See populisme on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Metonymisch_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Ontbrekend geluid",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Ontelbaar",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Retrograad van het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "WikiWoordenboek:Antedatering Chronologisch Woordenboek",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "WikiWoordenboek:Wikilink",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands van lengte 9",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden met 4 lettergrepen in het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Zelfstandig naamwoord in het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"derived": [
{
"sense_index": 1,
"word": "populist"
}
],
"etymology_texts": [
"[1] van Engels populisme, in de betekenis van ‘Amerikaanse politieke stroming’ (People's Party) aangetroffen vanaf 1896 (zie vindplaats hieronder), daarnaast ook gebruikt voor de Russische Narodniki , een heel andere beweging uit dezelfde tijd",
"[2] (metonymisch) gebruik van de naam van de politieke stroming om een stijl van betogen aan te duiden, in de betekenis ‘volks uit effectbejag’ aangetroffen vanaf 1972 (zie vindplaats hieronder)",
"[3] van Frans populisme, in de betekenis van ‘stroming in de Franse literatuur met aandacht voor de lagere volksklasse’ aangetroffen vanaf 1933 (zie vindplaats hieronder)"
],
"hyphenation": "po·pu·lis·me",
"hyponyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "links-populisme"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "rechts-populisme"
}
],
"lang": "Nederlands",
"lang_code": "nl",
"pos": "noun",
"pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
"related": [
{
"sense_index": 2,
"word": "demagogie"
}
],
"senses": [
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Politiek_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden met artikelreferenties",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden met boekreferenties",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "Populisme is een dunne ideologie, volgens welke de maatschappij uiteindelijk verdeeld wordt in twee homogene en vijandige kampen – ‘het zuivere volk’ versus ‘de corrupte elite’ – en die stelt dat de politiek een uitdrukking zou moeten zijn van de algemene wil van het volk"
},
{
"ref": "J.L. Heldring\n Dezer dagen : Waar is het volk gebleven? in: NRC Handelsblad (8 december 2011), p. 16",
"text": "Populisme is een visie op democratie die democratie reduceert tot het volk, dat één en ondeelbaar is en dus vreemde elementen weert. In deze visie zijn diegenen die het volk vertegenwoordigen - een elite dus - bijna per definitie fout. Natuurlijk is ‘het’ volk een constructie. Is de helft plus één volk? Wat is de resterende 49 procent dan?"
},
{
"ref": "Helio Jaguaribe interview in Willem Oltmans\n “Grenzen aan de groei. Deel 2. 50 gesprekken over het rapport van de Club van Rome.” (1974), A.W. Bruna & Zoon, Utrecht, ISBN 9022972739, p. 209",
"text": "In Latijns-Amerika wordt populisme beschouwd als een soort bondgenootschap tussen bepaalde sectoren van verschillende klassen die in sommige opzichten meer gemeenschappelijke dan strijdige belangen hadden."
},
{
"ref": "Souvarine, Boris (vert. Du Perron, E.)\n “Stalin en het bolsjewisme” (1940), Em. Querido's Uitgeversmaatschappij, Amsterdam, p. 61",
"text": "De „sociaal-revolutionaire partij”, in 1901 in het buitenland opgericht, en uit verschillende autonome groepen, liga’s en verenigingen samengesteld, ging haar eerste congres houden. Haar algemene richting was die van het oude populisme, dat herzien was door Lavrof en Michaïlofski en ook beïnvloed door het westerse socialisme, en haar voornaamste karakteristiek de terroristische strijd."
},
{
"ref": "Buitenlandsch Overzicht. : Amerika in: Friesch Volksblad, jrg 20 nr. 1218 (13 september 1896), O. Stellingwerf, Tjum, p. 4 kol. 1",
"text": "⧖ We willen toonen, dat onze partij nog niet aan populisme en anarchie zich heeft overgeleverd."
}
],
"glosses": [
"politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite het belang van het volk verwaarloost en een krachtige leider de eensgezindheid moet herstellen"
],
"id": "nl-populisme-nl-noun-KGi459Pl",
"topics": [
"politics"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Pejoratief_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden met artikelreferenties",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden met boekreferenties",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "De politicus werd beschuldigd van populisme toen hij gemaakte afspraken niet waar kon maken."
