"чырвоны" meaning in Белорусский

See чырвоны in All languages combined, or Wiktionary

Adjective

IPA: ʨɨrˈvɔnɨ Audio: Be-чырвоны.ogg
Etymology: Происходит от праслав. *čьrvi̯enъ, от кот. в числе прочего произошли: др.-русск. чьрвенъ, чьрвлıенъ, ст.-слав. чръвенъ, чръвленъ (др.-греч. ἐρυθρός), болг. черве́н, чърве́н, сербохорв. цр̀вен «красный», цр̀вљен — то же, словенск. črljen, чешск. červený, словацк. červený, польск. czerwony, в.-луж. čerwjeny, н.-луж. сеrẃеnу; праслав. *čьrvi̯enъ, прич. прош. страд. от čьrviti «красить в красный цвет» (др.-русск. чьрвити, сербск.-церк.-слав. чрьвити), а последнее — от *čьrvь (см. червь), ср. народнолат. vermiculus «красный» от vermiculus «червячок, кошениль, из которой добывали пурпурную краску». От чьрвь образовано др.-русск. чьрвенъ «июль» (Четвероеванг. 1144 г. и др.) и чьрвьць — то же, ср. укр. че́рвень, червець «июнь», чешск. čеrvеn — то же, др.-чешск. črven — то же, črven druhý «июль», чешск. čеrvеnес «июль», польск. czerwiec «июнь», которое объясняли частично как «месяц сбора кошенили», частично — как «время, когда плодятся пчёлы», ср. польск. w której сzуrw pszczoł роwstаwаł. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы. Forms: чырво́ны [singular, masculine, nominative], чырво́нае [singular, neuter, nominative], чырво́ная [singular, feminine, nominative], чырво́ныя [plural, nominative], чырво́нага [singular, masculine, genitive], чырво́нага [singular, neuter, genitive], чырво́най [singular, feminine, genitive], чырво́нае [singular, feminine, genitive], чырво́ных [plural, genitive], чырво́наму [singular, masculine, dative], чырво́наму [singular, neuter, dative], чырво́най [singular, feminine, dative], чырво́ным [plural, dative], чырво́нага [singular, masculine, accusative, animate], чырво́нае [singular, neuter, accusative, animate], чырво́ную [singular, feminine, accusative, animate], чырво́ных [plural, accusative, animate], чырво́ны [singular, masculine, accusative, inanimate], чырво́ныя [plural, accusative, inanimate], чырво́ным [singular, masculine, instrumental], чырво́ным [singular, neuter, instrumental], чырво́най [singular, feminine, instrumental], чырво́наю [singular, feminine, instrumental], чырво́нымі [plural, instrumental], чырво́ным [singular, masculine, masculine], чырво́ным [singular, neuter, masculine], чырво́най [singular, feminine, masculine], чырво́ных [plural, masculine]
  1. красный, алый
    Sense id: ru-чырвоны-be-adj-qY62QtcX
The following are not (yet) sense-disambiguated
Hypernyms: колер Derived forms: Чырвоная Армія
{
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Белорусские прилагательные",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Белорусский язык",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Красный цвет/be",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Радуга/be",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Слова из 7 букв/be",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "derived": [
    {
      "word": "Чырвоная Армія"
    }
  ],
  "etymology_text": "Происходит от праслав. *čьrvi̯enъ, от кот. в числе прочего произошли: др.-русск. чьрвенъ, чьрвлıенъ, ст.-слав. чръвенъ, чръвленъ (др.-греч. ἐρυθρός), болг. черве́н, чърве́н, сербохорв. цр̀вен «красный», цр̀вљен — то же, словенск. črljen, чешск. červený, словацк. červený, польск. czerwony, в.-луж. čerwjeny, н.-луж. сеrẃеnу; праслав. *čьrvi̯enъ, прич. прош. страд. от čьrviti «красить в красный цвет» (др.-русск. чьрвити, сербск.-церк.-слав. чрьвити), а последнее — от *čьrvь (см. червь), ср. народнолат. vermiculus «красный» от vermiculus «червячок, кошениль, из которой добывали пурпурную краску». От чьрвь образовано др.-русск. чьрвенъ «июль» (Четвероеванг. 1144 г. и др.) и чьрвьць — то же, ср. укр. че́рвень, червець «июнь», чешск. čеrvеn — то же, др.-чешск. črven — то же, črven druhý «июль», чешск. čеrvеnес «июль», польск. czerwiec «июнь», которое объясняли частично как «месяц сбора кошенили», частично — как «время, когда плодятся пчёлы», ср. польск. w której сzуrw pszczoł роwstаwаł. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.",
  "forms": [
    {
      "form": "чырво́ны",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нае",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ная",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ныя",
      "tags": [
        "plural",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нага",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нага",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нае",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ных",
      "tags": [
        "plural",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́наму",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́наму",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "plural",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нага",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нае",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ную",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ных",
      "tags": [
        "plural",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ны",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "accusative",
        "inanimate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ныя",
      "tags": [
        "plural",
        "accusative",
        "inanimate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́наю",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нымі",
      "tags": [
        "plural",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ных",
      "tags": [
        "plural",
        "masculine"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "колер"
    }
  ],
  "lang": "Белорусский",
  "lang_code": "be",
  "pos": "adj",
  "senses": [
    {
      "examples": [
        {
          "author": "Кузьма Чорны",
          "date": "1926",
          "ref": "Кузьма Чорны, «Буры», 1926 (цитата из интернет-библиотеки Беларуская Палiчка, см. Список литературы)",
          "source": "БП",
          "text": "Ён прыгнуўся, і я ўбачыў на яго шыічырвоны рубец ад нагайкі.",
          "title": "Буры",
          "translation": "Он пригнулся и я увидел на его шеекрасный рубец от нагайки."
