos attrahit illa novos),\nquique moves caelum, tabulamque coloribus uris,\nquique facis docta mollia saxa manu.“"
},
{
"ref": "Marcus Terentius Varro, Saturae Menippeae, 7",
"text": "„numnam celatus in manu dextra scyphus,\ncaelo dolitus, artem ostentat Mentoris?“"
},
{
"ref": "Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive) , Seite 7.",
"text": "„loca naturae secundum antiquam divisionem prima duo, terra et caelum, deinde particulatim utriusque multa. caeli dicuntur loca supera et ea deorum, terrae loca infera et ea hominum.“ (Var. LL 5, 16)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 95",
"text": "„Praeclare ergo Aristoteles 'Si essent', inquit, 'qui sub terra semper habitavissent bonis et inlustribus domiciliis, quae essent ornata signis atque picturis instructaque rebus his omnibus, quibus abundant i, qui beati putantur, nec tamen exissent umquam supra terram, accepissent autem fama et auditione esse quoddam numen et vim deorum, deinde aliquo tempore patefactis terrae faucibus ex illis abditis sedibus evadere in haec loca, quae nos incolimus, atque exire potuissent: cum repente terram et maria caelumque vidissent, nubium magnitudinem ventorumque vim cognovissent aspexissentque solem eiusque cum magnitudinem pulchritudinemque, tum etiam efficientiam cognovissent, quod is diem efficeret toto caelo luce diffusa, cum autem terras nox opacasset, tum caelum totum cernerent astris distinctum et ornatum lunaeque luminum varietatem tum crescentis, tum senescentis, eorumque omnium ortus et occasus atque in omni aeternitate ratos inmutabilesque cursus — quae cum viderent, profecto et esse deos et haec tanta opera deorum esse arbitrarentur.'“"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, De bello civili, 1, 68",
"text": "„Caesar exploratis regionibus albente caelo omnes copias castris educit magno que circuitu nullo certo itinere exercitum ducit.“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Pro Sex. Roscio, 71",
"text": "„nonne videntur hunc hominem ex rerum natura sustulisse et eripuisse cui repente caelum, solem, aquam terramque ademerint ut, qui eum necasset unde ipse natus esset, careret iis rebus omnibus ex quibus omnia nata esse dicuntur?“"
}
],
"glosses": [
"Meißel, Grabstichel"
],
"raw_tags": [
"Werkzeug für Ziselierarbeiten"
],
"sense_index": "1"
}
],
"sounds": [
{
"lang": "Latein",
"lang_code": "la"
},
{
"audio": "La-cls-caelum.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/74/La-cls-caelum.ogg/La-cls-caelum.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/La-cls-caelum.ogg"
}
],
"tags": [
"neuter"
],
"translations": [
{
"lang": "Für [1] siehe Übersetzungen zu Meißel¹",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"masculine",
"masculine"
],
"word": "Grabstichel"
}
],
"word": "caelum"
}
{
"antonyms": [
{
"sense_index": "1",
"word": "terra"
},
{
"sense_index": "3",
"word": "Erebus"
},
{
"sense_index": "3",
"word": "manes"
},
{
"sense_index": "3",
"word": "Tartarus"
},
{
"sense_index": "4",
"word": "mare"
},
{
"sense_index": "4",
"word": "terra"
}
],
"categories": [
"Anagramm sortiert (Latein)",
"Latein",
"Rückläufige Wörterliste (Latein)",
"Substantiv (Latein)",
"Substantiv 2. Deklination (Latein)",
"Substantiv n (Latein)",
"siehe auch"
],
"coordinate_terms": [
{
"sense_index": "4",
"word": "aer"
},
{
"sense_index": "5",
"word": "aer"
},
{
"sense_index": "5",
"word": "tempestas"
}
],
"derived": [
{
"word": "caeles"
},
{
"word": "caelestis"
},
{
"word": "caelicola"
},
{
"word": "caelicus"
},
{
"word": "caelifer"
},
{
"word": "caelifluus"
},
{
"word": "caeligena"
},
{
"word": "caeliloquax"
},
{
"word": "caelipotens"
},
{
"word": "caelispex"
},
{
"word": "caelitus"
},
{
"word": "caelius"
}
],
"expressions": [
{
"sense_index": "1",
"word": "caelum ac terras miscere"
},
{
"note": "Himmelszeichen beobachten, den Vogelflug am Himmel beobachten",
"sense_index": "1",
"word": "de caelo servare"
},
{
