"mechanisme" meaning in Nederlands

See mechanisme in All languages combined, or Wiktionary

Noun

Audio: nl-mechanisme.ogg Forms: mechanismen [plural], mechanismes [plural], (mechanismetje) [diminutive, singular], (mechanismetjes) [diminutive, plural]
  1. een constructie van onderling beweegbaar aan elkaar verbonden delen, machinerie
    Sense id: nl-mechanisme-nl-noun-87STR40R Categories (other): Techniek_in_het_Nederlands Topics: technology
  2. de manier waarop een reactie verloopt op moleculair, atomair en elektronisch niveau
    Sense id: nl-mechanisme-nl-noun-LVMiX9Jz Categories (other): Scheikunde_in_het_Nederlands Topics: chemistry
  3. een extreme vorm van determinisme waarbij men elk stoffelijk en biologisch gebeuren probeert te verklaren door plaatselijke, materiële beweging
    Sense id: nl-mechanisme-nl-noun-8gUALlTd Categories (other): Filosofie_in_het_Nederlands Topics: philosophy
  4. berustend op een wetmatige samenhang Tags: figuratively
    Sense id: nl-mechanisme-nl-noun-WENFmQBe Categories (other): Figuurlijk_in_het_Nederlands, Woorden met artikelreferenties
  5. beschrijving van de werking en eigenschappen van een proces of verschijnsel
    Sense id: nl-mechanisme-nl-noun-yOj91mw5 Categories (other): Economie_in_het_Nederlands, Natuurkunde_in_het_Nederlands, Techniek_in_het_Nederlands Topics: economics, physics, technology
The following are not (yet) sense-disambiguated
Translations (filosofische doctrine): mecanicismo [masculine] (Spaans) Translations (machinerie): Mechanismus [masculine] (Duits), mechanism (Engels), mécanisme (Frans), mechanizm [masculine] (Pools), mechanizmus [masculine] (Slowaaks), mecanismo [masculine] (Spaans), dispositivo [masculine] (Spaans), mechanismus [masculine, inanimate] (Tsjechisch), mechanizmus [masculine, inanimate] (Tsjechisch)