},
{
"ref": "Piet de Rooy\n Grote veranderingen in een klein land (2005) in:\nPiet de Rooy & Henk te Velde\n Met Kok. Over veranderend Nederland., Uitgeverij Wereldbibliotheek, Amsterdam, ISBN 9028421041, p. 183",
"text": "Zelfs gematigde progressieven wensten de beslissing over het al dan niet plaatsen van kruisvluchtwapens in feite niet aan het parlement over te laten: plaatsing zou ‘ondemocratisch’ zijn aangezien ‘het volk’ daar tegen zou zijn. Dit was nogal in strijd met aard en wezen van de representatieve democratie, maar deze opvatting deed vooral geen enkel recht aan het feit dat ‘de politiek’ - lees: Lubbers - zich juist in deze kwestie nogal wat moeite heeft getroost om rekening te houden met de sentimenten die daarover onder grote delen van de bevolking leefden. Hier werd een populisme zichtbaar, dat voor links aantrekkelijk was zolang het in de oppositie was, en zelden veel langer, zoals nog te ervaren zou zijn."
},
{
"ref": "H.J.A. Hofland\n “Tegels lichten.”, 5e druk (1986; 1e druk 1972), Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, p. 202",
"text": "Iedere vrijdagavond verschijnt de minister-president voor de camera's van de omroep die aan de beurt is en dan wordt hij vrijmoedig ondervraagd door een simpele verslaggever die hem gewoon meneer noemt. Het ijs is gebroken en gesmolten. Voor zover het politieke leven zich in het openbaar afspeelt, gebeurt dat in een wolk van zelfvoldaan populisme."
}
],
"glosses": [
"proberen brede steun te krijgen door kwesties te versimpelen en op gevoelens in te spelen"
],
"id": "nl-populisme-nl-noun-nwjSFaR3",
"tags": [
"pejorative"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Letterkunde_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden met artikelreferenties",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden met boekreferenties",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"ref": "Marmelstein, J.W.\n “Frankrijks moderne letterkunde (1900-1934)” (1935), G.J.A. Ruys, Zutphen, p. 97",
"text": "In de keuze van het object vertoont het populisme enige overeenstemming met het naturalisme."
},
{
"ref": "A.G. Christiaens\n De Kritiek in Vlaanderen : Antwoord van Jongelui uit Brussel in: Dietsche Warande en Belfort., jrg. 1930 nr. 11 (1930), N.V. P. Brand's Uitgeversbedrijf, Hilversum, p. 917",
"text": "⧖ Bewust of onbewust sluiten onze laatst besproken romans zich aan bij 't Fransch populisme, tenminste in de voortzetting van de realistische richting à la Aymé."
}
],
"glosses": [
"stroming in de literatuur die op een realistische en positieve manier het leven van mensen met weinig geld beschrijft, vanaf 1929 ontstaan in Frankrijk"
],
"id": "nl-populisme-nl-noun-LSZ6uYQy",
"topics": [
"literature"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "nl-populisme.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/8f/Nl-populisme.ogg/Nl-populisme.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-populisme.ogg"
},
{
"ipa": "ˌpopyˈlɪsmə"
}
],
"tags": [
"neuter"
],
"translations": [
{
"lang": "Duits",
"lang_code": "de",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Populismus"
},
{
"lang": "Engels",
"lang_code": "en",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "populism"
},
{
"lang": "Frans",
"lang_code": "fr",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "populisme"
},
{
"lang": "Spaans",
"lang_code": "es",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "populismo"
}
],
"word": "populisme"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Achtervoegsel -isme in het Frans",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "WikiWoordenboek:Wikilink",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Frans",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Frans met IPA-weergave",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Frans met audioweergave",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Frans van lengte 9",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Zelfstandig naamwoord in het Frans",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_texts": [
"[1] van Engels populism",
"[2] afgeleid van populiste zn met het achtervoegsel -isme"
],
"lang": "Frans",
"lang_code": "fr",
"pos": "noun",
"pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
"senses": [
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Politiek_in_het_Frans",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"glosses": [
"populisme"
],
"id": "nl-populisme-fr-noun-tsYpalR3",
"topics": [
"politics"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Letterkunde_in_het_Frans",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"glosses": [
"populisme"
],
"id": "nl-populisme-fr-noun-tsYpalR31",
"topics": [