"note": "vom Blitz getroffen werden",
"sense_index": "1",
"word": "de caelo tangi"
},
{
"note": "vom Blitz getroffen werden",
"sense_index": "1",
"word": "de caelo percuti"
}
],
"forms": [
{
"form": "caelus",
"tags": [
"variant"
]
},
{
"form": "coelum",
"tags": [
"variant"
]
},
{
"form": "caelulum",
"tags": [
"diminutive"
]
},
{
"form": "caelum",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelī",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelī",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "caelōrum",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelōs",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "caelum",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "caelī",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "caelō",
"tags": [
"ablative",
"singular"
]
},
{
"form": "caelīs",
"tags": [
"ablative",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "cae·lum",
"lang": "Latein",
"lang_code": "la",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive) , Seite 7.",
"text": "„loca naturae secundum antiquam divisionem prima duo, terra et caelum, deinde particulatim utriusque multa. caeli dicuntur loca supera et ea deorum, terrae loca infera et ea hominum.“ (Var. LL 5, 16)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 95",
"text": "„Praeclare ergo Aristoteles 'Si essent', inquit, 'qui sub terra semper habitavissent bonis et inlustribus domiciliis, quae essent ornata signis atque picturis instructaque rebus his omnibus, quibus abundant i, qui beati putantur, nec tamen exissent umquam supra terram, accepissent autem fama et auditione esse quoddam numen et vim deorum, deinde aliquo tempore patefactis terrae faucibus ex illis abditis sedibus evadere in haec loca, quae nos incolimus, atque exire potuissent: cum repente terram et maria caelumque vidissent, nubium magnitudinem ventorumque vim cognovissent aspexissentque solem eiusque cum magnitudinem pulchritudinemque, tum etiam efficientiam cognovissent, quod is diem efficeret toto caelo luce diffusa, cum autem terras nox opacasset, tum caelum totum cernerent astris distinctum et ornatum lunaeque luminum varietatem tum crescentis, tum senescentis, eorumque omnium ortus et occasus atque in omni aeternitate ratos inmutabilesque cursus — quae cum viderent, profecto et esse deos et haec tanta opera deorum esse arbitrarentur.'“"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, De bello civili, 1, 68",
"text": "„Caesar exploratis regionibus albente caelo omnes copias castris educit magno que circuitu nullo certo itinere exercitum ducit.“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Pro Sex. Roscio, 71",
"text": "„nonne videntur hunc hominem ex rerum natura sustulisse et eripuisse cui repente caelum, solem, aquam terramque ademerint ut, qui eum necasset unde ipse natus esset, careret iis rebus omnibus ex quibus omnia nata esse dicuntur?“"
}
],
"glosses": [
"Bereich über der Erde, in dem sich die Sterne befinden; Himmel, Himmelsgewölbe"
],
"sense_index": "1"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Pro M. Claudio Marcello, 29",
"text": "„erit inter eos etiam qui nascentur, sicut inter nos fuit, magna dissensio, cum alii laudibus ad caelum res tuas gestas efferent, alii fortasse aliquid requirent,“"
}
],
"glosses": [
"Himmel, Himmelshöhe, Höhe"
],
"sense_index": "2",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Publius Vergilius Maro, Aeneis, 6, 247",
"text": "„voce vocans Hecaten caeloque Ereboque potentem.“"
},
{
"ref": "Publius Vergilius Maro, Aeneis, 6, 897",
"text": "„sed falsa ad caelum mittunt insomnia manes“"
}
],
"glosses": [
"Gegensatz zur Unterwelt; Oberwelt"
],
"raw_tags": [
"poetisch"
],
"sense_index": "3"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, In Catilinam, 1, 15",
"text": "„potestne tibi haec lux, Catilina, aut huius caeli spiritus esse iucundus,“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Tusculanae disputationes, 5, 38",