Inflected forms

{
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "Achtervoegsel -isme in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Ontbrekend geluid",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Retrograad van het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Telbaar",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "WikiWoordenboek:Wikilink",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Woorden in het Nederlands van lengte 10",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "etymology_texts": [
    "afgeleid van het Frans mécanisme (met het achtervoegsel -isme)"
  ],
  "forms": [
    {
      "form": "mechanismen",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "mechanismes",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "(mechanismetje)",
      "tags": [
        "diminutive",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "(mechanismetjes)",
      "tags": [
        "diminutive",
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hyphenation": "me·cha·nis·me",
  "hyponyms": [
    {
      "word": "aandrijfmechanisme"
    },
    {
      "word": "afweermechanisme"
    },
    {
      "word": "arbitragemechanisme"
    },
    {
      "word": "beschermingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "besturingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "beveiligingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "bezwijkmechanisme"
    },
    {
      "word": "compensatiemechanisme"
    },
    {
      "word": "controlemechanisme"
    },
    {
      "word": "copingmechanisme"
    },
    {
      "word": "correctiemechanisme"
    },
    {
      "word": "defensiemechanisme"
    },
    {
      "word": "dempingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "denkmechanisme"
    },
    {
      "word": "klapmechanisme"
    },
    {
      "word": "klokmechanisme"
    },
    {
      "word": "koppelingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "marktmechanisme"
    },
    {
      "word": "ontstekingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "overlevingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "planeetwielmechanisme"
    },
    {
      "word": "prijsmechanisme"
    },
    {
      "word": "reactiemechanisme"
    },
    {
      "word": "regelmechanisme"
    },
    {
      "word": "schakelmechanisme"
    },
    {
      "word": "selectiemechanisme"
    },
    {
      "word": "servomechanisme"
    },
    {
      "word": "tijdmechanisme"
    },
    {
      "word": "toewijzingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "uitsluitingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "veermechanisme"
    },
    {
      "word": "veiligheidsmechanisme"
    },
    {
      "word": "verdedigingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "vertragingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "werkingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "wisselkoersmechanisme"
    }
  ],
  "lang": "Nederlands",
  "lang_code": "nl",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Techniek_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              12,
              22
            ],
            [
              82,
              92
            ]
          ],
          "text": "Een aan een mechanisme opgelegde beweging wordt omgezet in een verlangde, van het mechanisme af te nemen beweging."
        }
      ],
      "glosses": [
        "een constructie van onderling beweegbaar aan elkaar verbonden delen, machinerie"
      ],
      "id": "nl-mechanisme-nl-noun-87STR40R",
      "topics": [
        "technology"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Scheikunde_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              7,
              17
            ]
          ],
          "text": "Is het mechanisme van deze reactie een nucleofiele of een elektrofiele substitutie?"
        }
      ],
      "glosses": [
        "de manier waarop een reactie verloopt op moleculair, atomair en elektronisch niveau"
      ],
      "id": "nl-mechanisme-nl-noun-LVMiX9Jz",
      "topics": [
        "chemistry"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Filosofie_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "glosses": [
        "een extreme vorm van determinisme waarbij men elk stoffelijk en biologisch gebeuren probeert te verklaren door plaatselijke, materiële beweging"
      ],
      "id": "nl-mechanisme-nl-noun-8gUALlTd",
      "topics": [
        "philosophy"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Figuurlijk_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Woorden met artikelreferenties",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              72,
              83
            ]
          ],
          "ref": "Weblink bron “Dit wordt bedoeld met 'institutioneel racisme' (en zo pak je het aan)” (29 juni 2022), NU.nl",
          "text": "\"Bij institutioneel racisme gaat het typisch om ingebakken, structurele mechanismen\", voegt Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) Rabin Baldewsingh toe."
        }
      ],
      "glosses": [
        "berustend op een wetmatige samenhang"
      ],
      "id": "nl-mechanisme-nl-noun-WENFmQBe",
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "Economie_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Natuurkunde_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "Techniek_in_het_Nederlands",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "glosses": [
        "beschrijving van de werking en eigenschappen van een proces of verschijnsel"
      ],
      "id": "nl-mechanisme-nl-noun-yOj91mw5",
      "topics": [
        "economics",
        "physics",
        "technology"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "nl-mechanisme.ogg",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c8/Nl-mechanisme.ogg/Nl-mechanisme.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-mechanisme.ogg"
    }
  ],
  "tags": [
    "neuter"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Duits",
      "lang_code": "de",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Mechanismus"
    },
    {
      "lang": "Engels",
      "lang_code": "en",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "word": "mechanism"
    },
    {
      "lang": "Frans",
      "lang_code": "fr",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "word": "mécanisme"
    },
    {
      "lang": "Pools",
      "lang_code": "pl",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mechanizm"
    },
    {
      "lang": "Slowaaks",
      "lang_code": "sk",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mechanizmus"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mecanismo"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "dispositivo"
    },
    {
      "lang": "Tsjechisch",
      "lang_code": "cs",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine",
        "inanimate"
      ],
      "word": "mechanismus"
    },
    {
      "lang": "Tsjechisch",
      "lang_code": "cs",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine",
        "inanimate"
      ],
      "word": "mechanizmus"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "filosofische doctrine",
      "sense_index": 3,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mecanicismo"
    }
  ],
  "word": "mechanisme"
}
{
  "categories": [
