See centripetaal on Wiktionary
{
"antonyms": [
{
"word": "centrifugaal"
}
],
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Achtervoegsel -aal in het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Achtervoegsel -al in het Engels",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Neologisme_in_het_Latijn",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Ontbrekend geluid",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Retrograad van het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "WikiWoordenboek:Wikilink",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands met audioweergave",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Woorden in het Nederlands van lengte 12",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_texts": [
"In de betekenis van ‘middelpuntzoekend’ voor het eerst aangetroffen in 1824",
"van Engels 'centripetal' in 1709 gebruikt in centripetal force als vertaling met het achtervoegsel -al van het Latijn (neologisme) vis centripeta door de Engelse natuurkundige I. Newton in 1687 gevormd uit vis \"kracht\", centrum \"midden\" en petere \"zoeken\"",
"met het achtervoegsel -aal"
],
"forms": [
{
"form": "centripetaler",
"tags": [
"uninflected",
"comparative"
]
},
{
"form": "centripetaalst",
"tags": [
"uninflected",
"superlative"
]
},
{
"form": "centripetale",
"tags": [
"inflected",
"positive"
]
},
{
"form": "centripetalere",
"tags": [
"inflected",
"comparative"
]
},
{
"form": "centripetaalste",
"tags": [
"inflected",
"superlative"
]
},
{
"form": "centripetaals",
"tags": [
"partitive",
"positive"
]
},
{
"form": "centripetalers",
"tags": [
"partitive",
"comparative"
]
}
],
"hyphenation": "cen·tri·pe·taal",
"lang": "Nederlands",
"lang_code": "nl",
"pos": "adj",
"pos_title": "Bijvoeglijk naamwoord",
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Bij al deze voorbeelden vormen de ribben van het straalgewelf in de koorsluiting een centripetaal lijnenspel waardoor deze belangrijke sluitsteen als vanzelf in het oog springt."
}
],
"glosses": [
"naar het midden strevend of naar binnen gericht"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-BGvpnNhl"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Natuurkunde_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "Een balletje dat aan een touwtje wordt rondgeslingerd ondervindt van het touwtje een centripetale kracht."
}
],
"glosses": [
"naar het middelpunt van een draaiende beweging toe"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-CSLQOpqh",
"topics": [
"physics"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Medisch_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "Vooral in streken waar de strijd met de tuberculose nog niet is aangebonden, kan een centripetaal' onderzoek ons in korten tijd inlichten, hoe het in die streek met de tuberculose staat."
}
],
"glosses": [
"naar de oorspronkelijke bron van de besmetting"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-CcGg0bh-",
"raw_tags": [
"epidemiologie"
],
"topics": [
"medicine"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Psychologie_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "Centrifugaal narcisme gaat uit van de zelfpool, centripetaal narcisme vertrekt vanuit het beeld van de ander."
}
],
"glosses": [
"uitgaand van het op de eigen persoon gerichte oordeel van anderen"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-qG776OC5",
"topics": [
"psychology"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Sociologie_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "Het lijkt aannemelijk, dat activiteiten als alleen uit vissen gaan, bezoeken van sportevenementen door de man alleen etc. als centrifugaal kunnen worden gekwalificeerd, terwijl gemeenschappelijk kamperen en het maken van gemeenschappelijke trektochten als centripetaal kunnen worden getypeerd."
}
],
"glosses": [
"gericht op versterking van de samenhang in eigen groep of samenleving"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-vw1CSanF",
"topics": [
"sociology"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Politiek_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "En daardoor treden ook toenemende spanningen bij socialisten en liberalen op tussen hen die ter wille van de nog altijd bestaande noodzaak tot coalitievorming meer ‘centripetaal’ gericht willen blijven, en nieuwe ‘centrifugale’ krachten die van een scherpere koers meer winst en duidelijkheid verwachten."
}
],
"glosses": [
"gericht op door velen gedeelde, gematigde opvattingen"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-ojMD3wD3",
"topics": [
"politics"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Letterkunde_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "De persoonlijke, christelijke boodschap is in Moens' gedichten inderdaad de voornaamste bindende kracht waardoor de beelden centripetaal worden aangetrokken."
}
],
"glosses": [
"verwijzend naar eenzelfde kern"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-Cvgov~-Y",
"topics": [
"literature"
]
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Schilderkunst_in_het_Nederlands",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "Deze asymmetrische wending van het harmoniebegrip verklaart waarom Mondriaan de centripetale, veelal binnen ovalen geordende stijl in de loop van 1917 plotseling liet vallen ter wille van excentrisch geordende kleurblokjes en waarom hij nog weer een paar jaar later (1920) brak met de centripetaal geordende composities en koos voor asymmetrische, ‘perifere’ doeken waarop hij het centrum vaak op opvallende manier openliet."