        },
        {
          "author": "Святлана Алексіевіч",
          "collection": "Народная газета",
          "date": "03.10.1992",
          "ref": "Святлана Алексіевіч, «Зачараваныя смерцю» / перевод М. Гиль (с руск. яз на бел. яз.), 03.10.1992 // «Народная газета»",
          "text": "Сёння гэтак не любяцьчырвоны колер, усё чырвонае, што я сумняваюся: ці вырошчваюць чырвоныя гваздзікі?",
          "title": "Зачараваныя смерцю",
          "translation": "Сегодня так не любяткрасный цвет, всё красное, что я сомневаюсь: выращивают ли ещё красные гвозди́ки?",
          "translator": "М. Гиль (с руск. яз на бел. яз.)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "красный, алый"
      ],
      "id": "ru-чырвоны-be-adj-qY62QtcX"
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "Be-чырвоны.ogg",
      "ipa": "ʨɨrˈvɔnɨ",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/75/Be-чырвоны.ogg/Be-чырвоны.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Be-чырвоны.ogg"
    }
  ],
  "word": "чырвоны"
}
{
  "categories": [
    "Белорусские прилагательные",
    "Белорусский язык",
    "Красный цвет/be",
    "Радуга/be",
    "Слова из 7 букв/be"
  ],
  "derived": [
    {
      "word": "Чырвоная Армія"
    }
  ],
  "etymology_text": "Происходит от праслав. *čьrvi̯enъ, от кот. в числе прочего произошли: др.-русск. чьрвенъ, чьрвлıенъ, ст.-слав. чръвенъ, чръвленъ (др.-греч. ἐρυθρός), болг. черве́н, чърве́н, сербохорв. цр̀вен «красный», цр̀вљен — то же, словенск. črljen, чешск. červený, словацк. červený, польск. czerwony, в.-луж. čerwjeny, н.-луж. сеrẃеnу; праслав. *čьrvi̯enъ, прич. прош. страд. от čьrviti «красить в красный цвет» (др.-русск. чьрвити, сербск.-церк.-слав. чрьвити), а последнее — от *čьrvь (см. червь), ср. народнолат. vermiculus «красный» от vermiculus «червячок, кошениль, из которой добывали пурпурную краску». От чьрвь образовано др.-русск. чьрвенъ «июль» (Четвероеванг. 1144 г. и др.) и чьрвьць — то же, ср. укр. че́рвень, червець «июнь», чешск. čеrvеn — то же, др.-чешск. črven — то же, črven druhý «июль», чешск. čеrvеnес «июль», польск. czerwiec «июнь», которое объясняли частично как «месяц сбора кошенили», частично — как «время, когда плодятся пчёлы», ср. польск. w której сzуrw pszczoł роwstаwаł. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.",
  "forms": [
    {
      "form": "чырво́ны",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нае",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ная",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ныя",
      "tags": [
        "plural",
        "nominative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нага",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нага",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нае",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ных",
      "tags": [
        "plural",
        "genitive"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́наму",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́наму",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "plural",
        "dative"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нага",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нае",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ную",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ных",
      "tags": [
        "plural",
        "accusative",
        "animate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ны",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "accusative",
        "inanimate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ныя",
      "tags": [
        "plural",
        "accusative",
        "inanimate"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́наю",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́нымі",
      "tags": [
        "plural",
        "instrumental"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "masculine",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ным",
      "tags": [
        "singular",
        "neuter",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́най",
      "tags": [
        "singular",
        "feminine",
        "masculine"
      ]
    },
    {
      "form": "чырво́ных",
      "tags": [
        "plural",
        "masculine"
      ]
    }
  ],
  "hypernyms": [
    {
      "sense_index": 1,
      "word": "колер"
    }
  ],
  "lang": "Белорусский",
  "lang_code": "be",
  "pos": "adj",
  "senses": [
    {
      "examples": [
        {
          "author": "Кузьма Чорны",
          "date": "1926",
          "ref": "Кузьма Чорны, «Буры», 1926 (цитата из интернет-библиотеки Беларуская Палiчка, см. Список литературы)",
          "source": "БП",
          "text": "Ён прыгнуўся, і я ўбачыў на яго шыічырвоны рубец ад нагайкі.",
          "title": "Буры",
          "translation": "Он пригнулся и я увидел на его шеекрасный рубец от нагайки."
        },
        {
          "author": "Святлана Алексіевіч",
          "collection": "Народная газета",
          "date": "03.10.1992",
          "ref": "Святлана Алексіевіч, «Зачараваныя смерцю» / перевод М. Гиль (с руск. яз на бел. яз.), 03.10.1992 // «Народная газета»",
          "text": "Сёння гэтак не любяцьчырвоны колер, усё чырвонае, што я сумняваюся: ці вырошчваюць чырвоныя гваздзікі?",
          "title": "Зачараваныя смерцю",
          "translation": "Сегодня так не любяткрасный цвет, всё красное, что я сомневаюсь: выращивают ли ещё красные гвозди́ки?",
          "translator": "М. Гиль (с руск. яз на бел. яз.)"
        }
      ],
      "glosses": [
        "красный, алый"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "Be-чырвоны.ogg",
      "ipa": "ʨɨrˈvɔnɨ",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/75/Be-чырвоны.ogg/Be-чырвоны.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Be-чырвоны.ogg"
    }
  ],
  "word": "чырвоны"
}

Download raw JSONL data for чырвоны meaning in Белорусский (6.0kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable Белорусский dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-11-06 from the ruwiktionary dump dated 2024-10-20 using wiktextract (fbeafe8 and 7f03c9b). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.