    "Achtervoegsel -isme in het Nederlands",
    "Ontbrekend geluid",
    "Retrograad van het Nederlands",
    "Telbaar",
    "WikiWoordenboek:Wikilink",
    "Woorden in het Nederlands",
    "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
    "Woorden in het Nederlands van lengte 10",
    "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands"
  ],
  "etymology_texts": [
    "afgeleid van het Frans mécanisme (met het achtervoegsel -isme)"
  ],
  "forms": [
    {
      "form": "mechanismen",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "mechanismes",
      "tags": [
        "plural"
      ]
    },
    {
      "form": "(mechanismetje)",
      "tags": [
        "diminutive",
        "singular"
      ]
    },
    {
      "form": "(mechanismetjes)",
      "tags": [
        "diminutive",
        "plural"
      ]
    }
  ],
  "hyphenation": "me·cha·nis·me",
  "hyponyms": [
    {
      "word": "aandrijfmechanisme"
    },
    {
      "word": "afweermechanisme"
    },
    {
      "word": "arbitragemechanisme"
    },
    {
      "word": "beschermingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "besturingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "beveiligingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "bezwijkmechanisme"
    },
    {
      "word": "compensatiemechanisme"
    },
    {
      "word": "controlemechanisme"
    },
    {
      "word": "copingmechanisme"
    },
    {
      "word": "correctiemechanisme"
    },
    {
      "word": "defensiemechanisme"
    },
    {
      "word": "dempingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "denkmechanisme"
    },
    {
      "word": "klapmechanisme"
    },
    {
      "word": "klokmechanisme"
    },
    {
      "word": "koppelingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "marktmechanisme"
    },
    {
      "word": "ontstekingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "overlevingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "planeetwielmechanisme"
    },
    {
      "word": "prijsmechanisme"
    },
    {
      "word": "reactiemechanisme"
    },
    {
      "word": "regelmechanisme"
    },
    {
      "word": "schakelmechanisme"
    },
    {
      "word": "selectiemechanisme"
    },
    {
      "word": "servomechanisme"
    },
    {
      "word": "tijdmechanisme"
    },
    {
      "word": "toewijzingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "uitsluitingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "veermechanisme"
    },
    {
      "word": "veiligheidsmechanisme"
    },
    {
      "word": "verdedigingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "vertragingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "werkingsmechanisme"
    },
    {
      "word": "wisselkoersmechanisme"
    }
  ],
  "lang": "Nederlands",
  "lang_code": "nl",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "Techniek_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              12,
              22
            ],
            [
              82,
              92
            ]
          ],
          "text": "Een aan een mechanisme opgelegde beweging wordt omgezet in een verlangde, van het mechanisme af te nemen beweging."
        }
      ],
      "glosses": [
        "een constructie van onderling beweegbaar aan elkaar verbonden delen, machinerie"
      ],
      "topics": [
        "technology"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Scheikunde_in_het_Nederlands"
      ],
      "examples": [
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              7,
              17
            ]
          ],
          "text": "Is het mechanisme van deze reactie een nucleofiele of een elektrofiele substitutie?"
        }
      ],
      "glosses": [
        "de manier waarop een reactie verloopt op moleculair, atomair en elektronisch niveau"
      ],
      "topics": [
        "chemistry"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Filosofie_in_het_Nederlands"
      ],
      "glosses": [
        "een extreme vorm van determinisme waarbij men elk stoffelijk en biologisch gebeuren probeert te verklaren door plaatselijke, materiële beweging"
      ],
      "topics": [
        "philosophy"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Figuurlijk_in_het_Nederlands",
        "Woorden met artikelreferenties"
      ],
      "examples": [
        {
          "bold_text_offsets": [
            [
              72,
              83
            ]
          ],
          "ref": "Weblink bron “Dit wordt bedoeld met 'institutioneel racisme' (en zo pak je het aan)” (29 juni 2022), NU.nl",
          "text": "\"Bij institutioneel racisme gaat het typisch om ingebakken, structurele mechanismen\", voegt Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) Rabin Baldewsingh toe."
        }
      ],
      "glosses": [
        "berustend op een wetmatige samenhang"
      ],
      "tags": [
        "figuratively"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "Economie_in_het_Nederlands",
        "Natuurkunde_in_het_Nederlands",
        "Techniek_in_het_Nederlands"
      ],
      "glosses": [
        "beschrijving van de werking en eigenschappen van een proces of verschijnsel"
      ],
      "topics": [
        "economics",
        "physics",
        "technology"
      ]
    }
  ],
  "sounds": [
    {
      "audio": "nl-mechanisme.ogg",
      "mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c8/Nl-mechanisme.ogg/Nl-mechanisme.ogg.mp3",
      "ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-mechanisme.ogg"
    }
  ],
  "tags": [
    "neuter"
  ],
  "translations": [
    {
      "lang": "Duits",
      "lang_code": "de",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "Mechanismus"
    },
    {
      "lang": "Engels",
      "lang_code": "en",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "word": "mechanism"
    },
    {
      "lang": "Frans",
      "lang_code": "fr",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "word": "mécanisme"
    },
    {
      "lang": "Pools",
      "lang_code": "pl",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mechanizm"
    },
    {
      "lang": "Slowaaks",
      "lang_code": "sk",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mechanizmus"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mecanismo"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "dispositivo"
    },
    {
      "lang": "Tsjechisch",
      "lang_code": "cs",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine",
        "inanimate"
      ],
      "word": "mechanismus"
    },
    {
      "lang": "Tsjechisch",
      "lang_code": "cs",
      "sense": "machinerie",
      "sense_index": 1,
      "tags": [
        "masculine",
        "inanimate"
      ],
      "word": "mechanizmus"
    },
    {
      "lang": "Spaans",
      "lang_code": "es",
      "sense": "filosofische doctrine",
      "sense_index": 3,
      "tags": [
        "masculine"
      ],
      "word": "mecanicismo"
    }
  ],
  "word": "mechanisme"
}

Download raw JSONL data for mechanisme meaning in Nederlands (5.1kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable Nederlands dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-04-26 from the nlwiktionary dump dated 2025-04-20 using wiktextract (89e900c and ea19a0a). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.