}
],
"glosses": [
"met de nadruk op het midden van het doek"
],
"id": "nl-centripetaal-nl-adj-5m-gOaTb",
"raw_tags": [
"schilderkunst",
"compositie"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "nl-centripetaal.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/1b/Nl-centripetaal.ogg/Nl-centripetaal.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-centripetaal.ogg"
},
{
"ipa": "/ˌsɛntripeəˈtal/"
}
],
"synonyms": [
{
"word": "middelpuntzoekend"
}
],
"word": "centripetaal"
}
{
"antonyms": [
{
"word": "centrifugaal"
}
],
"categories": [
"Achtervoegsel -aal in het Nederlands",
"Achtervoegsel -al in het Engels",
"Bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands",
"Neologisme_in_het_Latijn",
"Ontbrekend geluid",
"Retrograad van het Nederlands",
"WikiWoordenboek:Wikilink",
"Woorden in het Nederlands",
"Woorden in het Nederlands met IPA-weergave",
"Woorden in het Nederlands met audioweergave",
"Woorden in het Nederlands van lengte 12"
],
"etymology_texts": [
"In de betekenis van ‘middelpuntzoekend’ voor het eerst aangetroffen in 1824",
"van Engels 'centripetal' in 1709 gebruikt in centripetal force als vertaling met het achtervoegsel -al van het Latijn (neologisme) vis centripeta door de Engelse natuurkundige I. Newton in 1687 gevormd uit vis \"kracht\", centrum \"midden\" en petere \"zoeken\"",
"met het achtervoegsel -aal"
],
"forms": [
{
"form": "centripetaler",
"tags": [
"uninflected",
"comparative"
]
},
{
"form": "centripetaalst",
"tags": [
"uninflected",
"superlative"
]
},
{
"form": "centripetale",
"tags": [
"inflected",
"positive"
]
},
{
"form": "centripetalere",
"tags": [
"inflected",
"comparative"
]
},
{
"form": "centripetaalste",
"tags": [
"inflected",
"superlative"
]
},
{
"form": "centripetaals",
"tags": [
"partitive",
"positive"
]
},
{
"form": "centripetalers",
"tags": [
"partitive",
"comparative"
]
}
],
"hyphenation": "cen·tri·pe·taal",
"lang": "Nederlands",
"lang_code": "nl",
"pos": "adj",
"pos_title": "Bijvoeglijk naamwoord",
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "Bij al deze voorbeelden vormen de ribben van het straalgewelf in de koorsluiting een centripetaal lijnenspel waardoor deze belangrijke sluitsteen als vanzelf in het oog springt."
}
],
"glosses": [
"naar het midden strevend of naar binnen gericht"
]
},
{
"categories": [
"Natuurkunde_in_het_Nederlands"
],
"examples": [
{
"text": "Een balletje dat aan een touwtje wordt rondgeslingerd ondervindt van het touwtje een centripetale kracht."
}
],
"glosses": [
"naar het middelpunt van een draaiende beweging toe"
],
"topics": [
"physics"
]
},
{
"categories": [
"Medisch_in_het_Nederlands"
],
"examples": [
{
"text": "Vooral in streken waar de strijd met de tuberculose nog niet is aangebonden, kan een centripetaal' onderzoek ons in korten tijd inlichten, hoe het in die streek met de tuberculose staat."
}
],
"glosses": [
"naar de oorspronkelijke bron van de besmetting"
],
"raw_tags": [
"epidemiologie"
],
"topics": [
"medicine"
]
},
{
"categories": [
"Psychologie_in_het_Nederlands"
],
"examples": [
{
"text": "Centrifugaal narcisme gaat uit van de zelfpool, centripetaal narcisme vertrekt vanuit het beeld van de ander."
}
],
"glosses": [
"uitgaand van het op de eigen persoon gerichte oordeel van anderen"
],
"topics": [
"psychology"
]
},
{
"categories": [
"Sociologie_in_het_Nederlands"
],
"examples": [
{
"text": "Het lijkt aannemelijk, dat activiteiten als alleen uit vissen gaan, bezoeken van sportevenementen door de man alleen etc. als centrifugaal kunnen worden gekwalificeerd, terwijl gemeenschappelijk kamperen en het maken van gemeenschappelijke trektochten als centripetaal kunnen worden getypeerd."
}
],
"glosses": [
"gericht op versterking van de samenhang in eigen groep of samenleving"
],
"topics": [
"sociology"
]
},
{
"categories": [
"Politiek_in_het_Nederlands"
],
"examples": [
{
"text": "En daardoor treden ook toenemende spanningen bij socialisten en liberalen op tussen hen die ter wille van de nog altijd bestaande noodzaak tot coalitievorming meer ‘centripetaal’ gericht willen blijven, en nieuwe ‘centrifugale’ krachten die van een scherpere koers meer winst en duidelijkheid verwachten."
}
],
"glosses": [
"gericht op door velen gedeelde, gematigde opvattingen"
],
"topics": [
"politics"
]
},
{
"categories": [
"Letterkunde_in_het_Nederlands"
],
"examples": [
{
"text": "De persoonlijke, christelijke boodschap is in Moens' gedichten inderdaad de voornaamste bindende kracht waardoor de beelden centripetaal worden aangetrokken."
}
],
"glosses": [
"verwijzend naar eenzelfde kern"
],
"topics": [
"literature"
]
},
{
"categories": [
"Schilderkunst_in_het_Nederlands"
],
"examples": [
{
"text": "Deze asymmetrische wending van het harmoniebegrip verklaart waarom Mondriaan de centripetale, veelal binnen ovalen geordende stijl in de loop van 1917 plotseling liet vallen ter wille van excentrisch geordende kleurblokjes en waarom hij nog weer een paar jaar later (1920) brak met de centripetaal geordende composities en koos voor asymmetrische, ‘perifere’ doeken waarop hij het centrum vaak op opvallende manier openliet."
}
],
"glosses": [
"met de nadruk op het midden van het doek"
],
"raw_tags": [
"schilderkunst",
"compositie"
]
}
],
"sounds": [
{
"audio": "nl-centripetaal.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/1b/Nl-centripetaal.ogg/Nl-centripetaal.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/nl-centripetaal.ogg"
},
{
"ipa": "/ˌsɛntripeəˈtal/"
}
],
"synonyms": [
{
"word": "middelpuntzoekend"
}
],
"word": "centripetaal"
}
Download raw JSONL data for centripetaal meaning in All languages combined (4.8kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-12-21 from the nlwiktionary dump dated 2024-12-20 using wiktextract (d8cb2f3 and 4e554ae). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.