"literature"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "Fr-populisme.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/72/Fr-populisme.ogg/Fr-populisme.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Fr-populisme.ogg"
},
{
"ipa": "/pɔ.py.lism/"
}
],
"word": "populisme"
}
{
"categories": [
"Achtervoegsel -isme in het Frans",
"WikiWoordenboek:Wikilink",
"Woorden in het Frans",
"Woorden in het Frans met IPA-weergave",
"Woorden in het Frans met audioweergave",
"Woorden in het Frans van lengte 9",
"Zelfstandig naamwoord in het Frans"
],
"etymology_texts": [
"[1] van Engels populism",
"[2] afgeleid van populiste zn met het achtervoegsel -isme"
],
"lang": "Frans",
"lang_code": "fr",
"pos": "noun",
"pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
"senses": [
{
"categories": [
"Politiek_in_het_Frans"
],
"glosses": [
"populisme"
],
"topics": [
"politics"
]
},
{
"categories": [
"Letterkunde_in_het_Frans"
],
"glosses": [
"populisme"
],
"topics": [
"literature"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "Fr-populisme.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/72/Fr-populisme.ogg/Fr-populisme.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/Fr-populisme.ogg"
},
{
"ipa": "/pɔ.py.lism/"
}
],
"word": "populisme"
}
{
"categories": [
"Metonymisch_in_het_Nederlands",
"Ontbrekend geluid",
"Ontelbaar",
"Retrograad van het Nederlands",
"WikiWoordenboek:Antedatering Chronologisch Woordenboek",
"WikiWoordenboek:Wikilink",
"Woorden in het Nederlands",
"Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
"Woorden in het Nederlands met audioweergave",
"Woorden in het Nederlands van lengte 9",
"Woorden met 4 lettergrepen in het Nederlands",
"Zelfstandig naamwoord in het Nederlands"
],
"derived": [
{
"sense_index": 1,
"word": "populist"
}
],
"etymology_texts": [
"[1] van Engels populisme, in de betekenis van ‘Amerikaanse politieke stroming’ (People's Party) aangetroffen vanaf 1896 (zie vindplaats hieronder), daarnaast ook gebruikt voor de Russische Narodniki , een heel andere beweging uit dezelfde tijd",
"[2] (metonymisch) gebruik van de naam van de politieke stroming om een stijl van betogen aan te duiden, in de betekenis ‘volks uit effectbejag’ aangetroffen vanaf 1972 (zie vindplaats hieronder)",
"[3] van Frans populisme, in de betekenis van ‘stroming in de Franse literatuur met aandacht voor de lagere volksklasse’ aangetroffen vanaf 1933 (zie vindplaats hieronder)"
],
"hyphenation": "po·pu·lis·me",
"hyponyms": [
{
"sense_index": 1,
"word": "links-populisme"
},
{
"sense_index": 1,
"word": "rechts-populisme"
}
],
"lang": "Nederlands",
"lang_code": "nl",
"pos": "noun",
"pos_title": "Zelfstandig naamwoord",
"related": [
{
"sense_index": 2,
"word": "demagogie"
}
],
"senses": [
{
"categories": [
"Politiek_in_het_Nederlands",
"Woorden met artikelreferenties",
"Woorden met boekreferenties"
],
"examples": [
{
"text": "Populisme is een dunne ideologie, volgens welke de maatschappij uiteindelijk verdeeld wordt in twee homogene en vijandige kampen – ‘het zuivere volk’ versus ‘de corrupte elite’ – en die stelt dat de politiek een uitdrukking zou moeten zijn van de algemene wil van het volk"
},
{
"ref": "J.L. Heldring\n Dezer dagen : Waar is het volk gebleven? in: NRC Handelsblad (8 december 2011), p. 16",
"text": "Populisme is een visie op democratie die democratie reduceert tot het volk, dat één en ondeelbaar is en dus vreemde elementen weert. In deze visie zijn diegenen die het volk vertegenwoordigen - een elite dus - bijna per definitie fout. Natuurlijk is ‘het’ volk een constructie. Is de helft plus één volk? Wat is de resterende 49 procent dan?"
},
{
"ref": "Helio Jaguaribe interview in Willem Oltmans\n “Grenzen aan de groei. Deel 2. 50 gesprekken over het rapport van de Club van Rome.” (1974), A.W. Bruna & Zoon, Utrecht, ISBN 9022972739, p. 209",
"text": "In Latijns-Amerika wordt populisme beschouwd als een soort bondgenootschap tussen bepaalde sectoren van verschillende klassen die in sommige opzichten meer gemeenschappelijke dan strijdige belangen hadden."
},
{
"ref": "Souvarine, Boris (vert. Du Perron, E.)\n “Stalin en het bolsjewisme” (1940), Em. Querido's Uitgeversmaatschappij, Amsterdam, p. 61",
"text": "De „sociaal-revolutionaire partij”, in 1901 in het buitenland opgericht, en uit verschillende autonome groepen, liga’s en verenigingen samengesteld, ging haar eerste congres houden. Haar algemene richting was die van het oude populisme, dat herzien was door Lavrof en Michaïlofski en ook beïnvloed door het westerse socialisme, en haar voornaamste karakteristiek de terroristische strijd."
},
{
"ref": "Buitenlandsch Overzicht. : Amerika in: Friesch Volksblad, jrg 20 nr. 1218 (13 september 1896), O. Stellingwerf, Tjum, p. 4 kol. 1",
"text": "⧖ We willen toonen, dat onze partij nog niet aan populisme en anarchie zich heeft overgeleverd."