"text": "„Namque alias bestias nantis aquarum incolas esse voluit, alias volucres caelo frui libero, serpentis quasdam, quasdam esse gradientis, earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas, inmanis alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas terraque tectas.“"
}
],
"glosses": [
"Bereich über der Erde; untere Luftschicht, Dunstkreis, Atmosphäre, Luft"
],
"sense_index": "4"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana) , Seite 7.",
"text": "„Praedium quom parare cogitabis, sic in animo habeto: […] uti bonum caelum habeat; ne calamitosum siet; solo bono, sua virtute valeat.“ (Cato, agr., 1–2)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 2,42",
"text": "„Etenim licet videre acutiora ingenia et ad intellegendum aptiora eorum, qui terras incolant eas, in quibus aer sit purus ac tenuis quam illorum, qui utantur crasso caelo atque concreto.“"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad Atticum, 11, 22, 2",
"text": "„quid mihi igitur censes? iam enim corpore vix sustineo gravitatem huius caeli, quae mihi laborem adfert in dolore.“"
}
],
"glosses": [
"Gesamtheit der Wettererscheinungen; Luft, Witterung, Wetter, Klima"
],
"sense_index": "5"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Quintus Horatius Flaccus, Epistulae, 1, 11, 27",
"text": "„caelum, non animum, mutant qui trans mare currunt.“"
}
],
"glosses": [
"ein Bereich des Himmels; Himmelsgegend, Himmelsstrich"
],
"sense_index": "6"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Vitruvius, De architectura, 7,3,3",
"text": "„cameris dispositis et intextis imum caelum earum trullissetur, deinde harena dirigatur, postea autem creta aut marmore poliatur.“"
}
],
"glosses": [
"Wölbung, Gewölbe, Decke"
],
"raw_tags": [
"Architektur"
],
"sense_index": "7",
"tags": [
"figurative"
]
}
],
"sounds": [
{
"lang": "Latein",
"lang_code": "la"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "5",
"word": "natura caeli"
}
],
"tags": [
"masculine",
"neuter"
],
"translations": [
{
"lang": "Für [1] siehe Übersetzungen zu Himmel¹",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"masculine",
"neuter"
],
"word": "Himmelsgewölbe"
},
{
"lang": "Für [2] siehe Übersetzungen zu Himmel",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"masculine",
"feminine"
],
"word": "Himmelshöhe"
},
{
"lang": "Für [2] siehe Übersetzungen zu Himmel",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Höhe"
},
{
"lang": "Für [4] siehe Übersetzungen zu Luftschicht",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"masculine"
],
"word": "Dunstkreis"
},
{
"lang": "Für [4] siehe Übersetzungen zu Luftschicht",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Atmosphäre"
},
{
"lang": "Für [4] siehe Übersetzungen zu Luftschicht",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Luft"
},
{
"lang": "Für [5] siehe Übersetzungen zu Luft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Witterung"
},
{
"lang": "Für [5] siehe Übersetzungen zu Luft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Wetter"
},
{
"lang": "Für [5] siehe Übersetzungen zu Luft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"neuter"
],
"word": "Klima"
},
{
"lang": "Für [6] siehe Übersetzungen zu Himmelsgegend",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"masculine"
],
"word": "Himmelsstrich"
},
{
"lang": "Für [7] siehe Übersetzungen zu Wölbung",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"neuter"
],
"word": "Gewölbe"
},
{
"lang": "Für [7] siehe Übersetzungen zu Wölbung",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine"
],
"word": "Decke"
}
],
"word": "caelum"
}
Download raw JSONL data for caelum meaning in All languages combined (14.2kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-11-05 from the dewiktionary dump dated 2024-10-20 using wiktextract (fbeafe8 and 7f03c9b). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.