}
],
"glosses": [
"politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite het belang van het volk verwaarloost en een krachtige leider de eensgezindheid moet herstellen"
],
"topics": [
"politics"
]
},
{
"categories": [
"Pejoratief_in_het_Nederlands",
"Woorden met artikelreferenties",
"Woorden met boekreferenties"
],
"examples": [
{
"text": "De politicus werd beschuldigd van populisme toen hij gemaakte afspraken niet waar kon maken."
},
{
"ref": "Piet de Rooy\n Grote veranderingen in een klein land (2005) in:\nPiet de Rooy & Henk te Velde\n Met Kok. Over veranderend Nederland., Uitgeverij Wereldbibliotheek, Amsterdam, ISBN 9028421041, p. 183",
"text": "Zelfs gematigde progressieven wensten de beslissing over het al dan niet plaatsen van kruisvluchtwapens in feite niet aan het parlement over te laten: plaatsing zou ‘ondemocratisch’ zijn aangezien ‘het volk’ daar tegen zou zijn. Dit was nogal in strijd met aard en wezen van de representatieve democratie, maar deze opvatting deed vooral geen enkel recht aan het feit dat ‘de politiek’ - lees: Lubbers - zich juist in deze kwestie nogal wat moeite heeft getroost om rekening te houden met de sentimenten die daarover onder grote delen van de bevolking leefden. Hier werd een populisme zichtbaar, dat voor links aantrekkelijk was zolang het in de oppositie was, en zelden veel langer, zoals nog te ervaren zou zijn."
},
{
"ref": "H.J.A. Hofland\n “Tegels lichten.”, 5e druk (1986; 1e druk 1972), Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, p. 202",
"text": "Iedere vrijdagavond verschijnt de minister-president voor de camera's van de omroep die aan de beurt is en dan wordt hij vrijmoedig ondervraagd door een simpele verslaggever die hem gewoon meneer noemt. Het ijs is gebroken en gesmolten. Voor zover het politieke leven zich in het openbaar afspeelt, gebeurt dat in een wolk van zelfvoldaan populisme."
}
],
"glosses": [
"proberen brede steun te krijgen door kwesties te versimpelen en op gevoelens in te spelen"
],
"tags": [
"pejorative"
]
},
{
"categories": [
"Letterkunde_in_het_Nederlands",
"Woorden met artikelreferenties",
"Woorden met boekreferenties"
],
"examples": [
{
"ref": "Marmelstein, J.W.\n “Frankrijks moderne letterkunde (1900-1934)” (1935), G.J.A. Ruys, Zutphen, p. 97",
"text": "In de keuze van het object vertoont het populisme enige overeenstemming met het naturalisme."
},
{
"ref": "A.G. Christiaens\n De Kritiek in Vlaanderen : Antwoord van Jongelui uit Brussel in: Dietsche Warande en Belfort., jrg. 1930 nr. 11 (1930), N.V. P. Brand's Uitgeversbedrijf, Hilversum, p. 917",
"text": "⧖ Bewust of onbewust sluiten onze laatst besproken romans zich aan bij 't Fransch populisme, tenminste in de voortzetting van de realistische richting à la Aymé."
}
],
"glosses": [
"stroming in de literatuur die op een realistische en positieve manier het leven van mensen met weinig geld beschrijft, vanaf 1929 ontstaan in Frankrijk"
],
"topics": [
"literature"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "nl-populisme.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/8f/Nl-populisme.ogg/Nl-populisme.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-populisme.ogg"
},
{
"ipa": "ˌpopyˈlɪsmə"
}
],
"tags": [
"neuter"
],
"translations": [
{
"lang": "Duits",
"lang_code": "de",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "Populismus"
},
{
"lang": "Engels",
"lang_code": "en",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "populism"
},
{
"lang": "Frans",
"lang_code": "fr",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "populisme"
},
{
"lang": "Spaans",
"lang_code": "es",
"sense": "politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite de belangen van het volk verwaarloost en een krachtige leider dat zal oplossen",
"sense_index": 1,
"tags": [
"masculine"
],
"word": "populismo"
}
],
"word": "populisme"
}
Download raw JSONL data for populisme meaning in All languages combined (8.6kB)
{
"called_from": "parser/1336",
"msg": "no corresponding start tag found for </ref>",
"path": [
"populisme"
],
"section": "Nederlands",
"subsection": "Zelfstandig naamwoord",
"title": "populisme",
"trace": ""
}
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-02-03 from the nlwiktionary dump dated 2025-01-20 using wiktextract (05fdf6b and 9dbd323). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.